در متون جغرافیایی دورۀ اسلامی، اعم از جغرافیای توصیفی و جغرافیای ریاضی، در انتخاب خط استوا به عنوان مبدأ عرض جغرافیایی اتفاق نظر وجود دارد اما مبدأ طول جغرافیایی گاه به‌پیروی از هندیان «قبة الأرض» و گاه به‌پیروی از یونانیان «جزایر خالدات» در نظر گرفته می‌شده است. علاوه بر این ملاک تقسیم‌بندی بخش آباد زمین به اقلیم‌های هفت‌گانه طول ساعات بلندترین روز سال است که به عرض جغرافیایی مربوط است. از این...

یحمل عبدالکریم الکرمی الملقب بأبی سلمی من تاریخ الشعر الفلسطینی المقاوم مکانة بارزة، فقد عاصر عدة أجیال قبل النکبة الفلسطینیة وبعدها وکان فی طلیعة الشعراء الواقفین مع الشعب الفلسطینی فی نضاله، فی زمن کان فیه الشعراء یدبجون القصائد الطوال فی مدح الملوک والأمراء. وکان شعر عبدالکریم الکرمی صوت شعبه ولسان أمته، وکان له دور فاعل فی مقاومة الاستعمار والصهیونیة منذ نکبة بلاده بالانتداب البریطانی، فک...

لقد أعطت نظریات النقد الحدیثه، الحریه للمتلقی فی تشکیل معنی النص و تفسیره علی هواه، بعدّ النص مفتوحاً لاحتمالات کثیره و دلالات مخفیه و متطوره بتطور الحیاه و تطور خبرات المتلقی الاجتماعیه و التاریخیه و الثقافیه. إذا لکلّ زمن و لکل لغه قرائه ؛ فلا یتوقّف القراءه و التلقی عند زمنٍ ما. و بینما یختلف تلقیات أبناء اللغه الواحده فلا ریب فی اختلاف تلقیات أبناء اللغه الأخری. اللغه الفارسیه و العربیه هاتین ال...

یقف هذا البحث عند رمزیة المرأة، فی شعر سمیح القاسم خلال فترة (1958-1968)، وذلک من دواوینه الخمسة، وهی دواوین مواکب الشمس (1958)، وأغانی الدروب (1964)، وإرم (1965)، ودمی علی کفی (1967)، ودخان البراکین (1968) نموذجا. باعتبار أنها من أوائل الدواوین الشعریة له. وأشعار هذه المجموعة کلها مبنیة علی الرمز، حیث أننا نجد التحام المرأة بالأرض، وقدرة الشاعر علی المزج بین الوطن والحبیبة مما جعل منهما ثنائیة...

طرفداران عدم حضور اجتماعی زنان به حدیث «اذا کانت ... امورکم الی نساءکم فبطن الارض خیرٌ من ظهرها» - که فقط در دو منبع سنن الترمذ‏ی و تاریخ بغداد آمده و در دیگر کتب روایی رواج یافته است - استناد کرده‌اند. این روایت از طریق صالح مُرّی بصری - که علمای رجال او را تضعیف نموده‏اند - نقل گردیده است و برگردانی از کلام یک شاعر است که در ضرب المثل‌های عربی قرن دوم وجود داشته و صالح مری از آن استفاده کرده است...

حفظ جان و تمامیت انسان از دیرباز مورد توجه بشر بوده و عقوبات شدید، لا یتغیر و کاملاً جدی را برای متجاوزان به تمامیت جسمانی انسان در نظر گرفته‌اند.دین اسلام که به عنوان آخرین و کامل‌ترین ادیان، از سوی خداوند برای هدایت بشر و ایجاد زندگی مطلوب و توأم با آرامش، امنیت و عدالت فرستاده شده، به این نکته مهم توجه داشته و بارها بر آن تأکید کرده است. مثلاً در آیه 32 مائده ...

إنّ الرمز من أبرز الظواهر الفنیة فی التجدید الفکری وفی القدرة الفنیة، إذ أدّی دوراً کبیراً فی الحرکة الأدبیة المعاصرة لأنّه أصبح وسیلة فنیة تُستخدم لتبیان المقاصد الإنسانیة فی شعر کل شاعر وجد ذاته فی مواجهة عنیفة مع آلام الذات والإنسان والمجتمع معاً. فوظّف بعض الشعراء رموز الطبیعة لتعمیق مواقفهم الوطنیة والظروف السیئة التی سیطرت علی شعبهم، ومفردة "الریح" تعدّ من جملة تلک الرموز، وهی من العناصر الطبیعیة ...

منظور از جغرافیای ریاضی بخشی از آثار نجومی است که موضوع آن تحدید و توصیف بخش آباد زمین، روش تقسیم آن براساس عرض جغرافیایی و چگونگی پدیداری آسمان در عرض‌های جغرافیایی مختلفِ آن است. این بخش در مجسطی در فصل پایانی مقالۀ اول و در مقالۀ دوم آمده است و مطالب آن در قالب محاسبات ریاضی و بر پایۀ هندسۀ کره، تدوین شده‌اند. در آثار نجومی دورۀ اسلامی، حسب تقسیم آنها به زیج‌ها و کتاب‌های هیئت، این بخش را ذیل...