اشعار خاقانی مشحون از نکاتی است که به  انواع علوم زمانة او اشاره دارند و وی آنها را در تاروپود شعر خود تنیده ­است. همین اصل باعث شده ­است تا دریافت شعر او بدون درک دقایقی که از انواع علوم (طب، نجوم، تاریخ، اسطوره، جغرافیا و…) در شعرش به­کاربسته است، محال بنماید. یکی از مبانی مهمّی که خاقانی در اشعارش برای فربه­کردن فضای شعری بهره جسته است، آیات الهی، احادیث و روایات پیشوایان دینی است. در زمانة خ...

خاقانی شروانی از شعرایی است که در شعرش اصطلاحات تخصصی علوم مختلفی همچون: نجوم، فلسفه، پزشکی و موسیقی به کار رفته است. وجود این اصطلاحات، ضمن اینکه بر دشواری فهم اشعار، افزوده است، گاهی چنان تخصصی مطرح گردیده که خواننده به این باور می­رسد که خاقانی در آن علوم آگاهی فراوانی داشته است. از جمله علومی که خاقانی از اصطلاحات آن به فراوانی استفاده کرده است، علم موسیقی است. وی در شعرش علاوه بر نام بردن ...

این مقاله به بررسی تأثیر رباعیّات خیّام بر رباعیّات خاقانی می‌پردازد و نشان می‌دهد که خاقانی در جنبه‌های مختلف زبانی، سبک شاعری، شیوة بیان و اندیشه‌های فلسفی از این تأثیرپذیری برکنار نمانده است. آنچه در این پژوهش با شیوة تحلیلی- توصیفی به آن پرداخته شده، پاسخ به این پرسش است که این تأثیرپذیری‌ها از چه رویکردها و تا چه حدود است؟ نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که خاقانی در رباعی‌سرایی، در بسیاری از م...

تقابل­های دوگانه از مهم­ترین مباحث مورد توجّه ساختارگرایان است و بر اساس یک فلسفی که بنیاد هستی را بر مبنای تقابل­های دوگانه می­انگارد، ایجاد شده است. در پژوهش حاضر برآنیم تا با تحلیل اشعار وصفی خاقانی از منظر نظریّۀ تقابل دوگانه، دریابیم که تقابل­های دوگانه چه تأثیری در شکل­گیری محتوای شعر خاقانی داشته است؟ نتایج پژوهش نشان داد که خاقانی در توصیف صبح از تقابل­های بسیاری بهره برده است؛ زیرا این و...

اشعار خاقانی شروانی به همراه شاعرانی از پیچیده­ترین اشعار زبان فارسی است. یکی از ویژگی­های بارز شعر او دقت و وسواس خاصی است که شاعر در انتخاب الفاظ و کنار هم چیدن آنها دارد. به طوری­که در نگاه اول این نکات از دید خواننده پوشیده خواهد­ماند؛ از این رو دقتی خاص و کوششی مضاعف لازم است تا تمام نکات پنهان و زیبایی­های ادبی و فنی آن بر خواننده نمایان شود. در بیتی از خاقانی (به پنج انامل به فتح باب سخن...

خاقانی شروانی از شعرای فاضل و پرآوازه قرن ششم هجری و از برجستگان سبک آذربایجانی است. وی به سبب نبوغ و همت والا بر علوم و معارف زمان خود احاطه یافت و به واسطه جغرافیای زادگاه و عقاید مادری با اصول و آداب ترسایی و مهری آشنا شد. کیش مهر، آیینی رازآمیز و از باورهای ملی و باستانی ایرانیان است که آیین نصاری الهامات زیادی از آن گرفته و ظاهراً از این رهگذر در شعرهای خاقانی جلوه‌های گسترده‌ای یافته است. ...

خاقانی از بزرگ ترین قصیده سرایان قرن ششم و از شعرای نامدار فارسی است که به علت دشواری اشعارش چنان که شایسته ی مقام اوست نزد همگان شناخته شده نیست. خاقانی، ترکیبات تازه و بدیع ساخته و موضوعاتی تازه در شعر آورده که پیش از او در شعر نیامده بود. قصیده های او از تعبیرات کنایی بسیار ظریفی برخوردار است. همچنین او با بسیاری از علوم زمان خود آشنا بوده و اصطلاحات آن ها را در اشعارش به کار برده است. تما...

چکیده خاقانی یکی از بزرگترین شاعران زبان فارسی است. وی توانسته است خود را به عنوان یکی از مهمترین شاعران عصرخود و یکی از مشهورترین شاعران فارسی زبان در تاریخ ادبیات ایران مطرح کند. یکی از مباحث مهمی که باید در اشعار خاقانی به آن پرداخت و تاکنون به صورت جدی به آن توجهی نشده، بحث آواها والقاهاست. شاعر شروانی یکی از شاعرانی است که از آواها، برای همراه ساختن خواننده با خود بهره ی فراوان برده است....

متون ادبی بر ساخت های فرهنگی و اجتماعی استوارند. در پس روساخت زیبایی‎شناختی آثار ادبی، فرآیند پویایی فرهنگی در جریان است. بخش اعظمی از نظام‎های فکری، بن مایه های فرهنگی و سنت‎های دیرین، در طی این فرآیند، حفظ، ارزش‎گذاری و منتقل می‎گردند. از این رو ادبیات، بخشی از فرازبان اجتماعی و روایتگر خلاق تفکرات مردم شناختی و مؤلفه های فرهنگی یک ملت است. از این منظر، ادبیات، در رابطه ای این همانی با علم ان...