توسعه بی‌سابقه روابط چین و افغانستان طی سال‌های اخیر و ورود چین به عرصه تحولات سیاسی افغانستان به عنوان یک بازیگر بی‌طرف حکایت از تکاپوی چین برای ایفای نقشی فعال در عرصه افغانستان آن هم پس از سی سال "سیاست صبر و انتظار" دارد. فرصت خروج ناتو از افغانستان در سال 2014، سبب شده تا چین در چارچوب "رهیافت ژئوپلیتیک همسایگی"، نگاه تازه‌ای به افغانستان داشته باشد؛ نگاهی که برخلاف گذشته، چین را از ...

بررسی و تجزیه و تحلیل مسائل جغرافیایی، از دیدگاه ژئوپلیتیکی منطقه‎ای و برون منطقه‎ای از اصول سیاست خارجی و شرح وظایف لاینفک هر واحد سیاسی است. زیرا مناطقی که در معادلات بین‎المللی ایفاء نقش می‎کنند، کشورهای آن مناطق هم به عنوان بازیگران اصلی در عرصه جهانی مطرح می‎باشند و می‎توانند با تاثیر‎گذاری خود در معادلات سیاسی، اقتصادی عرصه‎های منطقه و جهان را تحت‎الشعاع قرارداده و به نفع خود سامان دهند. ...

  با افول گفتمان کمالیستی و پیروزی اسلام­گرایان، خط و مشی سیاست خارجی ترکیه تغییرات بنیادینی را شاهد بوده است. جاه­طلبی­های بلند پروازانه آنکارا برخلاف گذشته این کشور را نه به­عنوان پل ارتباطی شرق و غرب، بلکه کشوری مرکزی در میان مناطقی استراتژیک نظیر قفقاز و آسیای مرکزی، بالکان و خاورمیانه در نظر دارد. دکترین نوعثمانی­گری حاکم بر سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه به دنبال بسط نفوذ این کشور در م...

مقاله حاضر بر آن است تا با بیان رویکردها، اندیشه­ها و کنش­های ژئوپلیتیکی ایران قبل و پس از انقلاب، ژئوپلیتیک جدید ایران پس از انقلاب را تبیین نماید. نگارندگان در این مقاله به دنبال این پرسش هستند که وقوع انقلاب اســـلامی چه تحولی در ساختــار ژئوپلیتیک ایران پدید آورد؟ در پاسخ  با بررسی و واکاوای بنیان­های اندیشه­ای و عملی ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و اصول اساسی حاکم بر سیاست خارجی کشور این فرضی...

پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357، نظام ژئوپلیتیکی خاورمیانه را برهم زد. با فروپاشی این سیستم، تحلیلگران علوم اجتماعی و ژئوپلیتیک به تحلیل چرایی وقوع این رخداد و پیش‎بینی سیستم‎های جایگزین پرداختند. تشکیل یک حکومت شیعی در منطقۀ ژئوپلیتیکی خاورمیانه، سبب همگرایی شیعیان این منطقه و در پی آن، افزایش وزن ژئوپلیتیکی آنها شد؛ به‎طوری که تحلیلگرانی چون فولر و توال، مفهوم ژتوپلیتیک شیعه را برای بیان اه...

ژئوپلیتیک شهری با تاکید بر سیاست­گذاری­های اقتصادی در شهر، در پی بررسی و مطالعه­ی نقش ابعاد سیاسی در پدیده‌های جغرافیایی یک شهر است. سیاست­های اقتصادی در یک شهر، می­تواند زوایای مختلفی از شیوه‌های مدیریت و سیاست را بازنمایی کند. به­گونه­ای که با توجه رویکرد ژئوپلیتیک شهری، می­توان پراکنش کیفیت شاخص‌های اقتصادی در یک شهر را در چارچوب عدالت اجتماعی یا فضایی مشخص کرد. پژوهش حاضر، با چنین هدفی به ب...

روابط ترکیه و ایالات متحده آمریکا که شروع آن را می توان ربع آخر قرن هجدهم دانست، فراز نشیب های زیادی به خود دیده است. اوج قرابت دو کشور را می توان در سال های آغازین پس از جنگ جهانی دوم مشاهده نمود. ترکیه با ورود به ناتو در سال ???? نه تنها به عنوان یک متحد اصلی این سازمان بلکه این کشور نقش مهمی را در ابتکارات و استراتژی های منطقه ای آمریکا بر عهده گرفت. از زمان فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد ...

در پژوهش حاضر درباره ژئوپلتیک افغانستان در پاسخ به سئوال اصلی که در طول تاریخ کشور افغانستان کدام یک از جنبه های فرصت و امکانات یا جنبهه های محدودیتی و تهدید زدایی ژئوپلیتیکی افغانستان بیشتر نبوده است. این فرضیه مطرح شده که ژئوپلتیک افغانستان مجموعه هایی از فرصتها و تهدیدات را برای رشد و توسعه افغانستان فراهم، اما بدلیل سیاست قدرتهای بزرگ و ضعف رژیم های سیاسی جنبه های تهدیداتی آن بیشتر بوده. در...

منطق رقابت های راهبردی پس از جنگ سرد جز در مناطق ویژه ای از جهان، دیگر از ماهیت نظامی پیروی نمی کند. رقابت های ژئوپلیتیک با افول جایگاه تقابلات نظامی، ماهیتی اقتصادی ـ تجاری به خود گرفته اند. اتحادیه اقتصادی اوراسیا با گذراندن چندساله فرایندی که در اروپا چندین دهه به طول انجامید، ابزاری اقتصادی در خدمت اهداف رقابت های ژئوپلیتیک مهیا کرده است. منطق تعارض بر فراز کنش های اقتصادی این اتحادیه سیطره...

در دهه های اخیر، گاز طبیعی در جهان با توجه به سازگاری با محیط زیست و آلودگی کمتر آن در مقایسه با سایر سوخت های فسیلی بالاترین رشد تقاضا را داشته است بنابراین اهمیت ژئوپلیتیکی این انرژی بیشتر گردیده است. ایران با دارا بودن 2/18 درصد از کل ذخایر گاز جهان، بزرگترین دارنده گاز بشمار می آید اما نتوانسته است در ژئوپلیتیک گاز طبیعی نقش مهمی ایفاء کند. حتی در بین 10 کشور برتر صادر کننده ی گاز جهان قرار...