در این رساله که باهدف بررسی رابطه میان تصویر و تجربه عرفانی، سرشت نوشتار صوفیانه از این منظر و نقش فردیت عارف در تصویر این تجربیات تدوین شده است، پس از ذکر کلیات و مقدماتی درباره تجربه عرفانی و تصویر خیال، متون نثر صوفیه را از منظر تصویرپردازی در دو رده متون گفتمانی و اخلاق مورد بررسی قرار داده ایم. اگرچه بنابر بررسی های انجام شده نمی توان برخی از این متون را صددرصد در رده آثار گفتمانی یا خلاق ...

سفر از جمله موضوعاتی است که همواره مورد تأکید صوفیه بوده و از دو جنبه مورد توجه قرار گرفته است: 1- سفر آفاقی 2- سفر انفسی. سفر آفاقی، سیر و سفر در شهرها و سرزمین های مختلف است که صوفیان به آن توجّهی خاص داشته و در اکثر متون متصوّفه، فصلی به آن اختصاص یافته است. آنها در این سفر، قصد رسیدن به اهداف خاصّی را داشته، رعایت آداب و رسوم معینی را برخود واجب می شمردند. سفر انفسی، سفر دل و سیر و سلوک عرفا...

در فایل اصل مقاله موجود است.

رقابت همیشه عمل مذمومی نیست؛ گاهی می­تواند انگیزه و عامل پیشرفت در حوزه تفکّر و تمدن باشد. آن چیزی که همواره از رقابت چهره نامطلوب در ذهن­ها ترسیم می­کند مجادلاتی است که رابطه­ها را عرصه جولان منازعات می­کند. محلّ حضور رقابت اغلب در فعّالیت­های دنیایی است که اهل تصوّف بر اساس جهان­بینی اعتقادی خود رغبت چندانی به آن ندارند. امّا واقعیت این است که در بسیاری از دوره­ها نه تنها حامیان و هواداران مشایخ ب...

سماع در لغت به معنی شنیدن و بهره بردن است، و در اصطلاح صوفیه عبارت است از آواز خوش و روح نواز و به طور مطلق غزل، به عبارتی آنچه ما امروزه از آن به موسیقی تعبیر می کنیم که به قصد صفای دل و حضور قلب شنیده می شود. اگرچه سماع در همه انواع خود با ابزار آلات طرب همراه نیست، اما در هر شکل نوعی التذاذ موسیقایی است. حقیقت این است که تأثیر موسیقی در روح انسان محتاج شرح و بیان نیست؛ انسان نیز همچون سایر م...

0

کاهش یا افزایش وقف بر صوفیه در دورۀ ایلخانی (735- 656 ق) با کسب مشروعیت از طریق اسلام‌پذیری و انطباق با فرهنگ و تمدن ایران رابطۀ مستقیم داشت. ایلخانان نامسلمان به کسب مشروعیت از طریق عرفا و مشایخ نیازی نداشتند و در نتیجه در دورۀ آنها وقف بر صوفیه راکد ماند. پس از سقوط خلافت بغداد و افزایش اسلام‌پذیری ایلخانان بر دست عرفا و مشایخ، وقف بر صوفیه در روند جدید حاکمیت ایلخانی رو به افزایش نهاد. برخی ...

خیر و شر و نسبت آن­ها با مبدأ هستی، و صدورشان از اصل واحد یا اصول دوگانه یا چندگانه مهم­ترین بحث در آموزه‌های مکاتب عرفانی است. تصوف و قبّالا نیز متأثر از آبشخورهای فکری خود دربارۀ وجود خیر و شر و نسبت آن ­دو با یکدیگر و نیز منشأ صدور آن­ها و اصالت یا نسبیت­شان در عالم دیدگاه­های ویژه‌ای دارند که نوشتار حاضر در صدد تبیین تطبیقی این دیدگاه‌ها است. صوفیه و قبالا خداوند را خیر محض می‌دانند و در عین...

سیمای امام علی(ع) در تألیفات صوفیه بازتاب یافته است و بر این اساس می‌توان متون تصوف را جزو منابع شناخت حضرت به‌شمار آورد. در این مقاله با تأکید بر چهار عامل تأثیرگذار در ذهنیت صوفیه نسبت به امام علی(ع)، کوشش شده است تا تصویر ایشان از حضرت بررسی شود. این چهار عامل عبارتند از: الف- اوصاف شخصیِ امام علی(ع) در روایات و احادیث مورد استفادة صوفیه که اغلب ماخوذ از منابع سنی هستند. ب- نسبت امام علی(ع) ب...

متون عرفانی از ارکان ادبیات فارسی است که مبخش عمده ای از ادبیات فارسی را به خود اختصاص داده است. مولانا یکی از درخشان ترین چهره های ادب عرفانی است و در مسیر رسیدن به این مرتبه، وامدار افکار وگفتار مندرج در آثار عرفانی پیش از خود است. هر شاعر یا عارف متأخر در بطن یک سنت فکری اثر خود را می آفریند و به نوعی وارد گفت گوی منطقی با گذشتگان می شود. متونی که از ابزار شناخت عرفانی بهره می گیرند به هم نز...