محمد بن حنفیة معروف به ابن حنفیه، فرزند امام علی‏علیه السلام و مادرش زنی به نام خوله‏ی حنفیه بود. پس از شهادت امام حسین‏علیه السلام جماعتی که عمدتاً جریان سیاسی رادیکال وغالی شیعه بودند، با مرگ یزید و در جنبش مختار، امامت او را در عراق ترویج کردند. جماعتی معروف به کیسانیه مولود این نظریه بود. این مسأله سبب دشمنی سرسختانه‏ی مدعی زبیری خلافت، یعنی عبداللَّه بن زبیر با ابن حنفیه شد؛ چرا که با ظهور مخ...

شناخت مسئله استکمال نفس برای انسان ضروری بوده وارتباط وثیقی با میل جاودانگی او و دیگر مسائل اساسی در زندگی دنیوی دارد و می تواند نگرش ما را به آن تغییر دهد. نویسنده این رساله نیزدر حد بضاعت خودبه بررسی مختصری از این مسئله مهم پرداخته است. کندوکاو در این مسئلهبا سوالی تحت عنوان«استکمال نفس چگونه محقق می شود» شروع شده است. لذا نویسنده پاسخ به این سوال را با ارجاع به رساله که مشتمل بر یک مقدمه و س...

از نظر عرفا هدف از آفرینش انسان عشق بوده و نهایت مرتبه وجودی انسان نیز عشق می¬باشد. پس بحث از عشق مهم¬ترین بحث هستی است. رساله¬ی حاضر، پژوهشی کتابخانه¬ای با روش توصیفی ـ تحلیلی، که هدف آن بررسی مقایسه¬ای مفهوم، لوازم و آثار عشق از دیدگاه ابن سینا و مولاناست. از یک سو مولانا با اقتباس از قرآن و روایات در باب عشق سخنانی بی¬بدیل دارد. وی جذبه عشق و کشش عاشقی و معشوق را در سراسر عالم وجود، جاری و س...

در قرآن با واژگانی روبرو می شویم که برای دسترسی به معنای آنها نیازمند تلاش بیشتر می باشیم که از آنها به غریب القرآن یاد می شود؛ غریب القرآن از مهمترین شاخه های علم مفردات و یکی از آثار در این زمینه مسائل نافع بن ازرق از ابن عباس می باشد. این پرسش و پاسخ ها، به سبب جایگاه بالای ابن عباس، مورد توجه محققین قرار می گیرد؛ اما کمتر کسی به نقد و بررسی این پاسخ ها پرداخته است. با توجه به اینکه فقط کل...

کتاب «تسمیة من قتل مع الحسین» در قرن دوم، توسط فضیل­ بن زبیر به نگارش درآمده و در آن نام 106 تن شهدای کربلا ضبط شده است. این کتاب به علت قدمت تاریخی، از جمله مهمترین منابعِ استخراج نام شهدای کربلا تلقی شده، اما از آنجا که در تسمیة نام تمام شهدای کربلا ذکر نشده و از طرف دیگر بر خی اسامی تنها در این کتاب نقل شده و مهمتر از همه آنکه فضیل نام برخی از دشمنان سیدالشهداء و افراد ابن سعد را همانند مهاجر...

این پژوهش با سوال اصلی رویکرد کلامی هشام بن حکم چیست؟ سه فرضیه را مورد آزمون قرار داده است که این سه فرضیه در چهار فصل ساماندهی شده است در فصل اوّل مفاهیم و کلیات طرح شده چون رویکرد کلامی هشام را عقلانی یافته است به تعریف عقل از دیدگاه های مختلف پرداخته است و به چگونگی ورود مسلمانان به مباحث کلامی در قرن اول و دوم هجری پر داخته است، چون هشام بن حکم با معتزلیان در تضاد و رقابت دائمی قرار داشته ب...

ابن سینا از طریق گوناگون جهت اثبات ذات حق استفاده نموده است. یکی از آن روشها برهان مشهور امکان و وجوب می باشد که مبتنی بر تحلیل امکان ذاتی ماهیات است و در آن سه فرض واجب، ممتنع و ممکن متصور است. اما شیخ برهان دیگری نیز بنام برهان وجود دارد که در آن مقسم، موجود است. به این معنا که می گوییم در این عالم موجود هست. حال یا این موجود مصداقی دارد که واجب باشد فثبت المطلوب. و یا مصداقش همه ممکن هستند و...

((اصل علیت)) به عنوان یکی از مبادی مهم در تفکر فلسفی، همواره مورد بحث فلاسفه و دیگر متفکران بوده است. برخی حاکمیت این اصل را در کل نظام هستی، و یا در عالم مادی انکار نموده اند. لکن اکثر فلاسفه اهمیت آن را گوشزد کرده و به استدلال پیرامون آن پرداخته اند. امانوئل کانت-فیلسوف عقل گرای آلمان-و ابن سینا-فیلسوف مشائی در جهان اسلام-به نحوی قائل به ((علیت)) بوده اند. در تحقیق حاضر، نخست نظریه علیت از دی...

همانند دیگر مذاهب در میان شیعیان امامی سده های نخست هجری نیز جریان ها و طیف های گوناگونی وجود داشته است. این مقاله با اتّکا به تحلیل گفتمانی و سپس سنجش تقابل ها به شناسایی جریان های داخلی امامیه در عراق و ایران در سده های دوم و سوم هجری می پردازد. بر این اساس، مهمترین تقابل میان جریان های امامیه در سده دوم هجری تقابل میانجریان هشام بن حکم با گروه اکثریت امامیّه بوده است که مهمترین طیف داخلی آن جر...

ممّا لاشکّ أنَّ لهذه القصیده بین القصائد العربیه مکانهً رفیعه ﻓﻲالتراث العرﺑﻲ، لِأنّها أنشدَت ﻓﻲ حضره النبیِّ(ص) وبها نال کعب بن زهیر العفو بعد أن اُهدردَمُهُ ،إنّ هذا الشرح أﻱ «بانت سعاد» لابن هشام الأنصاری ،صاحب کتاب «المغنی» القیّم من أجود ما خلّفه فی العربیه. لأنّه قام بشرح هذه القصیده التی تشتمل علی سبعهوخمسین بیتاً بالتفصیل و استشهد بالآیات القرآنیه و الأحادیث النبویه و الشواهد الشعریه و أمثال العرب،و له نظ...