تاریخ پزشکی در ایران به دوران پیش از اسلام می رسد، اولین مرکز آموزش پزشکی با نام «جندی شاپور»، که نقش بسیار مهمی در شکل گیری و تکوین این علم داشته، در زمان حکومت ساسانیان ساخته شد. این دانشگاه پس از حمله اعراب مسلمان به ایران همچنان از رونق علمی برخوردار بود،اما بعد از دو قرن آشوب و هرج و مرج و با روی کارآمدن حکومت عباسیان، با انتقال اولین پرشک این مرکز به بغداد در عمل دستاوردهای این دانشگاه به...

مراکز علمی به جهت آن که زمینه رشد علم و تربیت دانشمندان را فراهم می‌آورند، همواره از جایگاه والایی برخوردار بوده‌اند و یکی از دستاوردهای مهم فرهنگ و تمدن محسوب می‌شوند. موضوع این پژوهش، مقایسه نظام‌های آموزشی و مراکز علمی آل بویه و سلجوقیان از منظر میزان اثربخشی و تساهل و تعصب مذهبی آنان است. در این تحقیق، ضمن بررسی مؤلفه‌های اساسی نظام آموزشی در این دو ساختار حکومتی، به واکاوی میزان اثرگذاری ت...

روابط آل بویه با مصر، از زمان تثبیت سلطه فاطمیان بر مصر شروع شد. با وجود اشتراکات مذهبی، انتظار می رفت دو دولت شیعی با یکدیگر روابط دوستانه و تعامل داشته باشند. اما منافع و مصالح سیاسی مانع تحقق این امر شد. به نظر می رسد توسعه طلبی طرفین واختلافات مذهبی در پاره ای از اصول اعتقادی، در ایجاد دشمنی و تخاصم بین آن ها نقش عمده داشته است. در این ایام ما شاهد تحریکات سیاسی و جبهه بندی، نظامی طرفین علی...

ساختار سیاسی حاکم بر ایرانِ سده ی چهارم هجری به میزان نسبتاً زیادی متأثر از دستگاه خلافت عبّاسی بود. از طرفی هر یک از قطب های صاحب قدرت در این دوره ناچار بودند علاوه بر صرف هزینه های فراوان در جهت تقویت خود و تضعیف رقبا، در رقابتی برای کسب مشروعیت از دستگاه خلافت بغداد نیز شرکت کنند. این رویکرد در میان حکومت های سده ی یاد شده، که نتیجه ای جز تجزیه ی قدرت سیاسی و گستره جغرافیایی ایران به دنبال نداش...

  چکیده ابوعلی محمد، فرزند الیاس (و از نوادگان ­احمدبن­اسدبن سامان)از جمله فرماندهان امیر نصردوم سامانی بود که توانست در اوایل قرن چهارم هجری قمری با استفاده از خلاء قدرتی که در نواحی جنوب شرقی ایران ایجاد شده بود، علم طغیان برافرازد. وی به سال (317ق) وارد کرمان شد و حکومتی به­نام آل­الیاس یا بنوالیاس تأسیس کرد. حکومتی که تا سال (357ق)تداوم یافت. در این زمان به­دلیل حضور دو قدرت آل­بویه و سام...

دوره آل بویه ازمهمترین دوره های رشد وشکوفایی تشیع است . در این دوره شیعیان اقدام به مدح ورثای امامان و ذکر مناقب آنان دراماکن عمومی می کردند که ازآن به عنوان مناقب خوانی یاد شده است . این کار فرهنگی که با مقابله به مثل و واکنشهای اهل سنت مواجه شد، کم وبیش قبل ازاین دوره نیز مرسوم بود و در دوره سلجوقیان نیز به حیات خود ادامه داد . منظور از مناقب خوانی معنای عام آنکه شامل سرایش شعر ونثر در مدح ام...

تحولات به‌وجودآمده بعد از فتح ساسانیان توسط اعراب مسلمان و دگرگونی‌های مذهبی پدیدار گشته در ایران بر هنرها، صنایع و فنون سده‌های اولیه اسلامی تأثیراتی چشمگیر بر جای گذاشت. از جمله این هنرها، هنر فلزکاری است که در دوره‌های مختلف اسلامی و بخصوص دوره آل‌بویه آشکارتر است. مهمترین پرسش‌های پژوهش حاضر این است که شاخصه‌های بصری مشترک در فلزکاری ساسانی و آل بویه چیست؟ مهم‌ترین مضامین انتقال‌یافته از فل...

شیعیان بغداد در دوره آل بویه، به دلیل فضای باز فرهنگی ایجاد شده و اندیشه های عقل گرایانه حاکم بر آن، توانستند با نگارش کتاب های متعدد در علوم مختلف از جمله تاریخ، نقش مهمی در تولید علم ایفا نمایند که به جز چند کتاب معروف، سایر منابع تاریخی آنان با کمترین توجه و اقبال در معرفی روبرو شده اند. برای درک جایگاه و نقش واقعی شیعیان در پیشبرد علم تاریخ در این دوره، بررسی و شناخت تمامی این منابع امری ضر...

به دنبال فتح ایران توسط عرب های مسلمان و گرویدن اکثریت ایرانیان به دین اسلام، فرهنگ ایرانی به شدت دچار تغییر و دگرگونی گردید. هرچند بخشی از سنن و آداب ایرانی توانست در کنار ارزش های جدید دینی در میان مردم به حیات خود ادامه دهد؛ اما به دلیل حاکمیت عرب ها بر ایران، دیگر امکان تبلور آن سنت ها در میان فرمانروایان عرب و یا نمایندگان آن ها در ایران وجود نداشت. اما به تدریج با روی کار آمدن حکومت های م...

حکومت آل بویه که دراویل سده ی چهارم هجری/ دهم میلادی در بخش های مرکزی و غربی ایران تا بغداد نفوذ خود را گسترده بود، در قلمروی وسیعی در همسایگی و هم مرزی حکومت غزنویان قرار گرفت که در اواخر این قرن دولت خود را در خراسان بزرگ و در شرق عالم ایرانی مستقر ساخت. این همسایگی باعث برقراری یک سری روابط و ارتباطات بین این دو دولت متقارن گردید که این موضوع در ابعاد مختلف قابل بررسی و تحقیق می باشد. توسعه...