میرزا ابوالقاسم شیرازی متخلّص به «فرهنگ»، خوشنویس و شاعر قرن سیزدهم ه. ق، فرزند وصال شیرازی است. وی آثار ارزنده‌ای را چون دیوان شعر، فرهنگِ فرهنگ، رساله طب‌البله، شرح حدائق‌السحر و شرح و ترجمه کتاب بارع از خود به یادگار گذاشته است. یکی از ارزنده‌ترین آثار او فرهنگ لغتی با نام فرهنگِ فرهنگ است که به صورت نسخه خطی و به خط مؤلف در کتابخانه ملی نگهداری می‌شود و تصحیح و تحشیه آن حاصل پایان‌نامه کارشناس...

موضوعات مربوط به ساختار هجا و همچنین سازماندهی واحدهای واجی در درون هجا و فراتر از آن یعنی در مرز بین دو هجا، از جمله مباحث مطرح حوزة واج شناسی محسوب می شوند. در این مقاله تلاش شده است تا با تکیه بر زبان فارسی، با نگاهی نو به موضوع ساخت هجا و واج آرایی پرداخته شود. زبان فارسی دارای ساختار هجایی (c)v(c)(c) است. هدف کلی مقالة حاضر این است که نشان دهد اولاَ آیا تفاوتی میان واج آرایی یک هجا به صورت ...

فرهنگ نگاری یکی از فعالیت های مهم زبان شناسی کاربردی و ترجمه محسوب می شود. مترجمان و دانش جویان ترجمه از فرهنگ لغت های متفاوتی استفاده می کنند. با این وجود برخی از کارشناسان (ادامسکا-سالاسیاک، 2006, بیکر و کاپلان، 1994) براین باورند که فرهنگ های لغت دوزبانه برای پیدا کردن معادل مناسب برخی از واژگان کافی نیستند. بنابراین ممکن است استفاده کنندگان از فرهنگ لغت چاره ای جز استفاده از فرهنگ های یک زب...

از دیوان بیشتر شاعران عهد غزنوی، دست نوشتة کهن و معتبری به دست نداریم. آنچه از آثار آنان به چاپ رسیده، غالباً بر اساس نسخه های متأخّر، تصحیح و عرضه شده است. در این چاپ ها به دلایل گوناگون خطاهایی راه یافته است که در لفظ و معنی، از صورت اصلی خود دور شده اند. از جملۀ این شاعران، فرّخی سیستانی است که در اهمّیّت و تأثیر او در شعر فارسی تردیدی نیست. ما در یک بررسی اجمالی با اتّکا به فرهنگ های کهن (لغت فرس...

متأسفانه تاکنون برآورده کردن نیاز مخاطب در فرهنگ های فارسی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. هدف این مقاله بررسی پنج فرهنگ عمومی یک زبانة فارسی، یعنی لغت نامة دهخدا، فرهنگ فارسی معین، فرهنگ فارسی عمید، فرهنگ فارسی امروز و فرهنگ سخن، از منظر برآورده ساختن نیاز کاربران و میزان رضایت آنان از این فرهنگ هاست. برای دستیابی به این مقصود، کاربران مورد نظر به سؤالات پرسش نامه ای پاسخ دادند، با برخی از آن...

چکیده مقاله حاضر می کوشد «فرهنگ یک جلدی فارسی به ژاپنی و ژاپنی به فارسی معاصر» تألیف تسونه ئو کورویاناگی (tsuneo kuroyanagi) را معرفی و توصیف نماید و شکل و محتوای آن را با معیارهای فرهنگ نگاری نوین بسنجد و محاسن و معایب آن را آشکار سازد. این فرهنگ، چکیده کلیه آثار پیشین مؤلف در حوزه فرهنگ نگاری است و در هر دو کشور ایران و ژاپن در غیاب فرهنگ لغت دوزبانه قابل اعتنای دیگری، مورد استفاده گسترده دان...

امیرعلیشیر نوایی، سیاستمدار و فرهنگمرد پرآوازه روزگار تیموری، واجد جایگاهی والا در تاریخ فرهنگ ایران است. آنچه هویدا می نماید، جدا از توانمندی و نفوذ سیاسی فوق العاده، شخصیت علمی - ادبی وی از جمله دلایل دستیابی او به چنین جایگاهی است. شخصیت علمی - ادبی امیرعلیشیر نوایی موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته است. از این رهگذر، با یاری جستن از روش تحقیق تاریخی، نقش او در ادب تر...

زبان آموزان وحتی مدرسین و محققین همواره به دنبال یافتن راهی موثر برای یادگیری لغت هستند. در گذشته لغت به طور کاملا سنتی به آنها ارایه می شده و آنها میبایست لغت را تنها با تکرار حفظ میکردند اما امروزه بیشتر تاکید بر فرا گرفتن لغت به طور ضمنی میباشد. از این جهت محقق سعی کرده تا دو روش از روشها ضمنی در یادگیری لغت را با یکدیگر مقایسه کند تا مشخص شود که کدامیک موثرتر هستند. سوال تحقیق به شرح زیر ...

با توجه به اهمیت فرهنگ نویسی، در یک فعالیت تحقیقی فشرده بر آن بوده ایم، وضعیت لغت نامه های روسی- فارسی را بررسی و رویهء استاندارد مناسبی برای تجدید نظر در جهت أرتقاء آن ها جستجو و معرفی کنیم، بررسی های ما نشان می دهد که در لغت نامه های روسی- فارسی , نواقص متعدإی وجودد ارد. اهمیت لغت نامه های تشریحی، دو زبانه، بسامدی، دستوری و متنی در آن است که این ها به عنوان منابع بنیادین، مصالح أولیهء فعال...