یکی از مباحث کاربردی در علم‌شناسی، ساختارشناسی علم است. بحث‌هایی مانند: اجزاء العلوم، احصاء العلوم، تقاسیم العلوم، رئوس ثمانیه، طبقات علوم و... نشان‌ آن است‌ که این موضوع‌ نزد اندیشوران مسلمان نیز اهمیت فراوانی داشته است و در سده‌های اخیر، به‌تدریج رویکردهای ساختارشناسانه در حوزه علم‌شناسی، رواج و توسعه بیشتری یافته است. ساختار‌شناسی دانش از زاویه اجزای متن و عناصر درونی علم، با توجه به نقشه‌‌ ...

استفاده شایان از منابع اصلی و دست اول تحقیق، و تسلط نویسنده بر پیشینه پژوهش­های معناشناسی در میراث زبانی قدیم مسلمانان، باعث گردیده تا کتاب علم الدلالة اثر احمد مختار عمر جایگاه خاصی را در مطالعات معناشناسی احراز نماید و بر ضرورت ترجمه آن بیافزاید. در بررسی بعد شکلی ترجمه این اثر به طرح جلد، حروف­نگاری، صفحه­آرایی، علایم نگارشی و اشتباهات تایپی پرداخته شده است. محور بررسی محتوایی نیز شامل امانت...

تجزیه و تحلیل اجزاء و عناصر سازنده­ی متن یک داستان، زمینه­ی شناخت بیشتر آن را فراهم  می­آورد و نقاط قوت و ضعف آن را باز می­نمایاند. در پژوهش حاضر طرح داستان "یوسف و زلیخا"ی جامی به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده­ی آن، از دیدگاه چند تن از ساختارگرایان بررسی و تحلیل شده است. در این داستان، ابتدا وضعیت متعادل برقرار است؛ یوسف به دنیا می­آید و زلیخا در خواب بر او دل می­بندد. سپس حادثه رخ می­دهد؛ یو...

ویژگی اصلیِ متن انسجام است و از پیوندهایی که اجزاء یک متن را به هم مرتبط می‌سازد، انسجام واژگانی شامل «تکرار» و «هم‌آیی» است که مبتنی بر رابطۀ معنایی واژگان با یکدیگر است. «مراعات­نظیر»، مصداق «هم‌آیی» است و در آن واژه­هایی در سخن به­کاربرده می­شوند که همه، داخل در یک مجموعه و زمینۀ معنایی قرار دارند. در «تضاد» نیز «هم‌آیی» وجود دارد؛ زیرا در آن تداعی معانی صورت می­گیرد. این مقاله به شیوۀ تحلیل ...

انسجام به ابزارهای زبانشناختی در یک متن اعم از واژگانی، دستوری و آوایی اطلاق می شود که جملات را در سطح متن با یکدیگر پیوند می دهد. این ابزارها مناسباتی بین عناصر متن ایجاد می-کنند که باعث می گردد یک متن از مجموعه به هم ریخته ای از جملات و عبارات متمایز گردد. در این تحقیق عوامل مختلف انسجامی اعم از هم آیی، تکرار، ادوات پیوندی، ارجاع، حذف، جایگزینی و ... که توسط «هالیدی» و «رقیه حسن» به عنوان عوا...

: نگاهی گذرا به نظریه های زبان شناسی در یک قرن گذشته به وضوح نشانگر حرکت از سمت زبان شناسی جمله محور به سمت رویکرد زبان شناسی متن یا رویکرد تحلیل گفتمان بوده است. زبان شناسی متن به بررسی عناصر زبانی فراتر از جمله می پردازد. در واقع، وظیفه ی این شاخه از زبان شناسی بررسی آن دسته از قواعد زبانی است که عناصر زبانی فراتر از جمله را در بر می گیرد. تا کنون تعاریف متعددی در مورد متن ارائه شده است، اما ...

متن از جملاتی تشکیل شده است که به نحو خاصی به هم مرتبط شده اند. ابزارهایی که این ارتباط را ایجاد می کنند، انسجام متن نامیده می شوند. یکی از راههای ایجاد انسجام متنی، انسجام واژگانی است. در این نوع انسجام، با انتخاب واژه هایی سروکار داریم که با جملات قبلی مرتبط هستند. به عبارت دیگر، انسجام واژگانی هماهنگی واژگان دو یا چند جمله با هم است که روابط مفهومی را در نظام معنایی برقرار می کنند. در این پژ...

ساخت گرایی تکوینی شاخه ای از جامعه شناسی ادبیات است که لوسین گلدمن بر اساس نظریات گئورگ لوکاچ، مارکس، هگل و ژان پیاژه بنا نهاد. این نظریه در ایران با کتاب واقعیت اجتماعی و جهان داستان اثر جمشید مصباحی پور معرفی شد و سپس با ترجمه های محمدجعفر پوینده رواج و گسترش یافت. این رساله می کوشد از همین منظر، رمان های احمد محمود را بررسی نماید. بدین منظور نوشته ی حاضر به پنج فصل تقسیم شده است: فصل نخست به...

بسیاری بر این تصورند که ترجمه ی متون ادبی بسیار چالش برانگیز و سخت است. از دید بسیاری از مترجمان، ترجمه ی ادبی مسئولیتی بسیار سنگین است زیرا این نوع متون دارای ظرافت هایی از حیث محتوا و زیبایی شناختی هستند. بنابراین، پیدا کردن معادل در زمینه ی ترجمه ادبی دارای اهمیت بسیاری است. اولین هدف از انجام این مطالعه این بوده است که معادل های مختلف کولر در دو نسخه ی ترجمه ی گلستان سعدی یافت و میزان استفا...