اتحاد عاقل و معقول در موضعی که معقول مغایر ذات عاقل باشد از ابداعات فلسفه صدرایی به شمار می‌رود. در تبیین کیفیت هستی‌شناختی این اتحاد، برخی مقصود از آن را، تحقق عاقل و معقول به وجودی یکتا و از جهتی یکتا و برخی دیگر، تحقق معقول برای عاقل به نحوی می‌دانند که معقول از شئون وجودی عاقل باشد. یکی از براهین بر اثبات این مطلوب، برهان ماده و صورت است. در این برهان با فرض هم‌سنخی پذیرش صورت توسط ماده و م...

چگونگی رابطه نفس و مکتسباتش همواره مورد توجه فلاسفه بوده است. در این میان نحوة حصول علم و کیفیت تأثیر فعل و خُلق بر نفس از وجوه مهم خودشناسی در حکمت متعالیه است. تحقیق در این مسایل بر پایة مبانی ای چون اصالت وجود، حرکت جوهری نفس، اتحاد عاقل و معقول و حدوث جسمانی نفس استوار است. ملاصدرا اثبات می کند که حقیقت نفس هر انسان حاصل تروّح (روحانی شدن) خصوصیات علمی و ملکات عملی و رسیدن به مرتبه اعلای نفس ...

یکی از مباحث بسیار مهم، جذاب، و دشوار کلام جدید و نیز فلسف? دین، مسأل? ارتباط علم و دین است. این مسأله ماهیتی میان رشته ای دارد و برای حل آن باید داده ها و اطلاعاتی از بسیاری از دانش-ها را در نظر گرفت. شاید بتوان شروع برخورد علم و دین را از داستان گالیله و نظری? خورشید مرکزی که در مقابل نظری? زمین مرکزی قرار گرفت، دانست. اما می توان بسیاری از منازعاتی را که در طول قرون بعد میان دین و علم درگرفت...

چکیده رویکرداستاد جعفری به قلمرو دین رویکردی حداکثری است.ایشان به دلایل زیر معتقداند دین و فقه اسلام می تواند به تمامی نیازهای مادی و معنوی بشر پاسخ مناسب بدهد:1-حیات معقول؛این نوع حیات بعنوان حیات حقیقی واصیل انسانطبق تعریف (تلاشی آگاهانه به رهبری شخصیت انسانی در مسیر قرار گرفتن در جاذبه کمال مطلق)بر اعتقاد به کمال مطلق یعنی خداوند منطبق است.واین یعنی بدون حضور دین وپیروی از دستورات الهی در ت...

در این مقاله، انسان و از خود بیگانگی انسان در اسلام به صورت فشرده مورد بحث قرار گرفته است، از آنجا که بیگانگی و از خود بیگانگی انسان در نظریه ها و مکاتب مختلف مورد علاقه و توجه بوده است، نگرش های مختلف به از خود بیگانگی انسان در این مقاله به سه دسته تقسیم شده اند: اول آنهایی هستند که با اتکاء صرف بر محیط بیرونی، انسان را موجودی منفعل و از خود بیگانگی وی را ناشی از عوامل بیرونی می دانند. اکثر صا...

وحی در نظر ملاصدرا، اتصال و اتحاد روح نبی با عالم عقل و خیال‌ است. برای اینکه این اتصال صورت گیرد، انسان باید ضمن بی‌توجهّی به‌ امیال حیوانی و نباتی، به ادراک‌های عقلی روی بیاورد و عقل را بر امیال‌ حیوانی حاکم نماید. ملاصدرا برای اثبات این مسأله، از مبانی فلسفی خود مانند اتحاد عقل و عاقل و معقول و مراتب وجودی عقل، خیال و حس استفاده می‌کند و بدین ترتیب نواقص نظریه مشّایین را برطر...

دو مسئلۀ مرگ و معاد نقش انکار ناپذیری در تبیین معنا برای زندگی دارند. این مقاله با روشی تحلیلی‌تطبیقی، ضمن تحلیل مواضع ابن‌سینا و ابن‌عربی در این باره، مواضع وفاق و خلاف گفتار آنان را می‌کاود. در نگاه هر دو، زندگی این جهانی انسان بدون باور به معاد و جاودانگی و وصول به سعادت ابدی، نه هدفی معقول، نه ارزش چشمگیر و نه کارکرد قابل دفاعی دارد. گرچه هر دو بر مسائلی چون نگاه خوشبینانه به مرگ، وابستگی ت...