فقه پویای اسلامی با نظرداشت نظام معرفتی برخاسته از دین قادر است برای زندگی معاصر احکام عقلانی صادر کند و میان «اصالت و معاصرت» وفاق افکند. از این رو، فقها می توانند نخست مسائل و موضوعات اجتماعی را تفسیر و تحلیل و سپس با استفاده از منابع فقهی پاسخی درخوری تهیه کنند. در این مسیر از عقل و نقل بهره معتدلانه و نه افراطی و نه تفریطی برده می شود؛ چراکه تفسیر متحجرانه از دین و تبیین راکد و سنگ واره (و ...

چکیده سلفیه به‌صورت یک جریان فکری ـ مذهبی به شیوه‌ای انتقادی در بین جامعۀ اهل سنت ظاهر شد، به‌تدریج رنگ سیاسی به خود گرفت، و درنهایت به یک جریان فکری سیاسی تبدیل گردید. با وجود این، پس از مدتی منازعات فکری و عقیدتی موجب اختلاف میان رهبران و طرفداران این جریان گردید. دسته‌ای از آن‌ها به نام «جامیه» در کنار حکومت قرار گرفتند و اطاعت از سلطان را لازم دانستند. دستۀ دوم «سروریه» نام گرفتند که با تش...

نقش سیاسی، اجتماعی مرجعیت و علمای دینی خصوصاً شیعه در تاریخ جوامع اسلامی همواره نقشی برجسته و تعیین‌کننده بوده است. این نقش در حالتی تکلیف‌مدارانه جهت حفظ استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جوامع اسلامی و ایستادگی در برابر طمع‌ورزی بیگانگان همواره بر صحنه تاریخ جوامع مسلمان و به ویژه تشیع نقش بسته است. مرجعیت شیعی در جامعه اسلامی به عنوان نیرویی ریشه‌دار، پرتوا...

پرسش اصلی پژوهش، این است که چرا فقیهان مکتب بغداد، برخلاف فقیهانِ پیش از خود، به جواز همکاری با سلطان جائر فتوا دادند. اهمیت این تحقیق به تحول مهمی برمی‌گردد که در فقه سیاسی امامیه صورت گرفته است؛ یعنی تبدیل فتوای حرمت همکاری با سلطان جائر، به جواز و وجوب همکاری با او. در این تحقیق ابتدا دیدگاه فقیهانِ پیش از مکتب بغداد بررسی شده و این نتیجه به دست آمده است که آنها حکومت را حق انحصاری معصوم می‌دا...

فقه پویای اسلامی با نظرداشت نظام معرفتی برخاسته از دین قادر است برای زندگی معاصر احکام عقلانی صادر کند و میان «اصالت و معاصرت» وفاق افکند. از این رو، فقها می‌توانند نخست مسائل و موضوعات اجتماعی را تفسیر و تحلیل و سپس با استفاده از منابع فقهی پاسخی درخوری تهیه کنند. در این مسیر از عقل و نقل بهرة معتدلانه و نه افراطی و نه تفریطی برده می‌شود؛ چراکه تفسیر متحجرانه از دین و تبیین راکد و سنگ‌واره (و ...

گاهی نوع قرائت آیه و یا کلمات قرآنی می تواند احکام فقهی را تغییر دهد، و این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی نقش این موضوع در استنباط احکام شرعی پرداخته است. مصاحف اولیه، بدون نقطه و اعراب بود، و نقل و روایت این مصاحف نیز اگرچه بر حفظ و ضبط استوار بود اما لهجه افراد، و همچنین اجتهاد در انتخاب قرائات بر اساس مرجحات، در مجموع سبب گردید تا اختلاف قرائات، فراگیر شود. بسیاری از علما شرایطی را برا...

در کتاب های تاریخ قرآن روایاتی بیان گردیده است که قرآن در زمان عثمان بن عفان در یک مجموعه نگاشته شد تا اختلاف قرائات را از بین ببرد، از اقدام وی با عنوان« توحید مصاحف» یاد می شود. مسأله توحید مصاحف یکی از مسائل تاریخ قرآن کریم است، بنابراین در این پژوهش تلاش بر آن است که با مطالعه اسناد و شواهد تاریخی نشان داده شود که قرائت مسلمین پیش از عثمان بن عفان یک قرائت واحد و متواتر بوده است و مسلمانان ...