در این مقاله، 21 مقامه از مقامات حمیدی (تألیف 551 ق) قاضی حمیدالدّین بلخی (فو 559 ق) بررسی شده، امّا مطالع? دو مقام? شش و چهارده به دلیل تمایزات آشکار ساختار پیرنگ با سایران، به آینده موکول شده است. ساختار پیرنگ هر مقامه، شامل ده کارکرد است که با افزایش و کاهش در آن گسترش می یابد. در واقع هدف اصلی این مقاله، بیان تعریفی منسجم از قواعد نوع ادبی مقامه در ادبیّات فارسی است. رویکرد مورد نظر در این پژو...

چکیده در میان عناصر روایت، پیرنگ و پیوند آن با زمان نقشی محوری دارد؛ زیرا نه تنها کنش شخصیتها و زاویه دید راوی- از دیگر اجزای مهم روایت- در زنجیره پی رفت های آن ظهور و بروز می یابند، کیفیت پیوستگاری آن دو در بازنمایی سبک شخصی و تکنیک های داستانی اهمیتی ویژه دارد. این پژوهش ناظر بر این اهمیت کوشیده است، تفاوتهای دو رمان مرتبط با جنگ تحمیلی یکی "به هادس خوش آمدید" از بلقیس سلیمانی و دیگری "سفر ب...

هدف این مقاله بررسی تطبیقی دستور زبان داستان و ساختار پیرنگ در دو روایت از داستان «افشین و بودلف» در تاریخ بیهقی به قلم ابوالفضل بیهقی و فرج بعد الشدت اثر قاضی محسن تنوخی است. به نظر می‌رسد اگر چه از نظر گونۀ روایت و نقطۀ دید تفاوتی در ساختار دستور زبان دو روایت دیده نمی‌شود، اما در واکاوی و تحلیل ساختار دستور زبان دو روایت از دیدگاه علم روایت شناسیِ ساختارگراهمواره این نکتۀ جالب ذهن نگارنده را ...

چکیده: روایت شناسی همچون یک علم تلاش دارد تا به الگوهای روایتی روشــنی دست یابــد. بنابر روشهای روایت شناسی، میتوان هر داستان را با توجه به ساختارهای روایی آن تجزیه و تحلیل کرد. مثنوی یکی از بهترین و تاثیر گذارترین آثار شناخته شده در ادبیات فارسی است. شناخت کم و کیف روایت در اثر مولوی می تواند ما را با امکانات و توانایی های بزرگان ادب آشنا کند و زمینه ای برای خلق و ابداع شیوه های جدید فراهم آو...

مقالة حاضر سعی دارد با مقایسة الگوی داستانگویی ادبی و نمایشی روضه المجاهدین (واعظ هروی) و سریال مختارنامه (میرباقری)، مسئلة اقتباس مستند از اصل یک واقعة مذهبی در تاریخ اسلام و حدود پردازش زیباشناختی آن را برای رسانههای جمعی مورد سنجش قرار دهد. ادبیات عامیانه در زبان فارسی گاه به توصیف و تشریح روایت های تاریخِ دین پرداخته است که همین موجب شده تا روایتی داستان پردازانه و خیال آمیز از وقایع و شخصیت...

پروپ در کتاب ریخت شناسی قصه های پریان کوشید تعریف روشنی از روایت ارائه دهد. به همین منظور پروپ سعی کرد رخدادهای اساسی هر روایت را بیابد و آنگاه از آنها فهرستی تهیه کند. وانگهی، وی این رخدادهای پایه را کارکرد نامید. در حقیقت، او براین اعتقاد است که قصه های مورد مطالعة او علی رغم شـــکل متفاوتشان دارای ساختار مشترکی اند. از نظر او کارکرد ساده ترین و کوچکترین واحد روایتی است. به عبارتی دیگر کارکرد...

این مقاله می‌کوشد ارتباط طنز با روایت را در سه حوزه موقعیت روایی، پیرنگ و نحو روایی، در داستان «طبل»، از مجموعه قصه‌های مجید، نوشته هوشنگ مرادی کرمانی، بررسی نماید. این موضوع ازآن‌جهت اهمیت دارد که طنز از ویژگی‌های مهم ادبیات کودک و جزو سبک نوشتاری هوشنگ مرادی کرمانی است؛ به همین دلیل، کاربرد طنز نیز در داستان «طبل» ویژگی فرعی تلقی نمی‌شود، بلکه در تمامی جنبه‌های روایت خود را نشان می‌دهد؛ تا جا...

نقد تطبیقی امروزه می تواند میزان تعاطی فرهنگ ها و تبادل تفکرات را در حوزه ی ادبیات به منظورآشنایی با اصالت، عمق، غنا و تفاهم های فرهنگی و همچنین دوری از تعصبات و یک جانبه نگری های علمی – ادبی، نشان دهد. بررسی تطبیقی دو متن «داستان فریدون» و «لیرشاه» نشان دهنده ی همسرایی و برهم نمایی های ذهنی دو شاعر توانا در دو فرهنگ متفاوت و لاجرم دو زبان متمایز در دو موضع تاریخی گوناگون است. هر چندآگاهانه بود...

داستان یکی از شاخه¬های ادبیات است که از دیرباز در میان ملل مختلف از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. از آن¬جا که داستان نکات تربیتی و اخلاقی را به نحو غیر مستقیم بیان می¬دارد، از لحاظ روانشناسی یکی از مهم¬ترین و موثرترین انواع آموزش به حساب می¬آید. داستان در خود دارای اجزا و عناصری است که این عناصر با خصوصیات خود برای هر داستانی امری ضروری است. تحلیل عناصر داستانی، یکی از روش¬هایی است که ارزش ...

ابراهیم نصر الله، رمان‌نویس معاصر فلسطینی، در مجموعه رمان‌های «کمدی فلسطینی» غالباً به شکلی واقع-گرایانه توجه خویش را به موضوع فلسطین و سرنوشت مصیبت‌بار مردم این سرزمین معطوف نموده است، اما او در یکی از رمان‌های این مجموعه، به نام: «طفل الممحاة» (کودکِ پاک‌کن)، شیوه‌ای متفاوت در پیش گرفته و در آن، برخلاف دیگر آثارش، از الگوی واقع‌گرایانه در روایت و پیرنگ حوادث پیروی نکرده است، وی در این رمان. حوا...