با این مفروضه که بسیج سیاسی مهم‌ترین رکن انقلاب است، مقالة حاضر به دنبال یافتن پاسخ مناسب برای این پرسش است که ابعاد و مختصات بسیج سیاسی در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب ساندنیستی نیکاراگوئه چگونه است؟ پاسخ مقاله بر این فرضیه استوار است که با توجه به نوع رهبری، وسعت ایدئولوژی، قدمت و قدرت سازمان‌ها و گسترة جمعیت مشارکت‌کننده در انقلاب اسلامی ایران، بسیج سیاسی در ایران گسترده‌تر از بسیج سیاسی در ...

انقلاب مشروطیت و رویدادهای آن، سرآغاز تاریخ نوین ایران است. در فاصله سال های میان این رویداد تا سال 1390، جامعه ما از هر لحاظ دگرگون گشته است. این دگرگونی عمیق اجتماعی آثاری تناقض گون در جامعه برای دستیابی به جامعه مدنی به بار آورده است. از یک سو، زمینه های لازم برای شکل گیری جامعه مدنی را فراهم آورده؛ از سویی دیگر، موانع رشد آنرا افزون تر نموده است. در این دوره تاریخی، قوه محرکه اصلی دگرگونی ه...

در بیست و هفت سال گذشته در بررسی انقلاب اسلامی از میان سه نوع تبیین «علّی»، «فرآیندی» و «پیامدی» از انقلا ب ها، بیش از همه به تبیین های علّی و ساختاری (یا نوع اول) توجه نشان داده شده است. هدف اصلی این مقاله، شناخت انقلاب اسلامی از طریق توضیح فرآیند فعال و زنده شکل گیری بسیج انقلابی مردم ایران (یا تبیین نوع دوم) است. نگارنده کوشش کرده از منظر سرمشق انتخاب عقلانی و نظریه بسیج منابع توضیح دهد که چگو...

با پایان عصر انقلاب‏های کلاسیک و آغاز قرن جدید، شاهد برپایی و پیروزی انقلاب‏هایی هستیم که به رنگی یا مخملی شهرت یافته‏اند. مقاله حاضر، ضمن بازنمایی ویژگی‏های عام و مشترک انقلاب رنگی در جوامع دستخوش این دگرگونی، از طریق مطالعه موردی یوگسلاوی، به تحلیل شرایط امکان و امتناع آن در جامعه ایرانی می‏پردازد. برای این منظور، نویسنده، ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی و شیوه‏های عمل آن در محیط اجتماعی را ت...

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان ، کشورهای معاند با نظام جمهوری اسلامی ایران همه تلاشهای خود را در جهت براندازی این نظام بکار بستند.این امر ابتدا توسط تهدیدات سخت و سپس در سالهای اخیر توسط تهدیدات نرم طراحی و برنامه ریزی گردید. در این میان دو کشور انگلستان و امریکا با تاسیس دو شبکه فارسی زبان bbc و voa نقشی اساسی را در رهبری این جنگ نرم ایجاد نمودند. در این پ‍ژوهش با استفاده از مولفه های ...

مقاله حاضر به بررسی معنا و مفهوم لغوی و اصطلاحی سه عنوانِ «بغی»، «محاربه» و «نافرمانی مدنی»  پرداخته است تا خلط میان آ نها موجب اشتباه در صدور حکم، و تضییع  حقوق و ستم به دولت و مردم نشود. این بررسی نشان می دهد که سه عنوانِ بغی، محاربه و نافرمانی مدنی هم از نظر لغوی و هم از نظر اصطلاحی با یکدیگر متفاو تاند. روش بحث در این نوشتار، که عهد هدار شناسایی مفاهیمِ مشابه فقهی که در عرصه حقوقی و سیاسی هم ک...

استدلال اصلی نوشتارِ حاضر این است که فضای فعالیت رسانه‎ای (در این پژوهش، مطبوعات مدّ نظر است)، به‎عنوان یکی از اضلاع سه‎گانۀ بسیج اجتماعی، در کنار رشد شهرنشینی و سواد، رفته‎رفته پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهبود یافته است و در میانۀ دهۀ 70، با رشد سریع سواد عمومی و عالی به همراه شهرنشینی و افزایش تقاضا برای آزادی‎های سیاسی، فضای فعالیت مطبوعاتی نیز رشد مطلوبی یافته است. یکی از شاخص‎های مهم توسعۀ س...

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات جنگ هشت ساله بر ایجاد و تداوم نهادهای اجتماعی کشورمان انجام شده است. با توجه به اینکه پدیده جنگ در طول تاریخ بشر اثرات گوناگونی در تمام ابعاد جوامع بشری داشته است، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نیز باعث تغییر در ساختارها و اهداف بعضی نهادها و حتی ایجاد بعضی دیگر شد. مسأله اصلی مقاله حاضر این است که جنگ چه تأثیری بر ایجاد و تداوم نهادهای اجتماعی داشته است؟ با مرور یافت...

  انقلاب ایران به عنوان تحولی که عموم اقشار اجتماعی در آن حضور داشتند، دگرگونی عمیقی در بنیادهای نظم سیاسی جامعه به همراه آورد و به پایه­ریزی نهادهای تازه­ای در ساخت قدرت و دولت پس از انقلاب یاری رساند. با وجود ضعف سازوکارهای حزبی وسازمانی مدرن، این نهادهای دولتی و رویه­ای جدید ، با توفیق در بسیج منابع و مقابله با انواع بحران­های پیش رو همانند شرایط ناامنی ناشی از فروپاشی نظم پیشین،درگیری جناح­...

روابط ایران و آمریکا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بسیار گسترده و متنوع بود. با وقوع انقلاب اسلامی روابط دو کشور دچار مشکل شده و نهایتاً قطع گردید. قطع رابطه ایران و آمریکا و تداوم بلند مدت آن حکایت از تأثیر عمیق انقلاب اسلامی بر روابط دو کشور دارد. تبیین مهمترین عوامل موثر بر تداوم تعارض در روابط ایران و آمریکا وجهه همت پژوهش حاضر است. با بررسی روابط ایران و آمریکا در ادوار مختلف تاریخی این نتیج...