بازخوانی گل­نوشته­های باروی تخت­ جمشید در زمان داریوش بزرگ، بایگانی‌های هم­زمان با کوروش بزرگ در سرزمین میان­رودان به همراه گزارش‌های تاریخی زمان اسکندر، هریک با نام‌هایی نزدیک به هم، به وجود موقعیت و مکان جغرافیایی مهم از دوران هخامنشی با ساختمان­های شاهی و اهمیت سیاسی، اداری و بازرگانی در کرانۀ شمالی خلیج فارس شهادت می‌دهند. بر این اساس، مقالۀ حاضر با هدف بازشناسی موقعیت و جایگاه محل مورد نظر...

چکیده بانک جهانی در گزارشی درباره آلودگی های زیست محیطی در نواحی ساحلی ایران اعلام کرد سالانه 2/1 میلیون بشکه نفت به خلیج فارس و دریای عمان نشت می کند که این منطقه را به آلوده ترین دریای جهان مبدل کرده است. این میزان نشت آلاینده نفتی تقریباً حدود 3 برابر دریای شمال و2 برابر دریای کارائیب است. زمان ماندگاری مواد آلاینده در آب این دریا بسیار زیاد است. بنابر آمار موجود، بیش از 40 درصد نفت جهان و ...

رویداد یازده سپتامبر و متعاقب آن اشغال عراق از سوی ایالات متحده، سیستم قدرت در خلیج فارس را که تا آن زمان بر اتحاد شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه آمریکا و در مقابل ایران و عراق به عنوان اعضای جدا و برکنار از سیستم بود، متحول کرد و این منطقه را وارد دوران جدیدی از تعاملات قدرت ساخت. بر این اساس منطقه خلیج فارس هم اکنون در دورة انتقالی قرار دارد و سیستم جدید قدرت هنوز کاملاً شکل و است...

تحولات نظام بین الملل در اوایل قرن 21 ، زمینه تصاعد بحران در خلیج فارس را فراهمآورد . علت اصلی این امر را باید در تئوری جنگ پیش دستانه و همچنین ظهور دولت هایخاکستری دانست . اگرچه، یکی دیگر از شاخص های درون ساختاری خلیج فارس را می توانمطلوبیت های اقتصادی آن دانست . شواهد نشان می دهد که اقتصاد منطقه تحت تاثیر موجهای نظام سرمایه داری بوده؛ اما در عین حال قابلیت های لازم برای تامین نیازهای اقتصادیو...

خلیج فارس همواره در تاریخ ایران و سرزمین‌های مجاور نقش مهم و حساسی داشته است. توجه تمامی حکومت‌های ایران از عهد باستان تاکنون به منطقه خلیج فارس به عنوان یک نقطه ارتباط و تلاقی فرهنگ و تمدن ایرانی با سرزمین‌های دیگر، بر اهمیت اقتصادی و سیاسی این منطقه افزوده است. ارتباطات ساسانیان با آفریقا، هند و شرق دور از این منطقه صورت می‌گرفت. مسلمانان یک پایگاه خود را برای فتح ایران، در خلیج فارس قرار داد...

کتاب جهان نمای کاتب چلبی، یکی از اسنادی است که به نام خلیج فارس و محدودۀ جغرافیای آن اشاره کرده است و در زمان جنگ ایران و عراق برای اثبات تعلق خلیج فارس به ایران، به سازمان ملل متحد عرضه شده بود. این مقاله، به معرفی دانشمند و جغرافیدان ترک معروف به «کاتب چلبی» و اثر معروفش «جهان نما» با موضوع جغرافیا، می پردازد.

شورای همکاری خلیج فارس با هدف مقابله با آن چه خطر انقلاب اسلامی نامیده می شد، تشکیل شد. اگرچه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس غیر از ایران نگرانی های امنیتی دیگری مانند هراس از بی ثباتی های داخلی و خیزش های مردمی دارند، اما از نظر آنها ج. ا. ایران مهم ترین و جدی ترین تهدید خارجی به شمار می رود که این دیدگاه پس از انقلاب های عربی تشدید شده است. دیدگاه های کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در راب...

این مقاله برآن است تا روند گسترش حضور چین درخلیج فارس را از نظر نیاز به انرژی ارزیابی کند. در این عرصه وجود منابع عظیم انرژی در کشورهای خلیج فارس باعث شده تا جمهوری خلق چین جهت رفع نیازخود به انرژی که همراه با رشد فزاینده اقتصادی که دردهه های اخیر بویژه در بعد صنعتی بوجود آمده، اقدام کند. از این نظر کشور چین هم مانند اغلب قدرت های صنعتی به خلیج فارس به دلیل داشتن منابع عظیم انرژی توجهی ویژه نشا...

خط مبدأ، خطی است که توسط هر کشور ساحلی برای اندازه گیری عرض دریای سرزمینی و دیگر مناطق دریایی آن کشور تعیین می شود. ابهام در مقررات کنوانسیون 1982 حقوق دریاها در مورد خط مبدأ مستقیم، سبب شده است که اکثریت کشورهای ساحلی این روش ترسیم خط مبدأ را به گونه ای به کار بگیرند که به میزان چشمگیر بر وسعت مناطق دریایی آن ها افزوده شود. ایران یکی از این کشورهاست. خط مبدأ ایران در خلیج فارس و دریای عمان به ...

ایران و ایرانیان از زمان‌های بسیار دور با ساکنان شبه قاره هند ارتباط داشته‌اند. این امر از یک طرف ناشی از ضرورت و نیازهای اقتصادی و از طرف دیگر اشتراک فرهنگی و تاریخی دو ملت بوده است. بسیاری از ساکنان و اقوام شبه قاره به ایران مهاجرت کرده و اسکان دائمی یافته بودند. با توجه به انسداد مرزهای جغرافیای شبه قاره و یا صعب العبور بودن آن در شمال و شمال‌غرب، مراودات و مناسبات ساکنان شبه قاره هند با ایر...