در تاریخ ایران اسلامی، عصر صفوی یکی از دوره­هایی است که تأثیرات عمیقی بر حیات معنوی و ارزش­های فرهنگی ایران ازخود به جای گذاشته و این تأثیرات حتی تاقرن معاصر نیز به خوبی قابل تشخیص است. مراسم عزاداری در حکومت صفویه به طور کلی بر اساس عقاید وافکار مذهبی- سیاسی شکل گرفته بود و از همان آغاز، چنان بسط و توسعه یافت که در کمتر دوره­ای از تاریخ ایران، در زمانی چنان کوتاه بدان پایه رسیده بود. بررسی و ش...

ایرانیان و عبریان، نخستین بار در شاهراه کلده و آشور یکدیگر را یافتند و به‌تدریج در کاشان، یکی از طولانی‌ترین هم‌زیستی‌های بشری را آغاز کردند. از ورود اسلام به ایران تا دورۀ صفوی، از یهودیان کاشان اطلاعی در دست نیست؛ اما با ورود به عصر صفوی، به‌مدد دو وقایع‌نامۀ داخلی و گفتار سیاحان غربی، به رشد و پویایی فرهنگی واجتماعی و اقتصادی این جامعه پی می‌بریم. این جستار به گزارش و تحلیل حیات اجتماعی و فر...

چکیده ذهبیه، سلسله صوفیانه شیعی بود که در تمامی دوران حکمرانی صفویان در ایران حضور داشت و در عرصه های اجتماعی – سیاسی ایفای نقش کرد. این طریقت نسبت به دیگر سلسله های صوفیانه عصر صفوی اعم از شیعه و سنی، در طول حیات خویش، فراز و فرود کمتری داشته است. با این وجود روابط آنان با دولت صفوی، تحت تأثیر شرایط سیاسی و مذهبیِ جامعه ایران عصر صفوی را می توان به سه دوره متمایز تقسیم کرد. این پژوهش با روش توص...

انتشار و آمیختگیِ اندیش? ایرانی در علوم و هنرهای مختلف نظیر معماری در گذشته، از شاخصه های اصلی آن به شمار می رود. برخورداری هنر ایرانی از پشتوانه های فکری، حِکمی و اعتقادی در سیر تکاملی آن، به گونه ای آن را بالنده ساخته است که خود، نقش و حضوری چشمگیر در معرفی و بیان این نوع نگاه و اندیش? متعالی دارد. مع الوصف همانند آنچه در حوز? اندیشه رخ می دهد، سیرِ تکاملیِ هنر نیز بنا بر مقتضیات زمانی، در درون خ...

عصر صفوی به دلیل تحولاتی که در صورت بندی اقتصادی­، اجتماعی و دینی ایجاد کرد، یکی از مراحل دوران ساز در تاریخ پر پیشینه­ ی ایران است. دوری صفویان از جهان اسلام، تعیین مرزهای سیاسی مشخص، گسترش ایران زمین، ایجاد ارتش نسبتاً منظم، شکوفایی اقتصادی، بازرگانی و تحول در نظام زمین داری به شکل تیول ـ که در اواسط حکمرانی آنان پدید آمد ـ سامانه و دیوان سالاری گسترده­ ای را می­ طلبید. این مقاله به شیوه­ ی تو...

این پایان نامه تحت عنوان نهاد وقف ، دگرگونی ها و کارکردهای فرهنگی - مذهبی آن در عصر صفوی ، علاوه بر فصل مقدماتی از شش فصل تشکیل شده است . درفصل مقدماتی به موضوع تحقیق ، اهداف و ضرورت پژوهش ، پیشینه تحقیق و نقد منابع پرداخته شده است . در فصل اول تحت عنوان نهاد وقف ، ابتدا به تشریح پیشینه وقف در ایران پیش از اسلام و ایران اسلامی ، پرداخته شده است . سپس تعریف ، مفهوم و انواع وقف و شرایط آن از دیدگ...

شکل گیری انقلاب صنعتی در قرن هفدهم در اروپا همزمان با حاکمیت سلسله صفوی در ایران است. ایران در برهه ای از آن زمان به رشد و شکوفایی اقتصادی، هم تراز با جوامع قدرتمند زمان خود دست می یابد. اما این توازن قدرت دوام نمی یابد، شرایط اقتصادی ایران رو به زوال می رود و با شروع تکوین سرمایه داری در اروپا عدم توازن میان ایران و غرب تشدید می گردد. در این پژوهش دلایل فراز و فرود عملکرد اقتصادی عصر صفوی و عل...

ترسل یا شیوه نامه نگاری از گونه های مهم ادبیات منثور است که در دوره صفوی شکوه و رونقی تازه می یابد و آثار متعددی هم در این باره تألیف شده است. از این میان، نامه نامی اثر خواندمیر متوفی قرن دهم، دارای اهمیت والایی است و با این حال در بین متون سبک منشیانه کمتر به آن پرداخته شده است. این اثر مجموعه ای است از مراسلات و منشآت که آن ها را خواندمیر به عنوان دستور کتابت و انشا برای منشیان و مترسلان، از...

تاریخِ ادب عرفانیِ عصر صفوی در کنار شاعران بلند آوازه و مشهور خود نشان از بی نام و نشانها نیزدارد که می توان از آن میان به سالک قزوینی اشاره نمود. اشعار وی علاوه بر اشتمال موضوعات گوناگون، مشحون از مضامین عرفانی است اما پنهان بودن چهره هنری او در عصر مذکور، او را در حاشیه نگه داشتهاست. هدف از مقاله حاضر آن است که نشان دهد غزلیّات سالک قزوینی از حیث توجه به مضامین عرفانی در خور تأمل می باشد و نگاه ...