در دورۀ صفویه یکی از گروه­های اصلی در حرمسرای شاهی و تأثیرگذار در مسائل سیاسی و اجتماعی، زنانی بودند که ابتدا به‌صورت اسیر جنگی، سفیر صلح یا واسطۀ شفاهت‌خواهی از مناطق مختلف قفقاز وارد دربار شاهان صفویه شدند. این نوشتار می‌خواهد ضمن اشاره به شکل و دلایل ورود زنان قفقازی به دربار و به‌دست‌آوردن نفوذ در آن، به این پرسش پاسخ دهد که زنان قفقازی در تحولات سیاسی و درباری چه نقشی داشته­اند و آنان در ق...

رشیدالدین فضل الله همدانی هنگامی از سوی غازان خان به مقام وزارت رسید که ایران در اوضاع نابسامان سیاسی و اقتصادی به سر می­برد. او دلیل این نابسامانی را شیوه غلط کشورداری مغولان می­دانست و کوشید تا با بهره­گیری از نظام اندیشگانی ایران شهری، حکومت ایلخانی را به قدرتی مرکزی بدل کند. بخشی از کوشش رشیدالدین برای ایجاد تغییرات سیاسی در زبان نوشته­های او نمایان است. رشیدالدین با به کارگیری ساختارهای خا...

به‌رغم همة تلاش‌های تاریخی انسان در شرق و غرب عالم، او همچنان به جامعة مطلوب دست نیافته و نیز، به تلاشی مؤثر در بازتولید الگوهای آسمانی منبعث از وحی برای درمان دردهای روز خویش نپرداخته است؛ ازاین‌رو، نوشتة حاضر در پی پاسخ به این مسئله است که: الگوهای تغییر و تحول سیاسی- اجتماعی از نظرگاه قرآن چیست؟ (سؤال). در الگوی قرآنی تغییر و تحول سیاسی- اجتماعی، با در نظر داشتن دو مبنای انسان‌شناختی اختیار،...

چکیده : شاهنامه، همانگونه که فردوسی در گفتار اندر فراهم آوردن کتاب بیان می کند در آیین کشورداری ایران پیش از اسلام است. او شاهنامه را در قرن چهارم با هدف روشن ساختن حکمت خسروانی (حکمت شاهان) و اندیشه سیاسی پیش از اسلام به رشته نظم در آورده است. در این کتاب آیین حکومت در چهار شاخه اصلی: شاهان، موبدان، پهلوانان( ارتشتاران) و طبقات چهارگانه مردم بیان نموده و در هر قسمت مهم ترین مولفه های اندیش...

          مقاله حاضر درصدد تحلیل نگرش محمدرضا شاه پهلوی به حکومت‌گری، طبقات و جریان‌های پرنفوذ اجتماعی در دوره پس از کودتای 28 مرداد است. محدوده تاریخی تحقیق سال‌های 1332 تا پایان 1355ه.ش را در بر می‌گیرد. پیش فرض نظری طرح چنین موضوعی این است که نگرش شاه پیوندی دیالکتیکی با شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه او داشته است . چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای آراء همایون کاتوزیان در نظریه استبداد ایرانی صور...

در این مقاله، با استفاده از روش اسکینر در قرائت متون سیاسی، تلاش می‏شود تا مسأله امنیت و ارتباط آن با برداشت خواجه نظام‏الملک، بررسی شود. به زعم خواجه نظام‏الملک، از شاخص‏ترین اندرزنامه / سیاست‏نامه نویسان، ربطی «ارگانیک» بین امنیت رعایا و قدرت سلطان وجود دارد. امنیت، باعث رونق و رفاه در کار رعایا می‏شود و پادشاه، با اخذ مالیات از رعیت مرفه، صاحب «خزانه و مساکر» بسامان می‏گردد. در عین حال، حفظ ...

فلسفة واسازانه نمونه ای مطلوب برای نشان دادن چگونگی سازگاری نظامی فلسفی، با دموکراسی است. واسازی با نقد خودگرایی و دیگرستیزیِ سنت اندیشة فلسفی در صدد بنیان نهادن اصول فلسفی متناسب با اصل دیگرپذیری و دموکراسی برمی آید. از طرف دیگر، مباحث دریدا در حوزة دموکراسی اجتماعی ـ سیاسی، مانند دموکراسی آینده و چالش های پیش روی دموکراسی نیز ریشه در اندیشة فلسفی او دارند. بدین ترتیب، دموکراسی و واسازی دو روی ...

چکیده در سال های اخیر دو نظریة رقیب، دموکراسی رایزنانة هابرماس و دموکراسی مجادله ای موفه، خود را به عنوان بدیلی برای دموکراسی لیبرال طرح کرده اند. به نظر می رسد هر نظریة سیاسی بر تعریفی از امر سیاسی و متناسب با آن جامعة سیاسی مطلوب بنا شده است. بر این اساس، می توان این پرسش ها را طرح کرد: هابرماس و موفه امر سیاسی را چگونه تعریف می‏کنند؟ و، متناسب با این تعاریف، جامعۀ سیاسی مطلوب آنان چه ویژگی ...

وحدت امت اسلامی و همگرایی بین کشورهای مسلمان، از مهم­ترین موضوعات مورد توجّه اندیشمندان و متفّکران مذاهب اسلامی و یکی از اهداف اصلی انقلاب اسلامی ایران است که نقطة­ برجستة اندیشة رهبران آن را تشکیل می­دهد. این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که مفهوم وحدت و همگرایی امت اسلامی در اندیشة سیاسی امام خامنه­ای (مدّظله) دارای چه جایگاه و مختصاتی می­باشد؟ این پژ...

چکیده پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، فضا برای نقد تجدد مهیا گشت و افراد و گروه‌های زیادی انتقاد از آن را سرلوحة کار خویش قرار دادند. در این میان، «فرهنگستان علوم اسلامی قم» نیز یکی از نحله‌هایی بود که با شدت و توان و با رویکردی تمدن‌ساز به اسلام، سعی نمود پایه‌های تمدن اسلامی را در مقابل تمدن غربی استوار سازد. بر این اساس، در تحقیق حاضر برآنیم که اندیشة سیاسی اصحاب «فرهنگستان علوم اسلامی...