گوناگونی در دیدگاه‌های ارائه‎شده در زمینه‌ی رشد و توسعه‎ی ساختاری ـ کارکردی شهرها، بیانگر گستردگی و پیچیدگی شهر و مسائل مرتبط باآن است که همین مسئله بیان‎کننده‎ی ویژگی پویایی شهر است. یکی از اهداف مهمِّ این نظریّه‎ها رسیدن به تعادل فضایی است. هدف این مقاله، بررسی ساختار فضایی شهر بجنورد و نقش عوامل کالبدی ـ عملکردی در شکل‎دهی به این ساختار است. این بررسی با مطالعه‎ی هم‎کنش‎های فضایی کاربری‎ها و می...

حرف اضافۀ «در» یکی از حروف اضافۀ مکانی[1]فارسی و روشن‏ترین مفهومش، بیانگر رابطۀ هندسی- فضایی[2]بین شیء[3]متحرک (tr) و زمینه‏ای[4](lm) است که در آن واقع شده است؛ اما این واژه در‏کنار مفهوم مکانی‏اش، مفاهیم غیر‏مکانی[5]یا حالتی[6]متعددی را هم منتقل می‏کند. حال، سؤال این است که آیا این مفاهیم، مستقل از هم هستند و به‏طور تصادفی، به یک صورت واژگانی واحد نسبت داده شده‏اند یا‏اینکه به هم مربوط‏اند و ر...

جغرافیا به عنوان علم تحلیل فضایی پدیده ها مبتنی بر سه هدف اصلی است: مطالعه ساختارهای فضایی، بررسی نظم مکانی _ فضایی فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و تحقیق روابط و عملکردهای فضایی از طریق سطح بندی سلسله مراتبی سکونت گاه های شهری و روستایی. در نهایت نمود کاربردی جغرافیا یا «برنامه ریزی فضایی» به اصلاح ساختارهای فضایی، انتظام مکانی _ فضایی فعالیت ها و نظم بخشی روابط و عملکردهای فضایی می پردازد. در ای...

هویت مکانی نمایان­کننده احساس، ادراک و  تعلق مکانی متنوع می­باشد به گونه­ای که  متناسب با فرهنگ سیاسی ساکنان، مکان­های جغرافیایی کنش­های سیاسی متفاوتی را خلق می­کنند. تقسیمات سیاسی فضا فرایندی است که واحدهای سیاسی-­ ­­فضایی را از نظر ساختاری و کارکردی به  سطوح  همگن به  منظور ادارة بهینه قلمرو ملی تقسیم می­کند.از شاخص­های اساسی در مقوله تقسیمات سیاسی فضا در نظر گرفتن هویت مکانی است  که می­تواند...

مقدمه و اهداف: تحلیل مکانی و تغییرات جغرافیایی در بیماری با توجه به عوامل خطر فردی، زیست محیطی، رفتاری، اجتماعی و اقتصادی، ژنتیکی و عفونی است در این پژوهش به بررسی فضایی نشانگان (سندرم) اسهال در سطح استان مازندران پرداخته شده است. روش کار: در این پزوهش آمار مراجعان مبتلا به نشانگان (سندرم) اسهال که دارای پرونده پزشکی و اطلاعات مکانی بودند؛ برای دوره ی زمانی ۹۰-۱۳۸۵ از مراکز درمانی دانشگاههای عل...

انسجام و یکپارچگی فضایی سکونتگاه‌های پیرامون مناطق کلانشهری با شهر مرکزی و توسعه حمل و نقل شهری پدیده‌ای را تحت عنوان سفرهای روزانه ایجاد کرده است. این پدیده در شهرها و روستاهای پیرامون مناطق کلانشهری به چشم می‌خورد و از طرفی با توجه به ساختارهای اقتصادی و اجتماعی این پدیده با تفاوت‌هایی به چشم می‌خورد. در کشور ما تاکنون آمار رسمی از این تعداد جمعیت منتشر نشده، اما در سرشماری 1385 اولین تلاش بر...

در سال­های اخیر، ادبیات گسترده­ای پیرامون ساختار فضایی مناطق کلانشهری و پیامدهای اقتصادی آن با تأکید بر دو مفهوم چندمرکزیتی و صرفه­های تجمع به­وجود آمده است. مدافعان مناطق چندمرکزی ادعا می­کنند که این مناطق می­توانند با ایجاد تعادل بین صرفه­ها و عدم صرفه­های مقیاس مزایای رقابتی ویژه­ای را نسبت به مناطق تک­مرکزی خلق کنند، در حالی که از تمرکز بیش ­از اندازه و ازدحام مناطق رقیب جلوگیری می­کند. با ...

توسعه نا اندیشیده شهری قرن 20 ام که یکی از پایه های آن افزایش جمعیتِ مبتنی بر مهاجرت است، با شکل دهی به مسئله تمایز یافتگی در جامعه سبب افزایش شکاف بین طبقات اجتماعی شده و تغییر چرخه های اقتصادی و فضایی را سبب می شود که علل و موجبات بی سازمانی اجتماعی ناشی از تقلیل و ضعف پیوند بین عوامل اجتماعی و ظرف های فضایی در شهرها را شکل می دهد و عاملی می شود تا در شهرهای امروزی، زندگی شهری همچون فعلی منزوی...

جریان های فضایی و تعاملات بخشی بین شهر و روستا به شکل پیوندهای روستایی-شهری، نقش بسیار مهمی در توازن شهر و روستا و توسعه یکپارچه ناحیه ای دارد. شبکه های اجتماعی و مهاجرتی از جمله عواملی هستند که می توانند پیوندهای مذکور را به منظور کاهش فقر و شکاف روستایی- شهری تقویت کنند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی نقش مهاجران روستایی ساکن شهرها در تقویت پیوندهای روستایی- شهری و توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی روس...

سکونتگاه­های روستایی همچون دیگر نظام­های زیستی با توجه به موقعیت فضایی و نحوه و محل استقرار خود، به صور مختلف در معرض پویایی و دگرگونی مداوم قرار دارند و متأثر از موقعیت و جایگاه مکانی- فضایی خود در گذر زمان همواره دستخوش تحولات شده­اند، اما پرسش اینجاست که آیا این دگرگونی متناسب با مقتضیات جامعه روستایی بوده است؟ در این پژوهش تنها تغییر الگو و تحول عملکردی خانه­های روستایی مورد بررسی قرار نمی­...