در این نوشتار با بررسى واژه هاى به کار رفته در حادثه ى عاشورا و پى گیرى سابقه ى تاریخى آنها کوشش شده است بستر وقوع این حادثه و زمینه هاى آن شناسایى شود. با ره گیرىِ مفاهیمِ استفاده شده در این حادثه و بیان پیشینه ى تاریخى آنها مشخص مى شود، که حادثه ى کربلا صرفاً یک حادثه ى نظامى نبوده و یک باره به وقوع نپیوسته است، بلکه به نحوى امتداد اختلافات و درگیرهاى گذشته است. تمایز افکار و عقاید دو طرف از خلا...

مشارکت عامه ی مردم در امور سیاسی که خود ناشی از تمایل مشارکت جویانه ی آنان نسبت به نظام سیاسی است، یکی از نتایج و دستاوردهای مراحل پیشرفته ی دموکراسی است، بنابراین مشارکت را می توان یکی از معیارهای موفقیت توسعه ی فراگیر بشمار آورد. زنان به عنوان نیمی از نیروی انسانی موجود در جوامع بشری که خود یکی از مهم ترین منابع توسعه اند، نقشی به سزا در توسعه ی جوامع انسانی ایفا می کنند. مردان تاکنون نخواسته...

منشاء حقیقى وحدت امت اسلامى همانا دین اسلام است که ریشه‏ ى اصلى خود را از فطرت انسان مى‏ گیرد. تحولاتى که این دین فطرى در طول تاریخ داشته فقط مربوط به فروع جزئى احکام بوده که از تنوع موقعیت ‏هاى حیات انسانى در جوامع مختلف سرچشمه گرفته است. اصول و مبادى کلى که متن دین الهى را تشکیل مى‏ دهند همواره در طول تاریخ متحد بوده ‏اند، این وحدت فکرى و ایدئولوژیکى مهم‏ترین مبناى وحدت در جامعه اسلامى است. ...

در ادبیات ایران‌شناسى مفهوم شهر و اقتصاد شهرىِ پیشاسرمایه‌دارى به صور مختلف تعریف شده است. آن یا به‌مثابه تبعات ثانویه اقتصاد فئودالى و محل استقرار اربابانِ غایب از ده (رویکرد مارکسیست‌هاى روسى)، و یا به‌عنوان مکان استقرار بوروکراسىِ حکومتى براى مدیریت منابعِ ارضى (رویکرد مارکسیست‌هاى آسیاگرا) مفهوم‌یابى شده است. رویکرد سومى نیز وجود دارد که شهر را محل تولدِ طبقه تجار ایرانى مى‌داند، لیکن تجارى که ب...

توفان سهمگین کاترینا، دوشنبه 7 شهریور 1384 با سرعتى معادل 250 کیلومتر در ساعت سواحل جنوبى آمریکا در خلیج مکزیک را در نوردید و در 3 ایالت لوئیزیانا، الاباما و مى‏سى سى پى موجب کشته شدن هزاران نفر و خسارات مالى فراوان شد. کاترینا هر چند یک بلاى طبیعى بود، اما ساخته دست بشرى و عملکردهاى نابهنجار بشر با محیط طبیعى و استفاده فزاینده از گازهاى گلخانه‏ اى در کشورهاى صنعتى، بالاخص در آمریکا بوده است. د...

«فرضیّه‌ى انتخاب منطقى» یکى از فرضیّات علم اقتصاد است که پس از مدت کوتاهى به علوم اجتماعى، سیاسى و انسان شناسى نیز راه یافت و در این علوم براى درک و توجیه بعضى از پدیده‌ها مورداستفاده قرار گرفت. بر اساس این فرضیّه، مبناى تصمیم گیرى افراد، بهبود شرایط، کسب لذت و دفع رنج است. افراد در هر تصمیم گیرى، همواره محاسبات لازم را انجام مى دهند و سپس بر اساس نتیجه‌ى این محاسبات، یک تصمیم منطقى اتخاذ مى...

 نویسنده تجلّى قرآن را در دو بخش سیره عبادى و سیره سیاسى امام على(ع) مورد بحث قرار داده است. در بخش نخست با استناد به آیات متعدد، عبادت، فداکارى، اخلاص، دعا و استغفار و قضاوت امام على(ع) مورد بحث و بررسى قرار گرفته و در بخش دوم سکوت امام در دوران خلافت خلفاء پیشین و عدل امام در دوران خلافت خودش بررسى شده و به این نتیجه رسیده است که در همه این حالات رفتار امام الهام گرفته از قرآن و تحت تأثیر آن ش...

در این مقاله سخن از ضرورت ها و بایدهاى مطالعاتى قیام امام حسین(ع) است; و این که بنا بر کدام بینش ها و روش هاى پژوهشى اى باید قیام امام(ع) را بررسى نمود؟ بر این اساس، نخست دو دیدگاه الهى (مابعدالطبیعى)، و انسانى ـ تاریخى از یکدیگر تفکیک و ملاحظات مربوط به هریک به اختصار بررسى شده است. در دیدگاه انسانى ـ تاریخى نیز هشت بینش و روش مطالعاتى به اهل تحقیق و نظر پیشنهاد شده است. در بررسى پیامدهاى قیام...

رمان همسایه‏ها نوشته احمد محمود، داستان‏نویس مشهور معاصر است و از آن نظر که به درون‏کاوى شخصیت‏ها و طبقات مختلف جامعه پرداخته در رده رمان‏هاى اجتماعى به حساب مى‏آید. این رمان، بیشتر حول زندگى شخصیت‏هاى فقیر، سیاسى و حزبى سال‏هاى دهه سى مى‏گردد که دغدغه اصلى آنان ملى شدن صنعت نفت بود، در این رمان به طور هنرمندانه‏اى از توصیف، گفتگو، عمل، نام و نماد در پرداخت شخصیت‏ها استفاده شده است. به نظر مى‏ر...

ضرب‏المثل، یکى از گونه‏هاى مهّم فرهنگ مردم (فولکلور) و ادبیّات شفاهى است. قوم بختیارى؛ با تاریخ، فرهنگ و ادبیات خویش، در عرصه‏هاى فرهنگى، سیاسى و اجتماعى براى ایران‏شناسان و شرق‏شناسان از جنبه‏هاى مختلف شناخته شده است. بسیارى از محققان و ایران‏شناسان نام‏دار، آثار معتبرى، را درباره بختیارى‏ها نوشته‏اند. با توجّه به اهمیّت گونه ادبى ضرب‏المثل در فرهنگ بختیارى‏ها، این نوشتار به این حوزه اختصاص دارد. ...