هدف: هدف از پژوهش حاضر، تجزیه‌وتحلیل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زندگی مردم بیمرغِ گناباد با تکیه بر نکاح‌نامه‌هاست. بررسی این نکاح‌نامه‌ها می‌تواند در بازنمایی دغدغه‌های فکری و رویکردهای اجتماعی و اقتصادی مردم این منطقه تأثیرگذار باشد. روش/ رویکرد پژوهش: رویکرد پژوهش حاضر کیفی است. داده‌ها و شاخص‌های تحقیق بر پایۀ اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه‌ای و براساس ن...

چکیده ایران عصر قاجار، با ورود بی سابقه ای از مظاهر مدرنیته از سوی کشورهای پیشرفته مواجه شد، ورود مدرنیته به ایران، زمینه پیدایش تغییراتی را در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجنماعی پدید آورد و نهادها و نظام های سنتی مستقر در جامعه عصر قاجار را به چالش کشید. یکی از این نهادهای سنتی، نهاد تعلیم و تربیت بود که بروز تغییرات در آن، زمینه ی چالش را در بین گروه های مختلف نخبگان عصر قاجار فراهم نمود...

هدف: شناسایی وضعیت اجتماعی و اقتصادی زوجین در نیمۀ دوم قرن سیزدهم در ایران براساس محتوا و شکل نکاح‌نامه‌ها. روش/ رویکرد پژوهش: در این پژوهش پس‌از استنساخ و بازخوانی اسناد نکاح‌نامه‌های موجود در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران، اطلاعات مربوط به محتوای تاریخی نکاح‌نامه‌ها ازجمله پایگاه اجتماعی زوج و زوجه و مشخصات ساختار سندی نکاح‌نامه‌ها دسته‌بندی ش...

سکه ها اسناد معتبر تاریخی هستند که وضعیت حکومتی شاهان، ضرابخانه ها، شعایر دینی و باورهای فکری، گرایش های اجتماعی و اوضاع اقتصادی عصر خود را بازگو می کنند. از عصر قاجاریه هزاران سکه در موزه ها و مجموعه های داخلی و خارجی برجای مانده که در کنار سایر اسناد مکتوب کمک شایان توجهی به درک و فهم این دوره تاریخی می کنند. موزه ملی به دلیل اعتبار و جایگاه ویژه، دارای اهمیت بسزایی است. از این رو، برای مطال...

بیراه نیست اگر گفته شود که مهمترین ابزار در مطالعات تاریخی اسناد هستند، زیرا در اکثر اوقات حتی پدیدآورندگان و شاهدان حوادث نیز ناگزیرند برای اثبات گفته های خود سند ارائه دهند. در این میان بدیهی است که همه اسناد از ارزش یکسانی برخوردار نیستند. عوامل بسیاری از جمله شخصیت پدیدآوردنده سند در ارزشیابی اسناد دخیلند. به همین خاطر اسنادی که سال ها پیش از طرف شاهان ایران صادر شده اند، از ارزش بالایی برخ...

پرده‌نگاری در عصر قاجار از هنرهای رایج پارچه‌آرایی است. نحوه بافت پرده‌ها، نوع چاپ نقوش، کاربرد وسایل خاص در تزیین آن‌ها، کیفیت دوخت‌ها، نوع روایات انتخابی و مکان استفاده از پرده‌ها، همگی به میزان ارزشمندی آن می‌افزاید. اکنون نمونه‌هایی از این هنر در موزه‌های ایران و جهان نگهداری می‌شود. دو پرده قلاب‏دوزی با نقوش روایی از عصر قاجار -که در گنجینه موزه ملک و نیاوران نگهداری می‌شوند-دارای نقش‌مایه...

ضرورت تحقیق در باب دودمان های محلی و عشیرتی ایران دوران اسلامی بر کمتر کسی پوشیده است. چرا که این عشایر بوده اند که غالب حکومتهای ایرانی را تاسیس نمودند. پژوهش حاضر به بررسی یکی از سکوهای پرش عشایر تاریخ ساز ایران دوره اسلامی یعنی استرآباد و حضور و نقش آفرینی طایفه قاجار در این ناحیه طی سده های 11 و 12 هجری قمری می پردازد که مصادف بوده است با دوران زمامداری دودمان های عشیرتی دیگری همچون: صفویان...

هدف پژوهش: اختلافات دولت ایران و عثمانی بر سر تصاحب خزائن عتبات عالیات در دورة احمدشاه  قاجار و اقدامات دولت ایران برای مقابله با آن بررسی شده است. روش/ رویکرد پ‍ژوهش:  از اسناد آرشیوی با منابع کتابخانه ای در این پژوهش  استفاده شده است. یافته‌ها: دولت ایران به‌عنوان دولت شیعه، با توسل به دیپلماسی و جلب پشتیبانی علمای شیعه عراق موفق شد تلاش دولت عثمانی برای تصاحب خزائن را خنثی کند..

این مقاله به بررسی چالش اقتصادی و چالش دینی که در کاشان بر سر راه ایجاد ساختار مشروطه وجود داشت، می‌پردازد. بستر اقتصادی کاشان میراث‌دار وضعیت نابسامان اقتصادی ایران دورة قاجار بود که پذیرش نظام نوین را با مشکل مواجه می‌کرد. جامعة کاشان در دورة قاجار جامعه‌ای ایستاست با عقاید سخت مذهبی که در آن مشروطه و نظام نوین پذیرش نداشت. نوشتن دو رساله کلمات انجمن و رسالة انصافیه در جهت تطبیق دادن مشروطه ب...

مناطق جنوبی ایران از مهم ترین مناطق استراتژیک در طول تاریخ بوده، اما با این وجود، تلاش اندکی برای مطالعة بافت شهری این مناطق صورت گرفته است. بافت و ابنیة تاریخی بسیاری شهرها، بنادر و جزایر جنوبی ایران تحت تأثیر ویژگی های اقلیمی و جغرافیایی منطقه، در طول زمان از بین رفته و حتی از دورة قاجار نیز تعداد محدودی اثر به جا مانده است. بنابراین توجه به حفظ و همچنین ثبت اسناد این آثار قبل از تخریب و انهد...