اصطلاح «ضد واقع گرایی» نخستین بار توسط مایکل دامت، فیلسوف معاصر تحلیلی، معرفی شد. اما بحث وی نه در باب وجود یا عدم وجود طبقه ای خاص از اشیاء، بلکه پیرامون احکام و تصدیقات زبانی است. در نگاه او، برای حل منازعات متافیزیکی، به ویژه مناقشه میان واقع گرایی و ضد واقع گرایی، ابتدا باید نظریه معنایی باکفایت در باب معانی احکام، و نیز مفهوم مناسبی از صدق را انتخاب کرد. در این صورت، می توان نزاع میان این ...

در خصوص مفهوم میدان در نظریة الکترومغناطیس ـ همچون دیگر مفاهیم فیزیک ـ رویکردهای مختلفی وجود دارد که عملیات گرایی و واقع گرایی از مطرح ترین آن ها هستند. در این مقاله ابتدا دیدگاه های تجربه گرایانة کارنپ و بریجمن مطرح می شود و سپس نگاه واقع گرایانة مارک لنگ بر اساس کتاب مقدمه ای بر فلسفة فیزیک (lange, 2002) وی مورد بررسی قرار می گیرد. مارک لنگ در این کتاب به دو مسئلة اساسی می پردازد: «چرا کنش از...

نزاع فردگرایی و کل گرایی یکی از مباحث محوری فلسفه علوم اجتماعی است. در این مقاله مسایل جاری مطرح میان روشنفکران ایرانی مورد بررسی قرار می گیرد و پس از تعریف فردگرایی و کل گرایی و ذکر اهمیت بحث، سه نوع برهان هستی شناختی، معرفت شناختی، و معنایی در دفاع از فردگرایی تشریح می گردد. در ذیل برهان زبانی، اشاره ای مجمل به نحوه استفاده کل گرایانه یا فردگرایانه واژه ها در ادبیات کلاسیک ایران شده است. فردگ...

ابعاد متافیزیکی معماری به همان اندازه ی ابعاد فیزیکی سابقه و اهمیت داشته است. افلاطون در مدینه فاضله خود روی این جنبه تاکید می نماید، ویلیام بلیک شاعر انگلیسی در شعری اورشلیم را شهر خدا می خواند و در نزد متفکرین اسلامی نیز به همین ترتیب این جنبه اهمیت می یابد. در مقاله حاضر به چهار وجه از ابعاد متعدد متافیزیکی معماری اسلامی پرداخته می شود. این وجوه عبارتند از: نقش متافیزیکی رنگ، نقش و طرح در مع...

کوشش اصلی در برابر هم قرار دادن دو نوع طرز تلقی کاملا متعارض با هم در زمینه ی شهر سازی و زیست مکان زندگی انسان است؛ تلقی اول : تلقی متافیزیکی از شهر که نمونه ی بارز آن سیر طرح افکنی آرمان شهر ها تا امروز بوده است. تلقی دوم : چشم انداز ضد متافیزیکی از شهر است که نمونه بارز آن شهر شناور متابولیست ها، ماشین شهر یا شهر رایانه ای گروه آرکیگرام، شهر اتصالی و شهر متحرک و در نهایت شهر سایبرگی آینده ...

پژوهش در مبانی معرفت شناختی دانش دینی در حوزه ی علوم انسانی ضروری به نظر می رسد. بدین منظور کلیات دین و علم، تعاریف، ویژگی ها و قلمرو هر یک بررسی گردیده است. هم چنین از ارتباط علم و دین سخن به میان آمده است. سرانجام پژوهش در پی آنست تا از میان فروض متعددی که برای دانش دینی متصور است، تحقق آن را به وسیله ی رویکرد تاسیسی به اثبات برساند. این رویکرد بیان می دارد همان طور که علم شناسی معاصر نشان می...

عقلانیت یکی از چالش برانگیزترین مباحث معرفت شناسی در قرن اخیر است. اندیشمندان حوزه ی عقلانیت همواره در پی تعریفی برای باوری عقلانی بوده اند. هرکدام بر اساس پیش فرض های بنیادی شان درخصوص وجود یا عدم واقعیت مستقل، نیز امکان یا عدم امکان دست یابی به آن، تعریف های مختلفی از عقلانیت ارائه داده اند. تریگ فیلسوفی است که با اتخاذ رویکردی واقع گرایانه، در پی آن است که عقلانیت را هم از چارچوب تنگی که تجر...

پس از انقلاب علمی قرن هفدهم و قدرت گرفتن علوم تجربی، رقیبی قدرت مند برای ادیان در حل مشکلات بشر، و ارائة تبیینی روشن تر از جهان پا به عرصة وجود نهاد. رابطة علم و دین در کانون مباحث فلسفی قرار گرفت و آرای گوناگونی در این خصوص ارائه شد. نوشتار حاضر به نقد و بررسی دیدگاه فرانسیسکو آیالا[i]کشیش و ژنتیک دان برجستة معاصر می پردازد. وی بر این باور است که کتاب مقدس فقط در خصوص نجات و سعادت آدمی مصون از...

دستگاه های متافیزیکی، بخشی مهم و قابل توجه ازمجموعه تاریخ فلسفه را به خود اختصاص داده اند. یک پرسش اساسی در مورد نظام های متافیزیکی کلاسیکی می تواند این باشد که آیا می توان الگو ومدل کلی و واحدی را برای ارائه محتوا و ابعاد آنها تنظیم و پیشنهاد کرد، به گونه ای که این دستگاه های متافیزیکی را درآن قالب به نمایش گذاشت؟  این نوشتار، نخست به دنبال پیشنهاد و توضیح الگویی واحد برای دستگاه های متافیزیکی...

مدافعان دیدگاه وجهی، ذاتی بودن را برحسب ضرورت متافیزیکی تحلیل می کنند. کیت فاین ایرادات معروفی به این دیدگاه گرفته است. در مقابل، وی معتقد است که جهت تحلیل باید عوض شود: ذاتی بودن باید پایه تلقی شود و ضرورت متافیزیکی برحسب آن تحلیل شود. در فصل اول، به دیدگاه وجهی و ایرادات فاین به آن پرداخته می شود. در فصل دوم، نظری? ایجابی فاین دربار? ذاتی بودن و رابط? آن با ضرورت متافیزیکی بیان می شود. بحثهای...