شیوه پردازش نمادها و شخصیّت ها - دو عنصر داستانی برجسته- در مثنوی معنوی، از تأثیرپذیری مولانا از باورهایش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در این جستار کوشش بر آن است که برخی جنبه های رمزآمیز مثنوی معنوی، با بهره گیری از مفاهیم روان شناسی و اسطوره ای نمایان گردند. در این راستا مفاهیم روان شناسی داستان «رومیان و چینیان» در ارتباط با نظریه های ناخودآگاه فردی فروید، ناخودآگاه جمعی و کهن الگوی خویشتن...

چکیده ادبیات معاصر فارسی نیز همچون بسیاری از آثار ادبی جهان معاصر از کاربست تکنیک‌های فراداستانی که از ویژگیهای ممتاز ادبیات پسامدرنیستی به شمار می روند، غافل نمانده است. فراداستان دارای مؤلفه های متنوعی است که همه آنها آشکارا به برساختگی و تصنعی بودن متن داستانی اشاره دارند. درهم‌آمیختگی امر واقع و امر تخیلی، ورود نویسنده به داستان و آشکار ساختن سنت ها و عرف های رایج ادبی از ویژگیهای بارز فراد...

طبق نظر یونگ، «کهن الگوها» در ناخودآگاه جمعی از طریق نمادها ظهور می یابند. خورشید، یکی از نمادهای طبیعی است که با قدرت و درخشندگی و زیبایی اش سابقه ای اسطوره ای در ذهن انسان دارد. در این جستار به بررسی این نماد در اشعار خاقانی و نظامی پرداخته می شود. هدف پژوهش پیش رو بر این است که تصویرسازی خاقانی و نظامی از کهن الگوی خورشید از ناخودآگاه جمعی آنها بن مایه گرفته و راز بقای اسطورة خورشید از طریق ...

«هاویه» نخستین مجموعه داستان کوتاه ابوتراب خسروی است. به منظور دریافت شیوه نویسنده و تحلیل داستان‌ها، به کمک روش ساختارگرایی تودوروف پس از استخراج پی‌رفت‌ها، ژرف ساخت داستان‌ها را تحلیل کرده‌ایم. ژرف ساخت این مجموعه مبتنی بر مبارزه با زمان و مظاهر آن است. بررسی ساختار روایت‌ها نشان می‌دهد نویسنده آگاهانه در پی آن است که ژرف ساخت را در شیوه و ساختار روایت‌ها نیز بازتاب دهد و میان روایت و ژرف ساخ...

  «دیوان سومنات» با 12 داستان کوتاه، دومین مجموعه داستان ابوتراب خسروی است. بر اساس نظریة ساختاری، پس از استخراج پی‌رفت‌ها، ساختار روایت‌ها را تحلیل کرده‌ایم؛ تحلیل ساختار روایات، ما را در فهم و تبیین ژرف‌ساخت‌های پیچیده یاری می‌کند؛ همچنین میزان هماهنگی ساختار روایات با ژرف‌ساخت را روشن می‌سازد. بررسی ساختاری این مجموعه نشان می‌دهد ژرف‌ساخت همة داستان‌ها، براندازی زمان یا بی‌اعتبار کردن زمان ...

کهن الگوی قهرمان در میان دیگر کهن الگوها، اهمیت اساسی دارد، زیرا با هدف اصلی اسطوره که هدایت انسان به سوی شناخت خود و درک هستی است، مطابقت دارد. الگوی جامعی که جوزف کمپبل از مراحل سیر قهرمان اسطوره-ای ارائه داده است، برای بررسی و تحلیل بهره‌گیری آگاهانه و ناخودآگاه شاعران معاصر از مفاهیم اسطوره‌ای، قابلیت فراوان دارد. گفتار پیش رو، سعی بر آشکار ساختن روند خویشتن‌یابی و کشف جنبه‌های تاریک ذهنیِ ف...

پژوهش مورد نظر جهت دستیابی به چگونگی حضور الگوی سفر قهرمان کریستوفر ووگلر در آثار مختلف و متفاوت و همچنین واکاوی این الگو و بررسی کمیت عناصر سازنده ی آن، پس از مطالعه ی الگوی سفر قهرمان به تحلیل آثار دو انیمیشن ساز صاحب سبک یعنی هایائو میازاکی و تیم برتون بر اساس این الگو پرداخته است و بدین ترتیب نحوه ی حضور الگویی با ساختار درونی ثابت را در آثار مختلف و متفاوت مورد بررسی قرارداده است.

کهن الگوها ، نمادها و اساطیر، عناصر اصلی آفرینش های هنری و کاملاً با هم مرتبط هستند که با بررسی آنها در شعر شاعران مختلف می توان به خصوصیات و دیدگاه های خاص آنان پی برد. عوامل ظهور و قالب انعکاس این عناصر در شعر معاصر، و شگردهای خاص هریک از شاعران در نوع استفاده از این عناصر از سوالات اصلی این تحقیق به شمار می رود. اوضاع خاص اقلیمی، گرایش های سیاسی و فضای خانواده، کاملاًدر ظهور کهن الگوها، نمادها...

برخی از متون ادبی در مرز میان دو جریان ادبی قرار دارند و ویژگی‌های هر دو را منعکس می‌سازند. برخی از مؤلّفه‌های ادبی نیز بین هر دو جریان مشترک است و می‌توان آنها را حتّی در متون خلق‌‌شده در دو دورۀ متفاوت مشاهده کرد. رمان اسفار کاتبان جزو آثاری است که بسیاری از تکنیک‌ها و تمهیدات مشترک بین شیوۀ نگارش مدرنیستی و پسامدرنیستی را دارد؛ تمهیداتی چون تعدّد راوی و روایت‌ها، بی‌نظمی زمانی در روایت، مرگ مؤلّ...