پژوهش حاضر، ثبت و ضبط و مردم نگاری مجموعه تاریخی بازار کاشان و بررسی کارکردهای فرهنگی اجتماعی آن پرداخته است. نیز بیان متغییرهایی که بر بازار کاشان و کارکردهای آن تاثیر گذاشته اند را پی جویی نموده ایم. بدین منظور علاوه بر مطالعات اسنادی از روش مردم شناختی ژرفانگر مبتنی بر مشاهده مستقیم و مصاحبه، سود برده و در حد بظاعت، جامعه ی مورد مطالعه، بررسی شده است. بازار تاریخی کاشان، گسترده ترین فضای اج...

مسجد به عنوان کارآمدترین نهاد عبادی ـ سیاسی در اسلام، با کارکردها و تأثیرات سیاسی و اجتماعی بسیار در جامعۀ عصر آل‎بویه (320 - 447 ق)، عملاً به عنوان نهادی تأثیرگذار در ساخت قدرت عمل می‎کرد. در این میان، کارکردهای اجتماعی مسجد غالباً مثبت و سازنده و در یک عبارت، همگرا و تعاملی بود که خود به رشد و تعالی جامعۀ ایرانی ـ اسلامی این دوره یاری رساند. در این راستا، پرسش اساسی این است که مهم‎ترین کارکردها...

محله به عنوان سکونت گاهی اجتماعی محل استقرار شهرنشینان بوده است. این واحد اجتماعی که رکن جامعه ایرانی ـ اسلامی و برآیند ترکیب این دو جامعه محسوب می­شد، ساختار کالبدی شهرهای ایران باستان را در قالبی متفاوت در ایران اسلامی به نمایش گذاشت. عوامل متعدد سیاسی ـ اداری، اقتصادی و اجتماعی ـ فرهنگی موجب شکل­گیری فضای کالبدی محله در شهر شده که از این میان، عوامل اجتماعی و فرهنگی به واسطه ارتباط مستقیم با...

از زمان بنیانگذاری مساجد اسلامی توسط نبی اکرم)ص(، نه تنها به صورت شکلی مساجد متحول شده اند، بلکه از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز در جریان دگرگونی قرار گرفته و هویتی جدید برای آنها پدید آمده است. برای آن که مسجد بتواند جایگاه حقیقی خود را در جامعه محقق سازد، لازم است دو دسته کارکرد را به صورت همزمان تأمین نمایند: -1 کارکردهای آیینی 2- کارکردهای فرهنگی– اجتماعی؛ بسیاری از فعالیت ها به صورت همزمان هر ...

در ادبیات جامعه‌شناسی شبکه‌های اجتماعی غیررسمی به‌عنوان یکی از راه‌های اصلی تقویت روابط و پیوندهای اجتماعی میان افراد و به‌تبع آن، افزایش اعتماد اجتماعی شناخته شده‌اند و از‌آن‌جا‌یی‌که ورزش همگانی نوع غیررسمی و داوطلبانۀ ورزش بوده و فضای مطلوبی را جهت افزایش روابط متقابل و پیوندهای عاطفی و نزدیک بین افراد مختلف جامعه مهیا می‌کند، به‌نظر می‌رسد که می‌تواند از طریق کارکردها و سازوکارهای خاص خود د...

سرمایه اجتماعی مفهومی کلاسیک است که حسب اهمیت به ادبیات سیاسی و اجتماعی مدرن پا نهاده و به دلیل نقش محوری و عمیق مکنون در خود، بسیاری از محققین را به خود مشغول داشته است. سرمایه اجتماعی با یک حلقه واسطه ای با کلیت نظام اجتماعی در پیوندی وثیق قرار دارد. این حلقه واسطه ای چیزی جز کارکردهای مترتب بر سرمایه اجتماعی نیست. در واقع سرمایه اجتماعی بر تمامی خرده نظامهای اجتماعی تاثیر گذاشته و از آنها تا...

فال‌خوانی از دیوان حافظ به عنوان یک رفتار خاص اجتماعی است که در دانش عامیانه یا فولکلور قابل طرح و بررسی است. این سنت اجتماعی در زمان ها و مکان های مختلف به شکل های متفاوتی جلوه‌گر شده است که در همة موارد حکایت از نیاز انسان به دانستن آیندة مبهم خود دارد. تفال به دیوان حافظ به مثابه یک عنصر فرهنگی نقش مهمی ‌در تلطیف روان فردی و اجتماعی ایفا می‌کند و در واقع از جمله اندوخته‌ها و امکانات و نهادها...

حمام، برخلاف تصوّر رایج، صرفاً، مکانی برای نظافت و تطهیر نبوده و با توجه به ظرفیت‎ها و ویژگی‎های خود، دارای کارکردهای اجتماعی و حتی سیاسی در تمام تاریخ ایران بوده ‎است. این کارکردها بیانگر این واقعیت است که حمام به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ایران، ‎به‎ویژه در سده های میانۀ اسلامی ، نقش و جایگاه مؤثری داشته ‎است. حال، نوشتار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره گیری از من...

افراد علاوه بر مهارت های فردی به مهارت های دیگری نیز نیاز دارند که هر کدام می تواند به نوعی در داشتن زندگی موفق در یک جامعه تأثیرگذار باشد. از این میان، توانایی برقراری ارتباط و ایجاد مناسبات اجتماعی از جمله مهم ترین آن مهارت ها است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تربیت شنوایی بر کارکردهای اجتماعی مهارت شنیداری دانش آموزان دوزبانه کُردی- فارسی کلاس های درس دوره ابتدایی انجام گرفته است. بنابراین، ...

مساجد در صدر اسلام به دلیل عهده داری کانون اصلی ارتباط مردم به ویژه فعالان جامعه، کارکردهای فراوانی در نظام اجتماعی ایفا می کردند. در عصر جدید به دلیل تفکیک ساختاری و تقسیم کار به برخی از کارکردهای اجتماعی و سیاسی آن کمتر توجه می شود. با این حال در جریان انقلاب اسلامی ایران، مساجد نه تنها محلی برای عبادت که محلی برای فعالیت فرهنگی علیه رژیم و نظام اجتماعی حاکم تبدیل شد. با توجه به مطالب یادشده،...