بنای حوضخانۀ سرکوچه یخچال در مرداد 1394، طی عملیات عمرانی شهرداری مرکزی شهر آران‌وبیدگل در بخش مهمی از بافت تاریخی این شهر، به‌صورت اتفاقی کشف شد. هرچند عملیات خاک‌برداری باعث تخریب بخشی از بنا شده بود،تیم کاوش ادامۀ مراحل کشف این بنا را بر عهده گرفتند. این کاوش با دو هدف اصلی انجام شد: 1. نجات و بررسی مطالعاتی بنای در حال تخریب؛ 2. بررسی کارکرد و اهمیت بنا (هم به‌صورت منفرد و هم به‌عنوان عنصری...

یکی از راه های پی بردن به حکم شرعی در نظام فقهی اسلام رجوع به بنای عقلاست. بسیاری از فقیهان پیشین شرط حجیت و اعتبار بنای عقلا را اتصال بنا یا ملاک آن به زمان معصوم (ع) می دانند. در این نوشتار، دیدگاهی جدید ارائه می شود که بر اساس آن در صورت وجود شرایطی خاص بدون لزوم اتصال بنا به زمان معصوم، حجیت آن اثبات می شود. فایده مهم نظری? یافتن مبنایی شرعی برای بسیاری از بناهای عقلایی نو پدید از جمله نظام...

مسجد و مدرسه آقا بزرگ از باشکوه‌ترین بناهای اسلامی شهر کاشان است که با معماری زیبای گودال باغچه و گنبد عظیم آجری، ایوان با دو گلدسته، از جالب‌ترین ابنیة تاریخی کاشان محسوب می‌شود. این بنا مجموعه نفیسی از عناصر معماری و تزییناتی، و ترکیبی از این حجم ها و اندامهای متناسب به هم تنیده است؛ که تاکنون کمتر به بعد معنوی معماری آن توجه شده است و بیشتر به توصیف بعد کالبدی این بنا پرداخته شده است. در این...

مسجد–مدرسه دارالاحسان در شهر سنندج قرار دارد. دارای دو بخش مسجد و مدرسه است. این بنا در دورة قاجار و از سال 1226 تا 1232 هـ.ق. ساخت آن به درازا کشیده است. یکی ویژگی‌های بارز این بنا استفاده گسترده از آیات قرآنی در نماهای بیرونی و داخلی آن است. با اینکه در نگاه نخست به نظر می‌رسد که مهم‌ترین آرایه‌های آن کاشی‌کاری باشد، ولی در تمامی بخش‌های کاشی‌کاری آیات قرآنی بکار برده‌شده است. از آیات قرآنی ع...

آرامگاه ها در فرهنگ و تمدن بشری همواره جایگاه والایی داشته اند و بخش اعظمی از روند تکامل معماری در گذر تاریخ در آن ها قابل مشاهده است. شک لگیری و هویت این ابنیه اغلب در پیوند با شخصیت های مذهبی و یا بزرگان محلی و منطقه ای تبیین می شود. آرامگاه سید داود فهلوی در روستای خرقه در فیروزآباد فارس واقع است. این بقعه که در مجاورت قبرستان منطقه بنا شده، از قداست خاصی در میان ساکنان این منطقه برخوردار اس...

بقاع متبرکه و اماکن آرامگاهی همواره از جایگاه ویژه ای در معماری ایران برخوردار بوده اند. یکی از مهم ترین عناصر و پدیده های معماری دوره صفویه در مشهد، بنای آرامگاهی گنبدسبز می باشد. نفاست و ویژگی های هنری و معماری بنای مذکور که جلوه ای خاص به آن بخشیده است از جنبه های گوناگون تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماعی قابل بحث و بررسی می باشد. شاخصه هایی چون عناصر معماری ممتاز و تزیینات آن به فراخور اهمیتی ک...

از عوامل مؤثر در شکوه و زیبایی معماری ایران، به ویژه در دوران اسلامی، به تزیین و آرایش بناها می توان اشاره کرد. در این میان، مسجدـ مدرسۀ آقابزرگ و مسجدـ مدرسۀ امام خمینی از شاهکارهای معماری دورۀ قاجار در شهر کاشان، از لحاظ تزیینات و به خصوص نقوش کاشی کاری حائز اهمیت هستند. بررسی و مطالعه در نقوش کاشی کاری این دو بنا می تواند باعث بازشناسی هویت فرهنگی این دو بنا شود. با توجه به خلأ نسبی علمی ـ ت...

بسیاری از بناهای ایران در طی روزگاران به سبب های گوناگون از میان رفته یا «نوع» آنها منقرض شده است. خانقاه یکی از این انواع است. از راه های شناخت معماری خانقاه بررسی بناهایی است که بر سر نوع آنها اختلاف است. بنای معروف به «مسجد جامع رشت خوار» در راه زاوه به خواف در زمرۀ این بنا هاست. تحقیق هایی که دربارۀ این بنا انجام گرفته متکی بر اصول معماری خانقاه و کاوش های باستان شناسی نبوده است. این مقاله ...

در این مقاله تلاش شده است تا مفهوم بینامتنی بودن مفاهیم سنتی و نوین در جهان بینی منبعث از سنت و جریانات نحله های فکری دوران جدید- تجدد، فراتجدد، واسازی و فولدینگ- با رویکرد نشانه شناختی در آثار شهرسازی و معماریِ معمار اندیشمند پیتر آیزنمن، با رجوع به آثارش و تحلیل دقیق نشانه شناختی هر کدام، مورد اشاره قرار گیرد. روش تحقیق مقاله حاضر، توصیفی- تحلیلی است که از روش استدلال منطقی با ابزار گرداوری اط...

بنای تاریخی شاسوسا در میان اراضی زراعی دشت ملاحبیب در حدود دو کیلومتری شهر کاشان و در کنار جادۀ قدیم آران وبیدگل، پشت خط راه آهن کاشان قرار گرفته است. ساختار بنا یک چهارطاقی است با پوشش کلنبو به عنوان طاق، و گوشواره های طاق از نوع سه کنج است. این بنا یک بنای خشتی است و مصالح آجر تنها در قسمت رینگ طاق آن به کار رفته است. اندود گچ و کاهگل دو اندود اصلی هستند که به ترتیب در بدنه های داخلی وخارجی ب...