چکیده موضوع ارتباط یا عدم ارتباط بین آیات قرآن در یک سوره به طور کل و به عنوان موضوعی مهم از دیر باز مورد اختلاف بوده است، از یک سو، برخی از محققان مسلمان و اغلب مستشرقان قائل به عدم ارتباط بوده و از سوی دیگر برخی از مفسران که موافق بوده اند فقط به ارتباط خطی پرداخته اند، این رساله جستجوی ارتباط شبکه ای آیات هریک از سوره های مریم، طه و انبیاء را عهده دار شده است تا فارغ از بررسی های نظری پیرا...

برای فهم جامع سوره های قرآن، به مانند هر کلام منسجم دیگر باید اجزاء آن(آیات) را شناخت و ارتباط و انسجام بین این اجزاء را درک کرد. فهم آیات سوره ها امری مرسوم است و در علم تفسیر تا حد زیادی به آن پرداخته شده است. اما برای ورود صحیح به بحث ارتباط و انسجام آیات درون سوره ها چه باید کرد؟ بنا به دیدگاه این تحقیق پاسخ صحیح به 3 سوال کلیدی، مبانی محکمی برای ورود به بحث تناسب آیات در سوره ها و فهم جام...

پیش زمینه ها و علل رویکرد موضوعی به تفسیر قرآن در قرن معاصر مورد بررسی قرار گرفته است.  در قرن چهاردهم، تفکّر تفسیر موضوعی قرآن توجه قرآن پژوهان را به خود جلب کرد، این رویکرد ریشه در تفسیر معصومین (ع) دارد. ولی در قرآن حاضر، باور به بیان یک موضوع به صورت پراکنده در کل قرآن، رشد علم بشری، علاقمندی دانشمندان مسلمان به بیان دیدگاه های علمی قرآن، اتهام عدم سامان در تعالیم قرآن از سوی مستشرقان و پیشر...

وحدت موضوعی سوره های قرآن کریم، یکی از مباحثی است که در سالهای اخیر، تلاش های بسیاری از پژوهشگران حوزه علوم قرآنی را به خود معطوف کرده است و کوشیده اند تا به موضوع واحدی که در سراسر آیات سوره جریان دارد پی ببرند.لکن هر کشفی در این خصوص که تنها با تعقل واندیشه در آیات کریمه ویافتن نسبت آنها با هم بدون استمداد از روایات اهل بیت ? حاصل شده باشد، متقن نبوده و در زمره برداشت شخصی و تفسیر به رأی تلقی...

یکی از بهترین شیوه­های جای­گیری مطالب تعلیمی و انتزاعی در ذهن مخاطب، استفاده از نمودها و تجارب حسی است. در این شیوه ساختارهای فرعی و ملموس، در ارتباطی معنادار مکمل و تأیید کننده مفاهیم تعلیمی و تجریدی مورد نظر هستند. بدین صورت که ساختارهای معنایی کوچک­تر، بر اثر یک پیوستگی معنایی و جای­گیری بر یک محور همنشینی در کنار یکدیگر، ساختاری بزرگتر را پایه­ریزی می­کنند. داستان­های فرعی را­ که در بعضی سو...

چگونگی چینش آیات در کنار یکدیگر از دیرباز مورد توجّه دانشمندان اسلامی در اعصار مختلف ‏بوده است. دانشمندانِ نخستین از «نظم» و «مناسبت» میان آیات سخن می گفتند و دانشمندان سدة ‏حاضر از «سوره به منزلة یک کلیت واحد» و «وحدت موضوعی سوره ها». در این مقاله ضمن ‏مروری سریع بر این تلاش ها، به نظریات جدید در حوزة زبان شناسی در زمینة تحلیل متن اشاره ‏شده و ضمن بیان مبانیِ نظری آنها، سعی در یافتن الگویی برای ت...

 نویسنده، پس از تحلیل آیه نخستین سوره علق - سوره نود و ششم قرآن - نکات زیر را نتیجه گرفته است: 1. "باء" در "باسم" زائده است. 2. سوره علق، در عین هماهنگى با دعوت عام توحیدى قرآن، هدف اصلى‌اش تأکید و ترغیب پیامبر به ستایش قدرت مطلق پروردگار خویش و اشاعه توحید است. 3. محمد (ص) مأمور به ابلاغ پیام وحیانى قرآن شده است. 4. امر "اقرأ" فرمانى است ناظر به قراءت عملى سوره علق. در ادامه روایاتِ راجع به اول...

ساختارشناسی سوره ها شیوه‌ای برای دستیابی به غرض سوره و فهم مفاهیم آیات است و شبهه‌ی پراکندگی و گسیختگی آیات را باطل می‌کند. سوره «طه» یکی از سوره‌های مکّی است که در اوج سختی‌ها و مشقّت‌های پیامبر (صلی الله علیه و آله) در امر تبلیغ  دین و اشتیاق فراوان او برای هدایت مشرکان نازل شده است؛ لذا مهرورزی ربّ، نسبت به پیامبرش در سراسر سوره هویداست. گرچه گزارش­هایی از سیاق آیات سوره طه درکتب معتبر وجود دار...