گاهی بهره گیری از مفاهیم سایر علوم می تواند در فهم مناسبات سیاسی و بین المللی راهگشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک، کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیکی است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و خارجی تحت تأثیر قرار می دهد. کشورها ژنوم های سایر بازیگران را به عنوان کدهای ژئوپلیتیک درنظر می گیرند. تعامل یا تق...

در منطقه ژئوپلیتیک خلیج­فارس عوامل بسیاری توان برهم­زدن ثبات سیاسی و امنیتی منطقه را دارد. هر یک از عوامل دارای ابعاد متفاوتی­اند و در سطوح متفاوتی قرار دارند. با این­حال در منطقه خلیج­فارس، مهمترین عاملی که ساخت ذهنی منطقه را تشکیل داده ”رقابت“ است و به عنوان عامل فرادست؛ دیگر عوامل بی­ثبات را تحت‌الشعاع خود قرار می­دهد. سئوال اصلی پژوهش این است که ناپایداری و بی­ثباتی در منطقه خلیج­فارس ریشه ...

هدف این مقاله بررسی رابطه سیاست‌گذاری‌های مواد مخدر با کارآمدی سیاست‌گذاری‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران در راستای ارتقای جایگاه ژئوپلیتیک ایران است. بی‌شک بخش قابل توجهی از معضلات امنیتی ایران متأثر از مواد مخدر است. موضوع مواد مخدر هم متأثر از جایگاه ژئوپلیتیک ایران است و هم توانسته است جایگاه ژئوپلیتیک ایران را از جهت امنیتی با مشکل مواجهه کند. سؤال اصلی این مقاله این است که با توجه به جایگ...

‌منطقۀ ژئوپلیتیک خزر پس از فروپاشی اتحاد شوروی، به‌عنوان کانون رقابت قدرت‌های ساحلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده است. این منطقه در دو دهۀ گذشته، با توجه به واقعیت‌های ژئوپلیتیک منطقه، رژیم حقوقی خزر، موقعیت ژئوپلیتیک خزر در کانون حوزه‌های ژئوپلیتیک قفقاز، آسیای مرکزی و خاورمیانه، وابستگی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در خزر، نوع الگوی رفتاری دولت‌های ساحلی خزر در روابط سیاسی و اقتصادی با یکدی...

پس از فروپاشی شوروی در سدة بیستم، مناسبات ژئوپلیتیک در مقیاس جهانی سرشتی ژئواکونومیک­محور یافت؛ بدین معنا که کارکرد اقتصادی مکان‌ها به آن‌ها وزن ژئوپلیتیک داد. خلیج چابهار فضای جغرافیایی واجد نقش‌آفرینی ژئوپلیتیک است که در کانون توجه قدرت‌های اقتصادی دنیا قرار گرفته است؛ زیرا دسترسی به پهنه‌های اقیانوس هند را فراهم می‌کند و به‌منزلة محل اتصال فضای درونی و میانی با فضای بزرگ می‌تواند در ساختار ن...

مفهوم رقابت در جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، یکی از بنیادهای اساسی این دانش است که پویایی و تحرک ژئوپلیتیک با توجه به این مفهوم خواست‌های متفاوت و متعارضی را نمایش می‌دهد. به‌نظر می‌رسد خواسته‌ها و نیازهای انسان سیری‌ناپذیر است؛ بنابراین، برای تأمین قدرت و منزلت ژئوپلیتیکی به اقدامات رقابتی دست می‌زند؛ همچنان‌که فلسفة قانون رقابت، استیلا، برتری و دست‌یابی به فرصت‌هاست. رقابت که مقیاس‌های متفاوتی ...

الگویرفتاریقدرت‌هایبزرگدرمدیریتبحران‌هادراثرتغییرساختارنظامبین‌المللوپیچیدهشدنآنپسازجنگ سردازمسائلمهمدرخورپژوهشاست.ر...

در این مقاله، جایگاه و تأثیر اندیشۀ هالفورد مکیندر، واضع نظریۀ قلب زمین، در سیاست‌های جهانی بریتانیا طی سه دورۀ زمانی از اوایل قرن بیستم تا زمان حاضر بررسی شده ‌است. این مقاله، ضمن توجه به روند تکامل تاریخی و سیر تکوین دیدگاه ژئوپلیتیک مکیندر، با بررسی متغیرهای موقعیت سرزمینی، قدرت، جبر ژئوپلیتیک و رقابت‌های ژئوپلیتیک، جایگاه این نظریه در روابط خارجی بریتانیا را مورد مطالعه قرار می‌دهد. امتیازه...

چکیده موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت‏تأثیر عوامل مختلفی همچون جنگ­ها، انقلاب­ها، تحولات نظام بین­المللی و نظام جهانی و تغییر در موازنه­های قدرت همواره در حال تغییر و تحول می­باشد. ایران یکی از کشورهایی بوده است که ژئوپلیتیک آن در طول چهار دهه­ی گذشته دچار تغییر و تحولات زیادی شده است که علل آن را می­توان در طیف مختلفی از عوامل ژئوپلیتیک داخلی و خارجی جستجو کرد.  این مقاله با استفاده...

فدراسیون روسیه به‌عنوان قدرتی برآمده از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره تلاش داشته تا جایگاه خود به‌عنوان یک قدرت بزرگ در معادلات سیاست جهانی را احیا نموده و این گزاره را با تمام توان پیگیری نماید. این موضوع سبب شده تا رویکرد ژئوپلیتیک روسیه در بحران‌های مختلفی نظیر بحران سوریه قابل توجه و دقت نظر باشد. در واقع، روسیه با عنایت به فرهنگ استراتژیک خاص خود پای در آوردگاه سوریه نهاده و تلاش د...