مسئله اشتباه بین حق و حکم و راه‌حل‌های ارائه شده در راستای حل این مشکل، از جمله مباحث مهم و بنیادین در حوزه فقه و حقوق و نیز سایر حوزه‌های علوم انسانی مرتبط از قبیل اخلاق و سیاست است. پیرامون اصول و روش‌های تشخیص حق از حکم و آثار حقوقی متفاوت و متمایز آن‌ها، دیدگاه‌ها و نظریات مختلفی ارائه گردیده است که از میان آن‌ها پنج نظریه مطرح به عنوان شاخص‌ترین دیدگاه‌ها در این زمینه را مورد تأمل قرار داد...

اندیشه سیاسی قاضی نورالله شوشتری (956 -1019ق) [1] محمدحسن رازنهان* محمدتقی مختاری** نادر پروین*** چکیده قاضی نورالله شوشتری (956 ـ 1019 ق)، از عالمان صوفی‌مشرب شیعه عصر صفوی بود که در تحول گفتمان سیاسی ـ شیعی روزگارش، بس تأثیر گذارد. آثار او را از دید معرفت‌شناسی دینی بررسیده‌اند، اما تا کنون پژوهشی درباره اندیشه سیاسی وی صورت نپذیرفته است. این مقاله که تازه‌ترین تحقیق در این زمینه به شمار می‌ر...

مقام انسان در دایره وجود، بسیار عالی است. خداوند انسان را به گونه‌ای خلق کرده که می‌تواند تا سدره المنتهی پیشرفت نماید و با رعایت اخلاق به اوج مقام انسانیت (خلیفه اللهی) برسد. آیه 79 سوره اسراء، ضمن دعوت پیامبر و مسلمانان و بلکه انسان به شب زنده داری بارعایت اخلاق الهی، به مقام والای «محمود» اشاره می‌نماید. به راستی حقیقت مقام محمود چیست؟ کدام ویژگی اخلاقی سبب رسیدن به آن می‌شود؟ در این پژوهش ب...

چکیده حسین بن منصور حلّاج (244- 309 ق) از چهره‌های سرشناس تصوّف و عرفان اسلامی است که زندگی، اندیشه، و به‌ویژه کشته‌شدن وی در تاریخ تصوّف پیوسته معرکة آرای متقابل و حتی متناقض بوده است. در گفتار و نوشتار وی بیش از هر موضوع دیگری اندیشه‌های وحدت وجود با زبان رمز و شطح و بیانِ سرشار از وجد و سُکر نمود دارد تا جایی که می‌توان «أنا الحق» او را آشکارترین تجلی اندیشة وحدت وجودیِ وی برشمرد. حلّاج‌ به‌دلیل اع...

نتیجهً لتطوّر العلوم فی جمیع المجالات وبخاصه الأدب ظهرت نظریات جدیده تحاول تحلیل النصوص وتفسیرها من منظار یختلف عمّا تعوّدنا علیه فی القدیم. فتغیّرت أغراض أدوات البیان ووسائله عمّا کان فی العلوم القدیمه فی ضوء هذه النظریات. ومن أکثر هذه النظریات انتشاراً وشیوعاً هی ما یتّصل بلسانیّات النص التی تعتبر النص کلاماً متّصلاً ذا وحده جلیّه تنطوی علی بدایه ونهایه ویتّسم بالانسجام والتماسک. یعدّ الانسجامُ من أبرز خصائص ...

چکیده بشر نیازمند به هدایت الهی است از این رو پیامبران متعددی برای رفع این نیاز از طرف پروردگار مبعوث به رسالت گردیده و حضرت محمد(ص) به عنوان خاتم پیامبران برگزیده شده کار هدایت بشر را به انجام رسانید.این در حالی است که بعد از وفات ایشان جامعه ی اسلامی به دو گروه عمده ی شیعه و سنی تقسیم شده هر کدام به منظور اثبات مدعای خود به احتجاج برخاست. در این میان سهم شیعیان در مباحث احتجاجی ویژه است زیرا...

اقتصاددانان، رشد اقتصادی (رشد تولید ناخالص داخلی) را به عنوان یکی از بهترین شاخص های رشد و توسعه ی اقتصادی کشورها در نظر می گیرند. تجربه ی کشورها در طی چند دهه ی گذشته نشان داده که اگرچه رشد اقتصادی، شرط لازم برای بهبود زندگی افراد جامعه است، شرط کافی نیست. از سوی دیگر برای تعیین رفاه شهروندان، اقتصاددانان به برخی شاخص ها پرداخته اند که علاوه بر متغیرهای اقتصادی، در بر گیرنده ی متغیرهای اجتماعی...

برنامه توسعه سازمان ملل، گزارش بیستم توسعه انسانی را که در سال 2010 انتشار خواهد یافت، به بازاندیشی در توسعه انسانی اختصاص داده است. در این مقاله، ضمن بررسی تحول این مفهوم در طی بیست سالی که از مطرح شدن آن می گذرد، آرای محبوب الحق و آمارتیا سن را مورد بررسی قرار می دهیم و سپس بر اندیشه های اینگلهارت و ولزل تمرکز می کنیم که می کوشند تبیینی از فرایندهای توسعه ارائه دهند. یافته های این پژوهش نشان ...

شناخت واجب الوجود، جزو مسائل اساسی در الهیات باالمعنی الاخص است، به طوری که در زمرة مهم ترین اهداف فلسفه است و سعادت بزرگ فلسفه به شمار آمده است. این مطلب تحت عنوان «الحق ماهیته انیته» بیان می کند که حق تعالی، واجب الوجود، انیت محض و محقق محض است (انیت یعنی وجود و تحقق). یعنی ذات او حتی در ذهن هم قابل تحلیل به تحقیق موجود وجود نیست بلکه او تحقق وجود محض است. دربارة این مسئله دو دیدگاه عمده وجود...