قلمرو حکومت قاجاریه از  لحاظ سیاسی به ایالات و ولایات تقسیم بندی میشد. در رأس هرم قدرت در ایالات و ولایات، شخص حاکم قرار داشت. حکّام غالباً از میان شاهزادگان و هر از گاهی از متنفذین محلی و یا شخصیت های نظامی یا دیوانی تعیین میشدند. در نتیجه در برخی موارد با توجه به جایگاهشان تفاوت هایی در میزان اختیارات ایشان به چشم میخورد. با این حال غالبا ً حکّام دارای کارکردها و وظایف یکسانی بودند. در این مقاله ...

غزل از قرن ششم حضور جدّی و چشمگیر در ادب فارسی می‌یابد. این نوع شعر، با آن‌که از کیفیّت زبانی و معنایی خاصّی برخوردار است که آن را از انواع دیگر شعر متمایز می‌سازد، نمی‌تواند خود را از تأثیر عناصر زبانی دوره‌های پیشین – که عمدتاً عناصر تصویرآفرین هستند- دور نگه دارد. البته طرز نگرش شاعر و جغرافیای فرهنگی که وی در آن پرورش یافته است، نحوة استفاده از این عناصر را دچار دگرگونی می‌سازد. از میان عناصر گ...

شکل از جمله ویژگی‌های ظاهری مهرهای اسلامی محسوب می‌شود. این ویژگی یکی از وجوه مشترک میان حوزه‌های مختلف مهرشناسی نیز هست، اما مهم‌ترین تعریف آن را می‌توان چارچوب محیط اثر مهرها بر اسناد و مکتوبات دانست که درواقع از شکل صفحۀ هر مهر حاصل می‌شود.شکل یکی از نشانه‌های اعتبار دیوانی مهرها در اسناد بوده است و لااقل انتخاب آن در مهرهای رسمی پیرو قواعد مشخصی انجام می‌پذیرفته است.در مقالۀ پیش رو جایگاه ش...

چکیده در بین دانشمندان درباره پیدایش منصب صدر اختلافاتی وجود دارد، با این حال بنا به دلایلی ایجاد آن را به زمان تیمور و تثبیت آن را به جانشینان وی نسبت می‌دهند. این پژوهش بر آنست جایگاه و کارکرد منصب صدر را در ساختار دیوانی تیموریان با تکیه بر منابع موجود به ویژه در ایام حکمرانی تیمور، شاهرخ، ابوسعید و بایقرا مورد بررسی قرار دهد. سوالاتی که در این راستا طرح می‌شود این است که نحوه انتخاب و انتصا...

خلافت فاطمیان (567- 297هـ.ق/1171-910م) که به عنوان حکومت رقیب خلافت عباسی(656-132 هـ.ق/1258-570م) درشمال آفریقا بر پا شد، از ویژگی‌های سیاسی و اداری و نظامی ویژه‌ای برخوردار بود. امامان دوران دعوت پنهانی اسماعیلیه با شبکه دعاه و پیروان پراکنده اما سازمان یافته آنان در سال297 هـ.ق/910م توانستند خلافت فاطمی را پایه گذاری نمایند و قدرت سیاسی و نظامی را به صورت رسمی به دست آورند. در این راستا تحولی...

افغانستان پس از جنگ سرد در مقطعی از سوی ایالات متحده به فراموشی سپرده شد اماحوادث تروریستی 11سپتامبر باردیگر افغانستان را درکانون توجه استراتژیست های ایالات متحده قرار داده است. ایالات متحده تاکنون با دو توافقنامه استراتژیک که با افغانستان امضا نموده است نشان داده که کشور افغانستان جایگاه مهمی در ژئو استراتژی ایالات متحده در منطقه خاورمیانه بزرگ دارد. از سوی دیگر افغانستان کشوریست که در طول قرو...

پیرامون علت پیوند و نزدیکی روابط ایالات متحده-اسرائیل فرض های بسیاری اقامه شده است که در چهارچوب سه دیدگاه کلی طبقه بندی می شوند که عبارتند از: وجود هویت و ارزش های مشترک در فرهنگ دو کشور ایالات متحده- اسرائیل؛ نفوذ لابی های یهودی حامی اسرائیل در دستگاه سیاست خارجی ایالات متحده و هدایت آن در راستای منافع اسرائیل؛ و در نهایت وجود منافع مشترک راهبردی در روابط دو کشور. پژوهش حاضر براساس همین سه دی...

غور ناحیه ای است میان هرات و غزنه که کوهستان از چهار طرف آنرا احاطه کرده است و شهر بزرگ آن فیروزکوه بود و حکومتش گاه تابع دربار غزنه و گاه مطیع سلجوقیان بود. اما امرای شنسبانی غور توانستند شجره دودمان غزنویان را برافکنند. این دودمان کوچک به یکباره در شرایطی برابر دودمان های بزرگی نظیر غزنویان و سلجوقیان و خوارزمشاهیان قرار گرفت وتوانست نزدیک به نیم قرن بخشهای وسیعی از سرزمینهای ایران وهند را ...

بیان مسئله: کاشی‌نگارۀ «رستم و دیو سپید» بر درگاه ارگ کریم‌خانی از افزوده‌های قاجاریان است که علاوه بر ویژگی‌های هنری از اهمیت اجتماعی و دیوانی ویژه‌ای نیز برخوردار است، گرچه کمتر به آن پرداخته شده است؛ لذا تفسیر تازه‌ای از آن می‌تواند درکی عمیق‌تر از تحولات مجموعۀ زندیه در روزگار قاجار عرضه کند. این پژوهش مبتنی بر این فرضیه است که کاشی‌نگارۀ‌ مورد نظر فارغ از نقش هنری آن -در ادامۀ سنت تصویرگری...

جای خالی پژوهش در باب تأثیر شاهنشاهی هخامنشی بر ایالات شرقی از یک سو ناشی از سکوت نویسندگان کلاسیک در پرداختن به این سرزمین‌هاست و از سوی دیگر به کمبود آثار باستان‌شناختی مربوط به هخامنشیان در منطقة مزبور بازمی‌گردد. در مقالة حاضر، به یاری آثار یادمانی و مدارک اقتصادی و اداری به دست آمده از مراکز شاهنشاهی، نظیر کتیبه‌های سلطنتی، نقوش برجستة یادمانی و اسناد اداری و نیز آثار باستان‌شناختی سعی شده...