تصحیح متون کهن ادب و فرهنگ در هر زبانْ پایه ای استوار برای شناخت روشن تر و فراگیرتر از آن زبان و فرهنگ فراهم می آورد و پژوهشگران را در دیگر رشته های وابسته به زبان و فرهنگ تاریخی یک سرزمین یاری رسان می شود. کتاب ترویح الارواح فی تهذیب الصحاح که گزیده ای از صحاح اللغه اثر جوهری است در حدود نیمه نخست قرن هفتم به دست بختیار زنجانی تألیف شد. مرکز پژوهشی میراث مکتوب اقدام به چاپ این کتاب به تصحیح محم...

تتناول هذه الدراسه مبحث التبریر النحوی لدی علماء اللغه العربیه والاختلاف بینه وبین واقعه وبین الوصف الإعرابی، حیث نعرّج علی التقدیرات النحویه عند سیبویه وذلک لتقریب المعنی من ذهن المخاطب، حیث یبدو أنّ کثیراً من النحاه یخلطون بین الإعراب والوصف الإعرابی من جهه والتبریر النحوی من جهه أخری. وذلک جرّاء ما وصلوا إلیه من تبریرات من أجل الخروج من مأزق التعارض مع القواعد الإعرابیه. وممّا یدلّل علی ذلک وجود م...

هذه الدراسه تسعی لبحث الشعر العربی والفارسی فی العصر الحدیث، وذلک من خلال دراسه التناص عند شاعرین متقاربین فی الزمن وفی الأدبین العربی والفارسی، وهما الشاعر العربی المعاصر أحمد مطر، والشاعر الإیرانی مهدی أخوان ثالث، فقد تشابهت ظروفهما المعیشیه والمؤثّرات علی حیاه کلّ منهما، وکان لذلک انعکاسات وآثار بدت واضحه فی الإنتاج الفنی لکل منهما. وقد هدفت هذه الدراسه لمعرفه التناص، والعلاقه بین بنیه اللغه ا...

ملخص العنوان : جبرا إبراهیم جبرا بین الإبداع الروائی و النقد ( روایه البحث عن ولید مسعود نموذجاً ) ظهرت الروایه العربیه بشکلها المتطور مع تقنیاتها الجدیده فی القرن العشرین . فلذلک تعدّ الروایه بهذا الشکل ، من مظاهر العصر الجدید . و بعد ذلک مع ظهور الروایه و إهتمام الأدباء بها شاهد الأدب العربی فی ساحته النقدیه تحولاً هاما ،و هو ظهور نقد الروایه فی النقد الأدبی . فلذلک بعد تطور الروایه و ظهور الن...

التقدیم و التأخیر فی القرآن ملخص تبحث هذه الاطروحه أسباب التقدیم و التأخیر فی خمسه عشر جزءاً من القرآن الکریم. و تحلِّلها من وجهه نظر علم الدلاله و علاقته معهما. إن فن التقدیم و التأخیر فن رفیع یعرفه صاحب الأذواق المرنه و الأدراک اللطیفه. وقد بلغ القرآن العظیم فی هذا الفن الذروه و نهایه الفصاحه و البلاغه؛ بحیث لا تبدل لکلماته تبدیلاً. و إنْ نغیِّر لفظاً عن مکانته الأصلیه یشوش أسلوبه و جماله و ...

إذا نظرنا فی الذکر الحکیم، نری أنه استعمل فیه بعض حروف الجر لأفعالٍ ما کان استخدامها تلک الأیام متداوله عند العرب. و أخذ العلماء البحث و الدراسه حول هذه الظاهره منذ بدایه ظهور علم النحو. فظهر فریقان یختلفان فی هذه الظاهره: فمنهم الکوفیون الذین ذهبوا إلی أن حروف الجر قد ینوب بعضها عن بعض، فمثلاً قد تأتی "الباء" بمعنی "علی" کقوله تعالی:« وَمِنْ أَهْلِ الْکِتَاب مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بقِنطَارٍ یُوَدّهِ إِلَیْکَ»(آل عمران، 75)، و...

الترجمه من أقدم و أهمّ الأنشطه التی مارسها الإنسان عبر التاریخ، فضلاً عن أهمیتها الکبیره فی نقل التراث الفکری بین الأمم و أثرها المدهش فی إنماء المعرفه الإنسانیه بین الشعوب المختلفه. فالبشر علی إختلاف جنسه ولونه و لسانه لم یجد بداً من اللجوء إلی الترجمه کحلّ وحید لإقامه علاقه سلیمه مع الآخر المختلف عنه لسانا وبیانا.تتبین لنا أهمیه الترجمه فی أن المترجم لا یقوم بنقل الألفاظ فحسب بل یلعب دور الوسیط ل...

الملخّص هذه الرساله معنیه بـ « دراسه المضامین الحکمیه فی دیوان أبی الفتح البستی » اعتماداً علی المنهج الوصفی التحلیلی إلی جانب المنهج الإحصائی. و قد تألّفت الدراسه من ثلاثه فصول: أمّا الفصل الأوّل فیعالج معنی الحکمه فی اللغه و الاصطلاح، ثمّ الحکمه فی القرآن و السنّه، ثمّ أقسام الحکمه و أهمّیّتها، ثمّ یتطرّق إلی الشعر الحکمی و ارتباطه بالشعر التعلیمی و الشعر الغنائی، کما یدرس الفرق بین الحکمه و المثل، و ب...

ترجمه بخشی از کتاب "المزهر فی علوم اللغه و انواعها" تالیف سیوطی موضوع رساله حاضر است . این بخش شناسایی تصحیف و تحریف در زبان عربی نام دارد. اصل تصحیف این است که انسان لفظی را از خواندن آن در نامه ای بگیرد بدون آنکه آنرا از مردان فن شنیده باشد، آنرا از درست به نادرست تغییر بدهد. متاخرین از انواع تصحیف ، تصحیف در معنی را نام برده اند. در ادامه این رساله پاره ای از تصحیف هایی که بر کتاب "العین" و ...

معروف الرصافی شاعر العراق الکبیر و احد أعلام النهضه الأدبیه و من کبار شعراء المدرسه الکلاسیکیّه قد طرق اغلب ابواب الشعر القدیمه من مدح ورثاء و غزل و وصف و خمریات؛ ولکن تمیز بشعره السیاسی و الإجتماعی و اشتهرب«شاعر الحریّه» و«شاعر البؤساء» لما نظمه من أشعار ثورویّه ملتهبه ولما عالجه من قضایا إجتماعیه و سیاسیّه. لشعره میزات عدیده فهو فضلاً عن متانه اللغه ورصانه الأسلوب یلازم روح العصر مقاصده و مطالبه. ...