شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟ (با تکیه بر منابع کهن به ویژه مکتوبات مولانا) چکیده این مقاله با عنوان «شمس تبریزی، غیبت یا شهادت؟» به پایان کار شمس الدّین محمّد بن علی بن ملک داد تبریزی می پردازد؛ یعنی می خواهد نشان دهد که آیا او به مرگ طبیعی از دنیا رفت یا به شهادت رسید. اختلاف در این مورد به روزگار خود مولانا برمی گردد و از آن زمان تاکنون ذهن بیشتر مولوی شناسان را به خود مشغول ساخته است. علی دشتی، ...

شمس قهرمان بلامنازع غزلیات مولوی است. تا جایی که این دیوان کبیر به نام او مزین شده است؛ اما همین شمس در مثنوی حضوری ظاهراً کم‌رنگ دارد و قابل مقایسه با حضور او در غزلیات که هر دو سروده مولوی‌اند، نیست. به نظر می‌رسد از آن‌جایی که مثنوی به خواهش حسام‌الدین سروده شده است و هم اوست که کاتب مثنوی است، دوست ندارد که مثنوی نیز جلوه‌گاه نام شمس شود؛ بنابراین مولوی که از این غیرت حسام‌الدین مطلع شده است...

محقق ترمذی و شمس تبریزی هر دو از مشایخ سلسلۀ مولویه محسوب می­شوند که مهمترین اقدام عملی آن­ها تربیت اندیشمندی وارسته به نام مولانا جلال­الدیّن است. غور و تأمل در کتاب «معارف» «محقق ترمذی» و «مقالات» «شمس تبریزی» نشان می­دهد که این دو عارف وارسته علی­رغم اختلاف در روش سلوک و بعضی از تعالیم، در بسیاری از اصول عرفانی مانند «وحدت وجود»، «ولایت»، «ریاضت» و «چله­نشینی» نظرات مشابهی دارند. محقق ترمذی د...

شمس و مولانا از مفاخر تاریخ و فرهنگ این مرز و بومند که به سبب واکاوی نشدن شخصیت آنان، رابطه­­ آنان در پرده­ای از ابهام باقی ­مانده­ است؛ به همین منظور، در این پژوهش از دیدگاه علم روانشناسی، مراحل شکل­گیری شخصیت شمس، علت ارتباطش با مولانا، تحول روانی مولانا، علت غیبت­های ناگهانی و مکرر شمس و هم­چنین علت قتل شمس تحلیل شده است. نتایج تحلیل نشان می­دهد که شمس زایشگر خویشتن بوده است و مولانا دست­مای...

این مقاله بر آن است تا سیر تحول مسئله کلیات را با تأکید بر نظریه مُثُل از دیدگاه راسل، مورد بررسی قرار دهد. همچنین سعی شده است که این مسئله در آثار متقدم و متأخر او نیز مورد ملاحظه قرار گیرد که آیا تغییری در نگرش وی به وجود آمده است یا نه؟ در مسئلة کلیات چند نظر وجود دارد: 1. کلیات، نام و اسامی بیش نیست 2. کلیات، وجود واقعی دارند، نظیر مُثُل افلاطونی. 3. کلیات در ضمن افراد وجود دارند ولی وجود مست...

در این پژوهش ارتباط سه واژۀ آفتاب، خورشید و شمس بر مبنای واژه‌گزینی در بن‌مایه‌های عرفانی مورد بررسی قرار گرفته است. کاربرد واژه‌ها در غزلیات به دو صورت بررسی می‌شود: مواردی برای تصویر‌سازی و مواردی برای توصیف شمس تبریزی. مولوی در تصویر‌سازی همانند دیگر شاعران از واژه آفتاب استفاده کرده است، اما در توصیف شمس تبریزی با آگاهی به پیشینۀ اساطیری و دینی واژۀ خورشید، ابتدا با بینش عرفانی، آن...

این پایان نامه حاصل تحقیقات نگارندهء آن در زمینه ولایت در عرفان با تکیه بر آراء و اندیشه های علامه طباطبائی و سید حیدر آملی می باشد، و مقایسه دیدگاه این دو بزرگوار در باب ولایت هدف این پژوهش را می سازد. در روش نمونه گیری از دیدگاههای عرفانی حول محور ولایت بهره برده ایم ، و همینطور در روش پژوهش مراجعه به کتابخانه های گوناگون و استفاده از کتب مرتبط با موضوع محور اصلی کار ما بوده است. مطالعه قری...

نشانه شناسی ساختگرا تقابل های دوتایی را عناصر دلالتمندی می داند که ساختار پنهان متن را تشکیل می دهد و با تحلیل آن ها می توان به تفسیر و تأویل معنا پرداخت. تقابل ها که از دیدگاه زبان شناسی، روان شناسی و مردم شناسی ساختارگرا عامل شناخت و ادراک هستند، در متون فرهنگی اعم از آثار مکتوب ادبی یا هنرهای دیداری و شنیداری بروز و ظهورهای متفاوتی دارند. بررسی انواع تقابل هایی که مؤلف به کار برده است و شیوه...

نشانه شناسی ساختگرا تقابل های دوتایی را عناصر دلالتمندی می داند که ساختار پنهان متن را تشکیل می دهد و با تحلیل آن ها می توان به تفسیر و تأویل معنا پرداخت. تقابل ها که از دیدگاه زبان شناسی، روان شناسی و مردم شناسی ساختارگرا عامل شناخت و ادراک هستند، در متون فرهنگی اعم از آثار مکتوب ادبی یا هنرهای دیداری و شنیداری بروز و ظهورهای متفاوتی دارند. بررسی انواع تقابل هایی که مؤلف به کار برده است و شیوه...

در کنش هستیشناسانه عرفانی، هدف سالک وصال بهحق و معرفت بر امور، پدیدهها و حالاتی استکه کمیت عقل در راه آن لنگ است و بالهای پرواز دل، فربه. او برای نیل بدین هدف باید به مدد ریاضت و صداقت، پاکی را برای دل، روشنایی را برای دیده و آشنایی را برای گوش به ارمغان آورد. در این حالت، دلش روشن از نوری است که محرومان هرگز آنرا نیافتهاند و دیدگانش گشوده به دیدنیهایی استکه اغیار ندیدهاند و گوشهایش آشنا به رمز...