نوشتۀ حاضر در پی طرح این ادعا است که پاره‏ای از روایت‏های تأویلی - که با ساختار کلام و دلالت‏های متعارف زبانی قابل استناد به متن نیستند - در حقیقت تأویل نیستند. هر چند از این گونه روایت‏ها به تأویل تعبیر شده‏اند، اما به دلیل شباهت آنها به تأویل و از باب استطراد، چنین نام گرفته‏اند. این‌ها به جهت مشابهت‏هایی که با متن دارند، تداعی معانی هستند. گویندگان، بنا به پاره‏ای ملاحظات، این تأویل‏گون‏ها ر...

امثال از دیرباز در میان جوامع بشری از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و آئینه تمام نمای فرهنگ و ادب یک ملت است و از مباحث مهم در حوزه علوم قرآنی نیز بشمار می رود. رساله حاضر، تلاشی است جهت شناسایی و درک هر چه بهتر مفاهیم قرآنی و وعده و وعیدها و پند و اندرزها و اشاره به بلاغت قرآن با بهره گیری از تعاریفی چون تشبیه، استعاره، کنایه و سپس مختصراً به تاریخچه مثل پرداخته و اشاره ای به وجود امثال در دیگر ...

امثال از دیرباز در میان جوامع بشری از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و آئینه تمام نمای فرهنگ و ادب یک ملت است و از مباحث مهم در حوزه علوم قرآنی نیز بشمار می رود. رساله حاضر، تلاشی است جهت شناسایی و درک هر چه بهتر مفاهیم قرآنی و وعده و وعیدها و پند و اندرزها و اشاره به بلاغت قرآن با بهره گیری از تعاریفی چون تشبیه، استعاره، کنایه و سپس مختصراً به تاریخچه مثل پرداخته و اشاره ای به وجود امثال در دیگر ...

هدف این مقاله بررسی مفهوم‌‌سازی‌های استعاریِ مبتنی بر وضعیت قرارگرفتن بدن انسان (ایستادن و نشستن) در زبان قرآن است. این تحقیق در چارچوب نظریة استعارة مفهومی انجام شده ‌است. سؤال تحقیق این است که حالات وضعیتی ایستادن و نشستن، در مفهوم‌سازی چه معانی قرآنی به‌کار‌ رفته‌اند؟ به عبارتی، قرآن برای کدام حوزه یا حوزه‌های مفهومی انتزاعی یا نسبتاً انتزاعی از ویژگی‌های حوزة مبدأ ایستادن و نشستن استفاده کرده...

یکی از زیر مجموعه های علوم قرآن آشنایی با تک واژه ها یا مفردات قرآنی است که در غالب کتب تفسیری ، بخش اللغه به این مهم پرداخته شده است . همچنین کتب مستقلی نیز در این زمینه به رشته تحریر درآمده که شاخص ترین آنها کتاب مفردات راغب اصفهانی است . شایان ذکر است که مفردات در این گونه کتابها از جنبه لغوی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به جنبه باطنی و تأویلی آنها اشاره ای نشده است.از آنجا که در لسان روایا...

رنگ یکی از نشانه‌های مهم روایتگری نظامی برای بیان وجه تمثیلی نگرش هستی شناسانه اوست، به این دلیل رنگ ساحتی رمزگرایانه و تأویل پذیر دارد، فهم معنی رمزی آن مستلزم شناخت زمینه‌های تأویلی آن است. شناخت این زمینه‌ها، سبب فهم پیوند رمزی رنگ و منشأ آن، نور، می‌شود. ارتباط نور و رنگ در روایت پردازی نظامی کانون جذب عناصری دیگر، از قبیل هفت ستاره، هفت گنبد، هفت اقلیم، هفت بانو، هفت فلز، بهرام، زمان و... ...

امامت یکی از اصول اعتقادی شیعیان و از ارکان دین می باشد. قرآن کریم منبع مناسبی برای شناخت مقام امام بوده و ائمه اطهار(ع) در موارد بسیاری با استفاده از آیات قرآن به اثبات کمالات خویش پرداخته اند. در روایات تأویلی، آیات فراوانی بر مقامات ایشان تطبیق شده است .غالب فرازهایی از قرآن که بر اساس روایات تأویلی به مقام امام اشاره دارد حاوی کلماتی می باشند که با مفهوم هدایت ارتباط مستقیم دارند. هدایتی که...

در این مقاله با استفاده از نظریه استعارۀ شناختی لیکاف- جانسون به بررسی استعاره­های موجود در شعر حسین منزوی درباره­ی معشوق تغزلی و سمبلیک پرداخته شده است. نتایج این گفتار نشان می­دهد که منزوی، در ناخودآگاه خود به انواع معشوق به مثابه یک موضوع نورانی و روشن­گر می­نگرد. این نگاه استعاره­ایِ غالب در اشعار منزوی را می­توان وابسته به زیرساخت سیاسی-اجتماعی و فرهنگی جامعه­، نمود اساطیر و نمادهای جهانی د...

این مقاله در پی نمایاندن محوری ترین و کانونی ترین تصویر در جهان ذهن و اندیشۀ مولوی است. نویسنده درصدد است با تجزیه و تحلیل این تصویر پویا و پرابهام در مثنوی با تکیه بر دلالت های سادۀ زبانی و صورت های بلاغی، الگوی اندیشگی شاعر را بررسی کند. مولوی چه آن زمان که در بلخ (خراسان) می زیست و چه وقتی که در معرض آفتاب شمس در قونیه قرار گرفت، محو تابناک ترین تجلی حق بود. در این پژوهش، ضمن اینکه به ویژگی ...

تأویل به معنی بازگشت به اصل شیء است و معانی اصطلاحی که برای آن گفته شده به همین معنی باز می گردد. ملاک صحت تاویل دو چیز است: یکی قول معصوم (ع) و دوم عدم مخالفت لفظ با معنی تأویلی...