خلیج فارس، با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک و استراتژیک خود در معادلات بین المللی، اهمیت روزافزونی یافته و کشورهای این حوزه همانند سایر مناطق دنیا ناگزیر از مواجهه با این شرایط نوین هستند. در چنین شرایطی و با توجه به ضرورت شکل گیری سازوکارهای نوین امنیت منطقه ای و تلاش کشورهای منطقه برای پاسخگویی به این چالش، شاهد تلاش گسترده بازیگران فرا منطقه ای برای حضور در منطقه ای در راستای اهداف امنیتی هستیم. ...

ایجاد بی ثباتی در امنیت یک منطقه جغرافیایی از دو مؤلفه “درون زا” و “بیرون زا” ناشی می شود و هر یک از این مجموعه عوامل متأثر از یکدیگر می باشد. پیکربندی امنیت منطقه خلیج فارس از دیرباز متأثر دو عامل درونی و بیرونی بوده است، هرچند که در بازه های زمانی مختلف نقش هر یک از این عوامل با تغیییراتی روبرو شده است. در نظم ژئوپلیتیکی حاکم بر نظام بین الملل، یکی از دلایلی که موجب بی ثباتی امنیت منطقه خلیج ...

مولفه های تعامل گرایانه دوسوی منطق? خلیج فارس پس از تهاجم 2003 آمریکا به عراق وسلسله تحولات پی در پی منطقه ای از جمله جنگ 2005 حزب الله و2009 حماس با اسرائیل و خاص تهاجم و مداخله نظامی 2011 عربستان سعودی به بحرین بهم خورده است. به عبارت دیگر شاخص های تعامل گرایانه امنیتی می بایست مبتنی بر اعتماد سازی دفاعی- امنیتی و سیاسی، تنش زدایی و حسن همجواری بین دوسوی منطقه خلیج فارس و بخصوص جمهوری اسلامی...

ایران در دهۀ1350ﻫ ش یک نقش منطقه ای را در خلیج فارس بر عهده گرفت. عواملی که به این امر کمک کرد عبارت بودند از : خروج نیروهای انگلستان از خلیج فارس بر اساس سیاست شرق کانال سوئز و مسئله خلاء قدرت در منطقه،دکترین نیکسون مبنی براعطای هر چه بیشتر اختیارات امنیتی به متحدان آمریکا در مناطق ژئوپولتیک جهان، تحول نقش آفرینی ایران به عنوان قدرت برتر در حوضه خلیج فارس با هدف پر کردن خلاء قدرت، افزایش قیمت ...

موضوع این تحقیق به بررسی سلسله ترتیبات امنیتی خلیج فارس در دوره پس از اشغال عراق توسط آمریکا و متحدانش اختصاص دارد که شامل پنج فصل می گردد. فصل اول به کلیات تحقیق که شامل طرح مسئله، سوالات و فرضیه، روش و اهداف و پیشینه تحقیق و نیز برخی مفاهیم کلیدی اختصاص یافته است و فصل دوم مجموعه مباحث تئوریک تحقیق را در بر می گیرد. پس از بیان علل اهمیت ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی منطقه خلیج فارس در فصل سوم، م...

منطقه خاورمیانه از جمله مناطق حیاتی و موثر در معادلات ژئو پلتیک جهانی است که آن را مرکز دنیای قدیم می دانند مر کزی که در دل آن منطقه خلیج فارس به منزله (( هارتلند )) جهانی قرار دارد که مهم ترین و عمیق ترین بحران های سیاسی جهان معاصر در این منطقه رقم می خورد و چالش های مهم ژئو پلتیکی از عوامل شکل دهنده ، تشدید کننده و تداوم گر بحران در این حوزه جغرافیایی است موقعیت جغرافیایی به ویژه موقعیت نسبی ...

حوزه ژئوپلیتیکی خلیج فارس به دلیل دارا بودن ذخایر عظیم انرژی و اهمیت اقتصادی همواره مورد توجه قدرت های بزرگ بوده و اختلافات سنتی و ساختاری موجود در این حوزه، علایق ژئوپلیتیکی کشورهای واقع در این حوزه را متفاوت ساخته است. این حوزه، در هیچ دوره ای از تاریخ، به خصوص پس از اکتشاف نفت، بدون حضور قدرت های بزرگ روزگار نگذرانده است. بنابراین، مناسبات و روابط این کشورها معمولاً براساس استراتژی قدرت های ب...

 منطقه مکران به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای همجوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. با توجه به این موضوع سؤال اصلی مقاله این است دلایل فضایی موقعیت استراتژیک منطقه مکران کدام­اند؟ نتایج این مقاله نشان می‌دهد که این منطقه به لحاظ موقعیت ارتباطی دارای یک موقعیت استثنایی است. ن...

در منطقه ژئوپلیتیک خلیج­فارس عوامل بسیاری توان برهم­زدن ثبات سیاسی و امنیتی منطقه را دارد. هر یک از عوامل دارای ابعاد متفاوتی­اند و در سطوح متفاوتی قرار دارند. با این­حال در منطقه خلیج­فارس، مهمترین عاملی که ساخت ذهنی منطقه را تشکیل داده ”رقابت“ است و به عنوان عامل فرادست؛ دیگر عوامل بی­ثبات را تحت‌الشعاع خود قرار می­دهد. سئوال اصلی پژوهش این است که ناپایداری و بی­ثباتی در منطقه خلیج­فارس ریشه ...

در این مقاله، به ترتیبات و الگوهای امنیتی در خلیج ‏فارس، از آغاز شکل‏گیری این مجموعه امنیتی و اضلاع سه‏گانه آن توجه شده و ضمن اشاره به ناکافی‏بودن نظریه‏های وابستگی و امپریالیسم برای توضیح این ترتیبات، ضرورت توجه به دوآلیسم برخاسته از الهامات واقع‏گرایی و لیبرالیسم مورد تأکید قرار گرفته است. در این راستا نویسنده به رویکرد دو قدرت مداخله‏گر انگلیس و آمریکا در تنظیم ترتیبات امنیتی خلیج ‏فارس پردا...