شعر فارسی در نتیجۀ آشنایی با ادبیات غرب، هم از لحاظ مضمون و محتوا، و هم از لحاظ فرم متحول شد. از گونه های تحول در شعر فارسیِ عصر مشروطه به کارگیری تعدادی قافیۀ جدید است که به شعر غرب تعلق داشت و در ادبیات کلاسیک ما بی سابقه بود. شعرای مشروطه از رهگذر شعر ترک، که پیش از ادبیات ایران به سبب ارتباط با دنیای غرب وارد عصر تجدد شده بود، با این نوع قوافی آشنا شدند و آن ها را در شعر خود به کار بردند. دل...

هدف: هدف پژوهش حاضر،  آشنایی مختصر با  دلایل شکل­گیری یکی از نهادهای مالی برآمده از انقلاب مشروطه، یعنی دیوان محاسبات و تحلیل برخی موانع موفقیت آن در انجام تکالیف قانونی در سال­ های نخست عمر خویش است. روش/ رویکرد پژوهش: روش این پژوهش،  توصیفی- تحلیلی با اتکا به اسناد و برخی منابع  کتابخانه ­ای است. یافته ­­ها و نتایج پژوهش: یافته­ های این پژوهش نشان می­دهد که رهبران انقلاب مشروطه با  علم به آشف...

نهضت بازگشت ادبی در نیمه دوم قرن دوازدهم به همّت و اشارت شاعرانی از قبیل مشتاق (ف 1165ق) و شعله اصفهانی (ف1160ق) پدید آمد. انگیزه بنیانگذاران نهضت بازگشت، احیای شعر فارسی و نجات دادن آن از انحطاط و ابتذال سبک هندی بود . با این همه، پیشنهاد سخنوران اصفهان تنها در ایران مورد استقبال واقع شد و در سایر حوزه­های زبان و ادبیات فارسی نظیر هند، افغانستان و سرزمین­های فرارود اقبالی نیافت؛ امّا حرکتی شبیه ...

ادبیات و بویژه شعر دوران مشروطیت، غالباً از نوع ادبیات اجتماعی‌سیاسی، و تصویرگر رنج‌های جامعه در برهه‌ای پرشتاب و حساس از تاریخ ایران است. شاعر مشروطه زبان اجتماع و بیانگر دردهای ایشان است. این مصایب، خواه از سوی اهل قدرت و حکومت باشد یا بیرون از آن، در شعر مشروطه بازتاب و نمودی برجسته و گسترده دارد. عمده‌ترین رسالت شعر مشروطه همراهی با مردم به قصدِ روشنگری و بیدارگری، نشان دادن اعتراض و خشم علیه...

ادبیات متعهّد از قرن هجدهم میلادی در اروپا آغاز شد و علیه حکومت‌های جابرانه جنبش‌هایی را به وجود آورد. این نوع جنبش‌های مردمی که بعدها سراسر جهان را فرا گرفت، در نخستین سال‌های سدة بیستم منجر به قیام مشروطه در ایران شد. این نوع ادبیات، که در شعر پیشین ایران بی‌سابقه بود، در گیرودار مشروطه به طرزی شگرف، جامعة ایران را به جنبش درآورد و شعر و ادب فارسی را از رکود هزار ساله رهایی داد. این مقاله نگا...