چکیده در سرآغاز هزاره ی سوم، خاورمیانه همچنان بین المللی ترین منطقه دنیاست. بررسی تحولات امنیتی در خاورمیانه، به ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تغییر نظام امنیت بین المللی، از جمله موضوعات مهمی به شمار می رود که از وجوه و ابعاد مختلفی در ارتباط با منافع ملی ایران برخوردار است. تشدید وضعیت امنیتی در خاورمیانه در پی فروپاشی نظام دوقطبی و قرار گرفتن این منطقه به مثابه کانون معادلات امنیت...

شکل گیری جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در سپتامبر 1980 نشان داد که کشورهای انقلابی بیش از سایر واحدهای سیاسی، در معرض منازعات منطقه ای و بین المللی قرار می گیرند. علت این امر را می توان در ارتباط با واکنش بازیگران محیطی نسبت به انقلاب و فرایندهای انقلابی دانست. از آنجا که هر ساختاری میل به تعادل دارد، از این رو حکومت های انقلابی عامل شکل گیری عدم توازن در سیاست بین الملل تلقی می شوند. به همین دلیل...

مساله همگرایی میان بازیگران سیاسی اگر چه قدمتی دیرینه دارد با این حال به مثابه یک مساله نظری و آکادمیک در حوزه روابط بین الملل و پس از جنگ جهانی دوم مورد توجه جدی قرار گرفته است. در این میان، نخستین سطح همگرایی سیاسی را می بایست در میان بازیگران فروملی و پس از آن در قالب های بیناملی، منطقه ای و بین المللی جستجو نمود. گذار به پویش همگرایی میان چنان بازیگرانی، نیازمند به الگویی سه بُعدی است که به ...

جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازیگری منطقه ای از ظرفیت های تاریخی- فرهنگی بسیاری برای اعمال نفوذ فرهنگی در منطقه قفقاز جنوبی برخوردار است و این مساله می تواند بستری برای بهره مندی ایران از ابزار نوین دیپلماسی فرهنگی در منطقه در راستای تحقق اهداف سیاست خارجی اش باشد؛اما وجود موانع داخلی و خارجی در این راستا وقفه ایجاد نموده و باعث شده تا ایران بر اساس آراء والرشتاین از جایگاهی شبه پیرامونی در من...

بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به دلیل خلاء ژئوپلیتیک به وجود آمده در اوراسیای مرکزی، این مجموعه جغرافیایی به یکی از مهم‌ترین حوزه‌های رقابت ژئوپلیتیک بین بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تبدیل شد. در بین بازیگران منطقه‌ای در این حوزه ژئواستراتژیک می‌توان به روسیه، ترکیه و ایران اشاره کرد که دارای تعلقات ژئوپلیتیک ویژه‌ای در منطقه هستند. در حال حاضر، نمود حقیقی رقابت‌ ژئوپلیتیک بین این با...

مهدی محمدی عزیز آبادی[1] رضا التیامی‌نیا[2] میثم تاجیک[3] با شکل‌گیری تحولات سیاسی در یمن، بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بر اساس منافع و علایق خود، جهت‌گیری­های مختلفی را در رابطه با این کشور که اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک خاصی در منطقه خاورمیانه دارد، اتخاذ نموده‌اند. در این میان، تلاش پیگیر برخی دولت‌ها برای تغییر وضع موجود و برخی دیگر در جهت حفظ وضع موجود در این کشور در راستای افزایش قد...

این پژوهش به بررسی ملاحظات بازیگران بین المللی در بحران سوریه می پردازد و اهمیت متغیر ملاحظات و نقش قدرت های منطقه ای(جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، ترکیه) و قدرت های فرامنطقه ای (ایالات متحده و روسیه) در تداوم این بحران را مورد بررسی قرار می دهد. استدلال اصلی پژوهش این است که قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای عامل اصلی تداوم بحران سوریه بوده اند. در واقع باید گفت، اگرچه شروع بحران سوریه ری...

تئوری انتخاب عقلایی معتقد است که دولت ها به عنوان بازیگران منطقی می توانند منافع و اهداف خود را به صورت عقلایی انتخاب نمایند. آن ها دست به انتخاب روش های متعددی می زنند تا از طریق آن بتوانند به اهداف خود برسند و بدین وسیله آنها به دنبال ابزارهایی با میزان رضایتمندی بالا هستند. در این چارچوب معنایی، ایالات متحده به عنوان بازیگری عقلایی در اکتبر 2001 به افغانستان حمله نمود و پس از 10 سال در 22 ژ...

از دیرباز همواره رهبران کشورهای آفریقای تلاش نموده اند با توجه به تحولات داخلی و بین المللی، ضمن اتخاذ استراتژی واحد منطقه گرایی به منظور وحدت قاره آفریقا موجبات رشد و توسعه این قاره را فراهم آورند. با تأسیس و ظهور «سازمان وحدت آفریقا» و سیر روند تحول آن که منجر به ایجاد «اتحادیه آفریقا» در عرصه معادلات ساختاری منطقه آفریقا شد، ساز و کاری درون منطقه ای در بین کشورهای عضو بوجود آمد تا به صورت هم...

عراق جدید واجد تحولاتی است که تغییر در ساختار قدرت و هویت آن باعث دگرگونی هایی در ژئوپلوتیک و رویکردهای بازیگران خاورمیانه ای شده است. حضور شیعیان و اکراد در ساخت قدرت بغداد، حذف رژیم کینه توز بعثی، تغییر رویکرد «عربی – سنی » به « عربی – شیعی – کردی» در فضای سیاسی عراق، فرصت های بوجود آمده در عراق جدید در جهت منافع وامنیت ملی ایران است. حضور بازیگر فرامنطقه ای امریکا و بازیگران منطقه ای دیگر در...