مجموعه حاضر، پژوهشی نقدی – تحلیلی است. این مجموعه در اصل ترجمه متن عربی کتاب الشهاب الراصد، تألیف محمد لطفی جمعه می باشد. نویسنده کتاب یکی از ادبای معاصر مصر است.مولف کتاب خود را بر پایه آثار ادبی معتبر جهان تألیف نموده و توجه خود را در این زمینه به آثار مولفان و شاعرانی که بیشترین تأثیر را بر ادبیاتهای گوناگون جهان داشته و میراث ادبیات جهان را غنا بخشیده اند، معطوف کرده است و به تمدنهای کهنی چ...

یعد المدیح فناً أصیلاً وموضوعاً بارزاً له أهمیته ومکانته بین موضوعات الشعر منذ العصر الجاهلی حتی عصرنا الراهن وکان الشعراء یتخذونه وسیله للإشاده بمناقب قبائلهم وساداتهم و من یحبونها. وقد تحول فی عصر صدر الإسلام لیکون مدحاً وإشاده بالقیم والمثل والمبادئ الإسلامیه التی خلعها الشعراء علی ممدوحیهم، فإنه مالبث أنه عاد فی عصر بنی أمیه والعصر العباسی لیصبح أداه للتکسب والتزلف للخلفاء والوزراء والولاه. لکن ...

اختار الباری تعالی اللغه العربیه لتکون وعاءً لمعجزاته وإطاراً لکراماته عن حکمه وتقدیر ودرایه وتدبیر. وقد اختلفت آراء الباحثین فی اللهجه التی نزل بها القرآن الکریم وذلک لتعدد لهجات العرب وقت نزوله. فمنهم من اعتبرها لهجه قریش لکون الرسول (ص) من قریش، ومنهم من اعتبرها لغه مشترکه بین مجموعه من القبائل، ومنهم من اعتبرها لغه مشترکه بین العرب جمیعاً. یبدأ البحث بذکر شیء حول مکانه مکه المکرمه وأسواقها قبل...

الخلاصة علم ‌العروض هو‌ العلم ‌الوحید الذی ولد متکاملا دون أن یمر بمراحل تطور ونمو، کما قال المؤلف ص 207، وما کُتب فی هذا ‌العلم بعد الخلیل أکثره لتعلیم هذا العلم لطالبیه وشرحَ دوائره التی استنبط الخلیل البحور منها لیُصبح علما سهل المنال حتی یستطیع الشعراء السیرعلی نهجه، فکل ما کتب فی هذا العلم، هو فی ‌الحقیقة تکرار ما کتبه الخلیل، وکلما أنشده الشعراء من شعر فی ‌القرون ‌المتمادیة جاء علی هذا‌ النه...

الأدب العربی المعاصر فی الحجاز تقدّم تقدّماً زاهراً فی القرن الأخیر. فقد کان الشعر نشیطاً و نظم علی شطرین متساویین و أیضاً قد نظم علی حسب الشعر الحر. التجدید فی شعر بلاد الحجاز ینبثق من الشعر الکلاسیکیّ فی هذه البلاد و کان التأثیر المباشر للشعر الغربی قلیلاً فی الشعر الحجازیّ المعاصر و تأثّر الشعراء بتطوّر الشعر العربیّ المعاصر فی الأقطار العربیة و تطوّرت الموضوعات الشعریة بتطوّر مفهوم الشعر و رسالته و خصائص...

ان مقاله هذه ترید ان تثبت اهمیه العروض العربی کمعیار نقدی ضمن المعابیر النقدیه الادبیه لدرسه النص الادبی و ذلک من خلال توضیح مفهوم الزحافات و العلل التی تدخل ضمن البنا العروضی و بیان اثر ها فی تشکیل القیمه الدلالیه و الایقاعیه للشعر. و قد توصلت الی ان الزحافات و العلل کالیه جمالیه فی مجال الشعر لم تجد الاهتمام الکافی فی الفکر النقدی و لا سیما قدیمه لان اغلب ما قبل هو ان الزحافات و العلل تعد عی...

الحمد لله والصّلاه والسّلام علی أشرف الأنبیاء و المرسلین و علی آله الطّیبین الطاهرین و أصحابه المنتجبین. تناول الباحثون والدارسون دراسه أدب عصری الأموی و العبّاسی و کانت هذه الدراسات محل اهتمامٍ کبیر فی الأوساط و المجامع الأدبیّه، لذلک اخترت هذین العصرین المتتالیین للدراسه باعتبارهما محطّتینِ هامّتینِ فی الأدب العربی و فیهما تتجلّی و تتضح الصوره المتکامله و المتنامیه للأدب العربی القدیم . و إنّما هذه الف...

تُعَدّ الأنماط الشعریّة للموشّحات والأزجال والموضوعات التی یتناولها الشعراء الأندلسیّون فیها من القضایا التی لا تزال محطّ اهتمام الباحثین شرقًا وغربًا. فی هذا المقال، سنستعرض کتاب الدکتور محمّد عبّاسة، وهو واحد من أحدث الأبحاث فی هذا السیاق. بالإضافة إلى تقدیم معلومات شاملة عن الشعر العربی فی الأندلس، ولا سیّما شعر الموشّحات والأزجال، فهو یقدّم نظریّة جدیدة مُعتبرًا فیها هذَین النمطَین من الشعر جزءًا من إبداعات شع...