هنگامه تقرب به پروردگار در اصطلاح عارفان قرآن‌پژوه «میقات» نام دارد، میقات حضرت موسی در سوره اعراف طی دو قالب «ساختاری: گزارش میقات مقدماتی به مدت سی شب و تکمیلی به مدت ده شب» در آیه 142 از سوره اعراف، و مرحله محتوایی گزارش «تقاضای رؤیت توسط موسی و پاسخ پروردگار» در آیه 143 از همین سوره، مطرح شده است. در این رابطه سه دیدگاه 1- تقاضای دیدار حسی یعنی رؤیت پروردگار با چشم سر به ن...

امروزه، وخامت بحران‏های محیط‏زیستی تا حدی است که حیات انسان و سایر موجودات  بر کره خاکی را به مخاطره انداخته است. از این رو تبیین اخلاق محیط‏زیستی براساس مفهوم خداباوری می‏تواند رهیافت فراگیرتری نسبت به، تعامل انسان با محیط‏زیست طبیعی فراهم آورد. در قرآن آیات زیادی (آیه ۱۸۵سوره اعراف، آیه ۱۰۱ انعام، آیه ۵۴ سوره اعراف، آیه ۴ سوره سجده و آیه ۴۵ سوره نور) وجود دارد که در آن‏ها خداوند تنها خالق هست...

در جنگ جمل بنی‏امیّه در کنار ام المؤمنین عایشه، طلحة بن عبیداللَّه و زبیر بن عوام رو در روی سپاه خلیفه‏ی وقت، علی‏علیه السلام ایستادند. گرچه در منابع تاریخی و روایی تصریح شده است که عایشه، طلحه و زبیر در شورش بر ضد عثمان نقش مهمی ایفاء کردند، ولی کمتر کسی درصدد برآمده است تا نحوه‏ی پیوستن بنی‏امیّه به اصحاب جمل را بررسی نماید. این پژوهش بر آن است که چگونگی در کنار هم قرار گرفتن بنی‏امیّه و اصحاب جمل...

نوشتار حاضر، به بررسی مبحث مکان و اسامی جغرافیایی در متن قرآن کریم می‏پردازد. مؤلف در ابتدا مدخلی بر آرای جغرافی‏دانان و نظریه‏ها و مکاتب آنها، در ارتباط با اماکن قرآنی می‏گشاید. سپس میزان توجه و رویکرد منابع مختلف به این مبحث را مورد بررسی قرار می‏دهد. تفصیل مناطق مختلف جغرافیایی که قصص قرآنی در محدوده‏ی آنها قرار گرفته، بر پایه‏ی تقسیم‏بندی پیشنهادی آنها، به مرکزی، میانی، جنوبی، شمالی و...، ت...

منقبت به معنای فعل کریمانه مورد اهتمام خاص قرآن و سنت است. با نگاهی گذرا به قرآن، محورهایی چون خویشاوندی با پیامبر(ص)، سبقت در اسلام و ایمان، هجرت، جهاد و فداکاری در راه شریعت همراه با داشتن بصیرت، مهم‏ترین منقبت‏ها به نظر می‏آیند. اهتمام خدا و رسول(ص) به مناقب، جهت الگوسازی برای انسان‏ها بوده و در برخی مقاطع، توجه به مناقب سبب تحول در جامعه شده است. اخبار مناقب، بخش عمده ای از جوامع حدیثی را د...

چکیده از آن جا که در مکاتب و مدارس گوناگون، عقل و به کارگیری آن مورد اختلاف است، در این جستار، به معرفی دیدگاه مدرسه کوفه درباره عقل و عقل گرایی بزرگان این مکتب پرداخته ایم. این تحقیق در دو بخش معرفی عقل و رویکردهای عقل گرایانه مکتب کوفه سامان یافته است. در بخش اول، مواردی هم چون جای گاه، حجیت، آثار، موانع، و قلمرو عقل بررسی شده است. در بخش دوم، شاخص های عقل گرایی که تجلی عقل در میان ائمه و اصح...

امروزه، وخامت بحران‏های محیط‏زیستی تا حدی است که حیات انسان و سایر موجودات  بر کره خاکی را به مخاطره انداخته است. از این رو تبیین اخلاق محیط‏زیستی براساس مفهوم خداباوری می‏تواند رهیافت فراگیرتری نسبت به، تعامل انسان با محیط‏زیست طبیعی فراهم آورد. در قرآن آیات زیادی (آیه ۱۸۵سوره اعراف، آیه ۱۰۱ انعام، آیه ۵۴ سوره اعراف، آیه ۴ سوره سجده و آیه ۴۵ سوره نور) وجود دارد که در آن‏ها خداوند تنها خالق هست...

هدف: پژوهش حاضر، در پی مشخص کردن نقش افراد و مناصب حکومتی و دیوانی در نگارش و صدور فرمان‌های دورۀ قاجار است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی، بر اساس مطالعۀ کتاب‌های دست اول تاریخی، اسناد موجود، و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای و تجربیات عملی مولف نگاشته شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: امر نگارش، تایید و اجرای مفاد فرمان، امری پیچیده و مستلزم دانستن اصول نگارشی مدون بود و در دی...

چکیده در طول تاریخ تصوّف و عرفان اسلامی، صوفیّه برای مصون ماندن از مخالفت‌ها و تهدیدات اهل شرع و متّهم شدن به کفر و زندقه، همواره کوشیده‌اند تا مبانی عقیدتی و اعمال طریقتی خود را با مستندات قرآنی و حدیثی توجیه کنند. قصّۀ اصحاب کهف به لحاظ مشابهاتی که عرفا بین «اولیاءالله» و «اصحاب کهف» قائل شده‌اند، در کتب عرفانی جایگاه ویژه‌ای دارد. اطلاق لفظ فتیـﺔ (جوانمردان) برای اصحاب کهف، تقویت ایمان و فزونی ...

چکیده از آن‌جا که در مکاتب و مدارس گوناگون، عقل و به‌کارگیری آن مورد اختلاف است، در این جستار، به معرفی دیدگاه مدرسة کوفه دربارة عقل و عقل‌گرایی بزرگان این مکتب پرداخته‌ایم. این تحقیق در دو بخش معرفی عقل و رویکردهای عقل‌گرایانة مکتب کوفه سامان یافته است. در بخش اول، مواردی هم‌چون جای‌گاه، حجیت، آثار، موانع، و قلمرو عقل بررسی شده است. در بخش دوم، شاخص‌های عقل‌گرایی که تجلی عقل در میان ائمه و اص...