تحلیل الفاظ و شناخت روابط مفهومی بین آن­ها، یکی از راه­های دست­یابی به دقایق معناست، در رابطه با قرآن کریم که از سطوح معنایی متعددی برخوردار است و چینش واژگان آن در نهایت انسجام است، تحلیل کیفیت کاربست واژگان و توصیف مقولۀ معنایی آن به وسیلۀ شرایط و چگونگی کاربرد آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. مقالۀ حاضر با روش تحلیلی‌ - توصیفی در راستای بررسی دلایل  اظهار در سوره­های بقره و آل­عمران به این ن...

وضعیت ملالت‌‌آور و کسالت‌بار مدارس، سیاست‌گذاری برای افزایش شادی و نشاط را ناگزیر کرده است. موفقیت این سیاست‌ها، پیش از همه در گرو وجود معنایی روشن و فهمی مشترک از شادی است. این مقاله با تکیه بر ابهام موجود در این حوزه، استخراج «معنا/ معانی حاکم بر مفهوم شادی در ساختار معنایی حاکم بر آموزش و پرورش» را موضوع اصلی کار خود قرار داده است. برای پرداختن به این موضوع از مبانی نظری لاکلائو و موف بهره ب...

ابهام معنایی واژة «پارادایم»، از زمان پیدایش رسمی این اصطلاح، و گسترش آن در حوزه‌های گوناگون دانش و ورود نامناسب آن در جامعة علمی ایران، مانند مفاهیم بسیار دیگری، زمینة بدفهمی این واژه را در جامعة علمی ایران پدید آورده، تفسیرها و کاربردهای سلیقه‌ای بسیاری را از این اصطلاح رایج کرده است. در این نوشته کوشیده‌ایم به بازشناسی کاربردهای گوناگون این اصطلاح و تنقیح مفهومی، معناشناختی و ماهیت‌شناختی آن...

در رویکردهای سنتی به مطالعه فرهنگ سیاسی، عمدتاً بر شاخص های عینی و قابل کمی کردن نظیر میزان مشارکت سیاسی، جامعهپذیری، انتقال ارزش های اجتماعی یا متغیرهای مرتبط با روانشناسی سیاسی مثل رویکرد مردم به دولت، میزان اعتماد به نظام سیاسی تاکید میشود. در این نگرش ها معنایی که مردم به تحولات سیاسی میدهند عمدتا تحت تاثیر متغیرهای عینی دیگر قرار داشته و لذا روشن و فاقد ابهام تلقی میشود. در رویکردهای جدید ع...

یکی از  عوامل ابهام در شعر  بیدل دهلوی که نقش چشمگیری در نوآوری، تأثیرگذاری  و لذت‌بخشی آن دارد و از ویژگی‌های سبکی بیدل، محسوب می‌شود، روی‌گردانی آگاهانه از ساختارهای کلیشه‌ای و گوش‌آشنا در حوزۀ  معنا و خیال است که به‌ترتیب در استعاره و کنایه نمود بیشتری یافته است. از نظر کارکرد  هنری می‌توان استعاره را در گسترۀ غزل بیدل به دو دستۀ آسان و دشوار تقسیم کرد: یکی استعاره‌هایی با جامع آسان که ا...

 صائب تبریزی به عنوان نماینده­ی سبکی که به تازه­گویی و طرز نو و ابتکار شهرت دارد، یکی از برجسته­ترین شاعران غزل­گوی ایران است که در میانه­ی دو جریان اصلیِ سبک هندی قرار دارد : شاعران عامی وکم سواد و سبکِ ساده و روان و شاعران هندی و زبان دشوار...از اواخر قرنِ دهم، شعر فارسی به سوی یک دشواریِ معما گونه پیش می رود که غالب ابهامات شعری، حاصل دستکاری­های زبانی و هنجارگریزی­های معنایی است که از رهگذرِ تلا...

ابهام ساختارهای صرفی زبان عربی را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد: 1ـ ابهام‌هایی که می‌توانسته به وجود آیند، امّا واضع با اتّخاذ تدابیری مانع آن شده است. 2ـ ساختارهایی که به صورت بالقوّه ابهام‌آفرین هستند. علمای قدیم تنها وجه نخست را به عنوان ابهام (اللَّبْس) برشمرده‌اند، چراکه از دیدگاه ایشان، اصولاً فهم معنا در بستر توجّه به بافت کلام صورت می‌پذیرد و این امر ابهام را از میان می‌برد. امّا در مطالعات جدید، ...

تضمین، یکی از شگردهای زبانی است که همانند بسیاری از فنون ادبی، در ادوار تاریخ بلاغت مورد بی ­توجهی محققان و ناقدان قرار­گرفته­ است، به­ گونه ه­ای که در شناسایی این آرایه بدیعی تنها به یک جنبه از آن، یعنی آوردن مصراع، بیت یا ابیاتی از دیگری در شعر خویش اکتفا شده ­است. از این رو، این پژوهش بر­آن است با نگاهی به سیر تاریخی صنعت تضمین و جایگاه آن در مباحث بلاغی عربی و فارسی، ضمن شرح و تفسیر دیدگاه ...

روش های متعددی وجود دارند، که هر کدام با ایده ای خاص و توسط یک منبع دانش، به حل مسئله ارتباط معنایی کلمات و متون می پردازند. در حال حاضر، یکی از دقیق ترین تکنولوژی ها در این زمینه الگوریتم تحلیل معنایی صریح است، که از ویکی پدیا به عنوان منبع دانش خود استفاده می¬کند و دقت آن در حدود 74% است. با این حال این روش نیز مشکلات فراوانی دارد و در برخی موارد از دقت کمی برخوردار می باشد و نیاز به بهبود آن...

زبان مجازی به وسیلة حذف ارجاع، استعاره، کنایه، رمز و غیره همواره مرجع سخن و مدلول خود را پنهان و نفی می کند؛ در نتیجه عناصر متن با یکدیگر تنش پیدا می کنند. یکی از ابزارهای کارآمد برای گریز از شفاف گویی آیرونی است. این صنعت همواره یکی از شیوه-های برخورد انسان با جهان بوده است و بالطبع در بیان نیز ویژگی های خاصی را پدید می آورد. هدف از نوشتن این مقاله نقد و تحلیل 9 مقالۀ موجود به زبان فارسی (بر ح...