اندیشة سیاسی یونان باستان ریشه در اسطوره‌های این تمدن دارد. حرکت فیلسوفان یونانی، به‌ویژه در آتن، از جهان اسطوره به عقل‌گرایی به دنبال دگرگونی‌ها و تحولات این جامعه به وجود آمده است. در برخی دولت‌شهرهای یونان (در همین دوره)، حکومت پادشاهی و اشرافی به دموکراسی تبدیل و در برخی دیگر، مبدل به دیکتاتوری شده است. با توجه به این تحولات، اسطوره‌ها به‌ویژه در زمینة سیاسی تحول اساسی یافته‌ و نوع تراژدی ا...

واژه قهرمان معرب واژه پهلوی کهرمان (به معنی(« کار(جنگ) + اندیش)می باشد. معادل لاتین آن یعنی واژه ی hero از ریشه ی یونانی به معنای محافظت کردن و خدمت کردن می باشد. مفهوم قهرمان با ایثار سرشته شده است. قهرمان شخصی است که از نیازهای خود به نفع دیگران چشم میپوشد. تمامی داستانها به دلیل برخورداری از قهرمان یا اشکال دیگر آن نظیر ضد قهرمان، مورد پیگری یا اقبال مخاطبان قرار میگیرند. قهرمان با تحقق ب...

در این مقاله با استفاده از روش ساختاری به بررسی جریان نبردهای سام، قهرمان سام ­نامه پرداخته­ ایم. بدین منظور ابتدا مجموعه ­نبردها در جدولی شامل پنج عامل کنش گر، انگیزۀ نبرد، رقیب جنگی، یاریگران و نتیجۀ نبرد آورده شده است. سپس با خلاصه­کردن داده­های جدول، به 9 نتیجۀ کلی دربارۀ ساختار نبردهای این منظومه رسیدیم. در مرحلۀ بعد با تقلیل دادن این 9 نتیجۀ کلی سه فرمول کلی­ تر به دست آمد. کارکرد اصلی نب...

در این مقاله اسطورة فریدون و تغییر و تحولات آن در گذر زمان و زمینه‌های مختلف دینی با توجه به منابع قبل و بعد از اسلام بررسی شده استوضمن مقایسة فریدونو کارهای او با بعضی از شخصیت‌های اسطوره‌ای ودایی و آیین میترا و ارتباط آنها با نمادهای باروری، نشان داده می‌شود کهکار‌ویژة اینپهلوان اژدهاکش اوستا، کار‌ویژة خدایان باروری و بارندگی است.در متون بعد ازاسلام گرچه فریدون کار‌ویژه و چهرة خدایی خود را تا...

یکی از اصلی‌ترین جایگاه‌های بازتولید اسطوره‌ها، نحله‌های فرهنگی ـ اعتقادی در بسترِ دین و فرهنگِ جدید است. در این گرایش‌های فرهنگی نو، بازتولیدِ اسطوره گاه آگاهانه است و گاه ناآگاهانه؛ گاه به صورت مستقیم و با همان شکل است و گاه با جرح و تعدیل و به شکل‌های مختلف که معمولاً برای ادامة حیاتِ خود به لایه‌های ژرف‌ترِ فرهنگِ جدید پناه می‌برد. این پژوهش با روشِ تطبیقی ـ تحلیلی بر آن است تا چگونگی دگردیسی و باز...

یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های حماسی و اساطیری، مداخلۀ قوای فراطبیعی در قالب امدادهای غیبی در حمایت از قهرمان است. در اساطیر، ناتوانی قهرمان با نیروهای پشتیبان یا فراطبیعی جبران می‌شود. قهرمان اساطیری با نیایش و مددخواستن از خداوند، به نبرد با ضدقهرمان، دیو و اژدها می‌پردازد و با بهره‌مندی از امدادهای غیبی بر تمامی دشمنانش پیروز می‌شود. قهرمان حماسه پیوند محکمی با نیروهای غیبی و فراطبیعی دارد که...

قهرمان انزوا‌ طلب در آثار رمانتیک جلوۀ درخشانی دارد. قهرمان رمانتیک با پشت کردن به دنیا و تماس با طبیعت به کاوش در درون خود می پردازد. این کنش لزوما در مواجهۀ با مدرنیته نبوده بلکه بیشتر بیانگر نوستالژی انسان دور افتاده از ریشه‌ ها و طبیعت را بازمی‌ نمایاند. در قرن بیستم و تحت تاثیر نویسندگانی چون پروست و جویس بار دیگر انزوا و درون‌ نگری قهرمان رواج یافت که این‌بار کاملا متفاوت با انزوای رمانتی...

نقد کهن­الگویی یکی از رویکردهای اصلی در نقد ادبی معاصر است که به کشف ماهیت کهن­الگوها و اسطوره­ها و نقش آن‌ها در ادبیات می­پردازد. کمپبل در کتاب قهرمان هزارچهره خود، اسطوره «سفر قهرمان» را با توجه به شباهت­های ساختاری اسطوره­ها و قصه­های کهن، مطرح کرد که شامل: عزیمت، تشرف و بازگشت است و در آن قهرمان در سیر رشد روانی خود، فضیلتی معنوی و مادی برای خود و دیگران به ارمغان می­آورد. در این مقاله تحلی...

مقالۀ حاضر از منظر شخصیت‌پردازی و تکوین شخصیت قهرمان، به بررسی تذکرۀالاولیای عطار نیشابوری می‌پردازد و به‌عنوان نمونه، چهار روایت از این متن (ابراهیم ادهم، حسن بصری، بایزید بسطامی و حلاج) را برای بررسی برگزیده‌ است. در این بررسی که براساس نظریۀ نورتروپ فرای انجام شده است، ذکر می‌شود که الگوی قهرمان در تذکرۀالاولیاء به الگوی قهرمان در گونۀ ادبی رمانس نزدیک است و همان‌گونه که در رمانس، قهرمان صور...