غالباً اندیشمندان دیدگا ههایی دربارة انسان، خدا و جهان داشته اند. ممکن است نقاط و نکاتِ مشترکی در این تفکرات بیابیم که برخی از متفکران تحت تأثیر یکدیگر و برخیبرحسب توارد، دارای این اشتراکات بوده اند. بحث ما در مقایسه و مطابقة تشبیه و تنزیه صفات الهی از موضوعات کلامی میان دو اندیشمند است: که یکی شاعرِ عارف که درغزنه قلمرو ایران می زیسته و دیگری عارفی شاعر که در اندلس پرورش یافته است. سخن از سنایی ش...

: میخائیل نعیمه ادیب و شاعر پرآوازه مسیحی لبنانی که در طول 99 سال زندگی اش در کشور های روسیه، فلسطین، لبنان، امریکا و... بیشتر از 40 اثر را به رشته تحریر در آورد. ادبیات او سرشار از اصطلاحات و افکار عرفانی که آمیخته ای از فلسفه های شرق و غرب می باشد، است. این عرفان ناشی از فلسفه های غرب و شرق بر زندگی شخصی اش نیز تاثیر عمیقی گذاشت به طوری که قابل بحث و بررسی است. در آثار نعیمه می توان فلسفه افل...

در متون عرفانی بعضی از موضوعات مثل عشق، انسان کامل و وحدت وجود محوریت دارد.به عبارت دیگر این سه مضمون، سه ضلع مثلثی را تشکیل می دهند که، در بیشتر متون عرفانی متفاوت می توان جستجو کرد. به نظر می رسد بین اندیشه های ابن فارض شاعر مصری، جلال الدین مولوی و مولوی کُرد(شاعر نامدار کُرد)در این زمینه همانندیهایی وجود داشته باشد.از این رو در این نوشتار بر آن شدیم تا انسان کامل و وحدت وجود را در راستای عشق ...

نفوذمحیی الدین عربی در عالم اسلام چنان فراگیر است که فهم تاریخ تفکر اسلامی به ویژه تصوف ایرانی بعد از سده ی هفتم هجری بدون شناخت کافی از وی، ناممکن می نماید. در میان نویسندگان وشاعران ایرانی پس از سده ی هفتم وهشتم هجری، شیخ محمود شبستری از جمله کسانی به شمار می آید که در ارائه و انتقال اندیشه های ابن عربی نقش مهمی ایفا نموده است. آثار او نیز افزون بر آن که اهم نظریه های فلسفی تصوف ایرانی بعد از...

همواره ادبیات در تمامی دوره های زندگی انسان از عوامل فرهنگی واجتماعی و سیاسی و اقتصادی و ... متاثر بوده است به گونه ای که می توان آن را آینه ای تمام نما از ویژگیها و خصوصیتهای یک جامعه تلقی کرد.اندیشه ها و نگرشهای فلسفی و عرفانی از جمله موضوعهای مهمی محسوب می شونمدکه آثار و پیامدهای گستردهای در ادبیات عربی و فارسی در پی داشته است.اندیشه وحدت وجود به عنوان یک باور عرفانی_فلسفی که پیشینه آن به عص...

ظاهر کلام اشعریان و عارفان دربارة فاعلیت حق تعالی و اینکه در هستی مؤثری جز او نیست، بسیار به هم نزدیک است، اما اشعریان به وجود مستقل برای اشیا باور دارند، گرچه تأثیر آنها را نفی می کنند، در حالی که عارفان برای اشیا وجودی قائل نیستند، چه رسد به اینکه آنها را تأثیرگذار بدانند. از نظر مولوی، کمال انسان، فانی شدن در حق است، یعنی اینکه انسان با تمام وجود درک کند که همه هستی اش و هر آنچه دارد، به تما...

در این مقاله دیدگاه های دو عارف بزرگ مسلمان و مسیحی، یعنی ابن عربی و مایستراکهارت بررسی شده است.مؤلف پس از بررسی اجمالی زندگی و آثار این دو عارف بزرگ، به تبیین تشابه آرای آن دو در حوزه مابعدالطبیعه، خدای متعال و چگونگی خلقت عالم به دست خداوند و غایت آفرینش و موادی از این دست می پردازد. مؤلف ضمن بررسی قوس صعود و نزول، مقوله فنای آدمی را در خداوند تحلیل می کند. ابن عربی کلید رستگاری انسان را همان...

هدف مقاله حاضر تبیین یکی از مفاهیم تمثیل «آینه» در غزلیات بیدل و تحلیل پیوند آن با تمثیل های به کار رفته در افکار و آراء ابن عربی است. مسئله اصلی این مقاله بررسی جایگاه آینه در غزلیات بیدل به مثابه منعکس کننده بالاترین نقطه اندیشه عرفانی ابن عربی، یعنی وحدت وجود است روشن نمودن این مسئله که بیدل در این چشم انداز تا چه حد، تحت تأثیر اراء و افکار ابن عربی بوده، ضرورت این بررسی رافراهم نموده است. ا...

جلال الدین محمد بن اسعد دوانی(908-830 ) یکی از برجسته ترین متفکران اسلامی مکتب شیراز است که پرداختن به اندیشه های او می تواند کمک زیادی در شناخت بیشتر این مکتب و تأثیر آن بر فلسفه اسلامی داشته باشد. بی شک مهم ترین اندیشه های محقق دوانی را می توان در نظریات وجودشناسی جستجو کرد. وی در این خصوص با دو رویکرد به بحث می پردازد: 1. اساس دیدگاه وحدت وجودی ( ذوق تأله )، وجود را منحصر در ذات خداوند دانست...