انسان از لحظه ای که پا به عرصه وجود نهاد و مراحل طبیعی زندگی را طی کرد و سرانجام با مرگ زندگی مادی او پایان پذیرفت. این سوال اذهان بسیاری را به خود مشغول می کرد که آیا مرگ پایان زندگی است یا نه؟ و دائم در مورد عالم مابعدالطبیعه کنجکاو بود و با سوالات بیشماری دست و پنجه نرم می کرد. سوالاتی از این نمونه که آیا با مرگ همه چیز پایان می پذیرد و آیا انسان جاودانه است؟ آیا روح باقی می ماند؟ با هدایت ...

بحث از مرگ به عنوان یکی از سوالات اصلی بشر همواره مورد توجه ادیان الهی به ویژه اسلام و اندیشمندان و فلاسفه و متکلمان قرار گرفته است، و به عنوان یکی از مسائل اعتقادی در مباحث معاد مورد توجه خاص قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) می باشد. در بینش اسلامی مرگ فعلی از افعال الهی و امری وجودی است که به صورت قانون و سنت جاوید خداوند بر جهان هستی حاکم است و شامل همه موجودات زمینی به ویژه ان...

تاکنون به این پرسش که چه چیز را باید محق شمرد دو پاسخ داده اند و روح (= روان) یا جسم (= بدن) را همچون دو معیار برای انسان بودن و محق دانستن به پیش کشیده اند. این مقاله بر پاسخی از گونه ی سوم تاکید می کند و نفس (= جان) را جلوه گاه انسان و حقوق انسانی می شناسد. حق بیش از انکه جسمانی یا عقلانی و روحانی باشد نفسانی است. نفس به خلاف روح، فارغ از بدن نیست و شناسایی آن به شکلی عینی تر از روح ممکن است....

بحث روح و نفس از جمله مباحث مهم فلسفی است که بخش مهمی از تلاش های علمی فلاسفه را به خود اختصاص داده است. نظرات علامه طباطبایی در این باب به صورت پراکنده در تفسیر المیزان و آثار فلسفی ایشان گنجانده شده است. آنچه این اثر را از سایر تحقیق های همسان خود متمایز می کند جامعیت آن در بحث حقیقت روح و نفس از دیدگاه او می باشد. ایشان در قسمت های مختلفی از کتاب مذکور فرقی بین روح و نفس قائل نشده اند. از نظ...

بی‌شک مسئله تجرد نفس و تشکیکی بودن آن ازجمله مسائل بسیار مهم و سرنوشت‌ساز فلسفی است که پیروان و منکران بسیاری داشته و همیشه محل بحث فیلسوفان و متکلمان در جهان اسلام بوده است. به نظر می‌رسد که اختلاف مبانی فلسفی ابن‌سینا و صدرا، امکان وحدت این دو متفکر را در اعتقاد به نظریة تشکیکی بودن تجرد نفس به حداقل برساند. انکار تجرد مثالی نفس و اعتقاد به تشکیک عامی توسط ابن‌سینا در قول مشهور و اعتقاد به‌مر...

مقالۀ حاضر، به بررسی دیدگاه های علامه سیدمحمدحسین طباطبایی دربارۀ مهم ترین و چالش برانگیزترین مباحث مربوط به نفس و بدن همچون، حدوث نفس، تجرّد نفس، جاودانگی نفس و ... می پردازد. در بخش اول، پس از بررسی معنای روح و نفس، مسئلۀ حدوث نفس از دیدگاه علامه بررسی شده است. بحث از دیدگاه علامه در باب حدوث جسمانی نفس و تبعیت او از ملاصدرا در این زمینه  و همچنین بررسی تفسیر خاص علامه از آیات قرآن در باب تنزل...

در تفکر یهودی آدمی موجودی مرکّب از نفس و بدن است. موسی بن میمون ضمن تأثیرپذیری از اندیشمندان پیش از خود، خصوصاً ارسطو و ابنسینا، معتقد شد نهتنها انسانها بلکه تمامی مخلوقات عالم مادی- اعم از حیوانات، نباتات، مواد معدنی، افلاک و ستارهها ـ دارای دو بُعد متمایز بوده و از ماده و صورت ترکیبشدهاند؛ اما ازنظر اسپینوزا جدایی و مباینتی بین جسم و روح نیست و این دو، دو جنبه مختلف حقیقتی واحد هستند که باطن آن ...

حیات انسان در اصل از آن روح است که جوهری الهی، غیرمادی، و نامیراست و منشاء تمام استعدادهای حیاتی انسان مانند تفکر، تعقل، ادراک، اراده، گفتار و کردار می باشد. آنچه پس از جدا شدن روح از بدن بتدریج متلاشی و به اصلی خود که خاک است تبدیل می گردد تن مادی انسان است و نه جوهر الهی او. این جوهر الهی انسان که حقیقت غیرمادی اوست از همان لحظه آفرینش در تن مادی، در مسیر بازگشت به «اصلی» خویش که خداست قرار م...

علامه محمدتقی جعفری به عنوان متفکری که عنایت ویژه به مباحث انسان شناسی دارد، مباحث مهمی در باب نفس از زوایای گوناگون مطرح کرده است. او با تمایز نهادن میان اصطلاحات گوناگونی که در مورد نفس به کار می رود، مطالب بسیاری را در باب عدم شناسایی روح و علل آن، معنای تجرّد، تمایز روح از بدن، پیدایش نفس و دلایل تجرّدآن و ده ها مسئلۀ دیگر مطرح کرده است. از نظر او شناسایی ویژگی های روح یا «من» از اهمیت بسزایی...

سقط جنین­درمانی نوعی از ختم بارداری است که جنبه درمانی دارد. اگرچه در اکثر نظام­های حقوقی اقدام به سقط جنین، عملی ممنوع شمرده می­شود. لکن، در مواردی استثنائاً سقط جنین را مجاز می­شمرند. از جمله مبانی تجویز آنها می­توان به قاعده تزاحم اشاره نمود. با توجه به این قاعده، امکان اسقاط جنین به جهت ناهنجاری جنین و حفظ حیات مادر قبل از ولوج روح در جنین بر اساس ماده واحده سقط درمانی میسر می­باشد، امّا مطاب...