سمرقند کنونی ادامۀ سنت ادبیاتی است که آغازگر آن استاد رودکی بود و در زمان‌های بعدی رشد و رونق یافت. این شکوفایی در عصر کنونی نیز در سمرقند همچنان برقرار است. در ابتدای سدۀ بیستم، سمرقند از واقعه‌های انقلابی سرشار بود که باعث بیداری ملی و به‌وجود آمدن ادبیات معارف‌پروری و درنهایت ادبیات نوی تاجیک شد. بنیان‌گذار ادبیات نوین تاجیک، صدرالدین عینی (۱۸۷۸-۱۹۵۴م) است که در ابتدای سال‌های عصر بیستم از ب...

حکومت صفویان در شرایطی شکل‎گرفت که امپراتوری عثمانی در مناطق غربی و خانات ازبک در شرق قلمرو ایران تمایلات توسعه‎طلبانه‎ای را دنبال‎می‎کردند. اختلافات جغرافیایی و تعارضات مذهبی باعث پدیدآمدن جنگ‎های طولانی بین صفویان با این دو قدرت منطقه‎ای شد. این منازعات بخش بزرگی از مناطق جغرافیایی ایران را تحت‎تأثیر قرارداد و آسیب‎های اقتصادی و اجتماعی را برای ساکنان به‎دنبال‎داشت. مسئلۀ عمده در این نوشتار د...

بررسی تاریخ‌پژوهی کشورهای همسایۀ ایران و نحوۀ نگریستن آنها به میراث و تاریخ مشترک گذشته، زمینه‌ای مناسب برای گفت‌وگوی علمی بین متفکران کشورهاست. مقالۀ حاضر با بررسی و تحلیل رویکرد تاریخ‌پژوهان تاجیکستان به دولت سامانیان، میراث مشترک این کشورها، سعی دارد تا به تلاش‌های مکمل ایشان از پژوهش‌های معاصر ایرانی نیز توجه کند. مورخان تاجیک در دورۀ شوروی با فراهم‌کردن بستر هویت قومی، تاریخ‌پژوهی دورۀ است...

مذهب تشیع به وسیله شاه اسماعیل اول در سال 907 هجری به عنوان تنها مذهب رسمی کشور اعلام گردید و رسمیت یافت. شاه صفوی در اجرای سیاست مذهبی­اش به تندروی­های بیهوده و تعصبات بی­جای مذهبی زیادی دست زد که پیامدهای منفی بلندمدت و کوتاه­مدت زیادی در ایران و به ویژه در خراسان که همجوار مرزهای دولت سنی­مذهب ماوراءالنهر بود، گردید. دولت شیبانی به وسیله شیبک خان ازبک تقریباً هم­زمان با دولت صفوی تشکیل شده بو...

حکومت صفویان در شرایطی شکل‎گرفت که امپراتوری عثمانی در مناطق غربی و خانات ازبک در شرق قلمرو ایران تمایلات توسعه‎طلبانه‎ای را دنبال‎می‎کردند. اختلافات جغرافیایی و تعارضات مذهبی باعث پدیدآمدن جنگ‎های طولانی بین صفویان با این دو قدرت منطقه‎ای شد. این منازعات بخش بزرگی از مناطق جغرافیایی ایران را تحت‎تأثیر قرارداد و آسیب‎های اقتصادی و اجتماعی را برای ساکنان به‎دنبال‎داشت. مسئلۀ عمده در این نوشتار د...

افغانستان کشور کثیرالاقوام، با زبانهای گوناگون است. جمعیت عمده ی این کشور را چهار قوم پشتون، تاجیک، هزاره و ازبک- ترکمن تشکیل می دهند. اقوام شیعه مذهب افغانستان عبارت اند از: هزاره، قزلباش، بلوچ و خلیلی، تاجیک، هراتی، توری و پشه یی. هزاره های بودایی مذهب در زمان غازان خان مغول به دین اسلام و مذهب تشیع گرویده اند. آداب فرهنگی و اجتماعی ازدواج، میان اقوام شیعه متنوع و بعضا مطابق شرع نمی باشند. با...

از آنجا که تاریخ عصر صفوی از ابعاد متعددی برخوردار است و برای بررسی آن نیاز به زمانی طولانی است، لذا با نگاهی به این تحقیق به نظر می رسد، ابعاد اقتصادی ایران در این دوره بیش از ابعاد دیگر نیاز به بررسی و مطالعه دارد،چنانکه با تأسیس حکومت شیعه مذهب صفوی و تثبیت موقعیت آن به عنوان حکومتی در برابر دو ابر قدرت عثمانی و ازبک و تمایل دول اروپایی آن روزگار در ایجاد رابطه بر آن شدند تا در ابعاد اقتصادی...

یکی از ویژگی های عمده حکومت صفویان غلبه تفکر نظامی گری در نیمه اول این دوره بود. روند غلبه آنها بر مخالفان داخلی و لزوم رویارویی با دشمنان قلمروهای شرقی و غربی چنین الگویی را بر ساختار سیاسی جامعه دوره صفویه تحمیل نمود. این ماهیت نظامی، حکومت صفویه را به مسیری هدایت نمود که بخش عمده ای از اندیشه و توان نظامی خود را بر این زمینه متمرکز نمایند. برآیند این روند باعث شد در سیر تحولات این دوره ساختا...

گروه انارک با سازند های زلدو ( قزلین- آسلین) و سازند تیغ معدنو (ساکمارین) در ازبک‎کوه (ایران مرکزی) بیش از 180 متر ضخامت دارد که شامل کنگلومرا، شیل، ماسه‌سنگ ، ماسه‌سنگ آهکی، آهک و بین لایه­های دولومیتی است. در توالی­های سازند زلدو، تجمع گونه مرجانی Pseudozaphrentoides winsnesi Flügel, 1995 در دو افق با فراوانی زیاد در بخش بالایی لایه‎های قزلین وجود دارد. این اجتماع مرجانی بر اساس نوع ...