اگر نگوییم دانستن نظریه های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه ها و نحله ها و مکتب ها خوانده می شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته ها ا...

این نوشتار به بررسی چگونگی شکل گیری هویت و ماهیت وجودی آن در بین سازه انگاران متعارف و رادیکال می پردازد. سازه انگاری متعارف به دلیل تاکید بر نظریه ساختار یابی و نیز برخی مفروضات رئالیسم علمی از سوی سازه انگاران رادیکال متهم به ذات انگاری و پذیرش هویت پیشینی برای کارگزاران است. علاوه بر آن عدم توجه به گفتمانی بودن رابطه و نادیده گرفتن نقش قدرت در آن، دوگانه انگاری مدرنیستیِ خود/دیگری، فرض وجود د...

نقاشی و نقد نقاشی از دو نظام نشانه‌شناختی متفاوت بهره می‌برند، به این معنا که نقدْ نشانه­های زبانی را به­­کار می­برد و نقاشیْ نشانه های بصری را. در نتیجه، نقد نقاشی بین دو قطب نشانه‌های بصری نقاشی و نشانه‌های زبانی نقد قرار می‌گیرد و باید آنها را در یک شاکله‌ی منسجم با یکدیگر سازگار کند. اما بنابر فرضیه  ی ما در این مقاله، این سازگاری با چالش‌های متعدّدی روبه‌روست. اولاً، تصویر و واژه به یکدیگر تحو...

جهانی شدن، با گسترش مدرنیته صنعتی و در قالب فرایند صنعتی شدن ظهور کرده است. در نتیجه ی این فرایند حداقل سه سطح تعلقی در افراد پدید می آید: سطح تعلق های محلی، سطح تعلق های ملی و سطح تعلق جهانی. هر یک از این تعلق ها منجر به شکل گیری هویت های مرتبط می شود. چارچوب نظری اصلی این تحقیق متشکل از آرای گیدنز و جنکینز است. اینها، توانستند بر روی شکاف میان فرد و جامعه و کنش و ساختار پل زده و فرایندهای هوی...

رساله پیش رو بررسی دیدگاه های زیبایی شناسی هنر نقاشی معاصر غرب با رویکردی به نظریات رولان بارت نام نقاشی دارد. این رساله در دو راستای نقد نظری و عمل نگاهی است از زاویه دید رولان بارت با رویکردهای ساختگرا و پساساختگرا و واساز به دنیای نقاشی. به شکل دقیق تر، این رساله تلاش دارد تا ابتدا در سطح نظری به توضیح زیبایی-شناسی نقاشی و پس از آن دیدگاه های واسازی را مورد تحلیل قرار دهد. سپس به شرح مختصری ...

ساختارگرایی یک مکتب فکری و شیوه‌ای برای اندیشیدن و کاویدن امور است که ریشه در چهار حوزه فکری نزدیک به هم دارد: جامعه شناسی فرانسه و اندیشه های دورکیم، زبان شناسی سوسور، ریشه های فلسفی کانت و مردم شناسی انگلیسی و فرانسه. ساختارگرایان همیشه در پی آن هستند که پرده‌هایی که در ظواهر امور قرار گرفته را کنار زده و به اصول ثابت و تغییر نیافتنی برسند؛ بدین صورت مرزهای فلسفه را درنوردیدند و به ریاضیات ، ...

ویلیام فاکنر و تونی موریسون از نویسندگان پر آوازه قرن بیستم هستند که موفق به دریافت جایزه نوبل ادبی شدند. تونی موریسون اولین زن سیاه پوستی است که این موفقیت بزرگ را کسب کرده است. اغلب نظریه پردازان و منتقدین ادبی، معتقدند موریسن درسایه ی فاکنر قرار دارد و تحت تأثیر او است. علت این مقایسه شباهتهای محتوایی و ساختاری آثار آنان باهم است؛ اما برخی این ادعا را نفی می کنند. به نظر می رسد برای رسیدن به...

تحلیل روابط قدرت و سوژه و تحلیل شبکه ای رابطه میان دانش و قدرت، ریشه در دوره تبارشناسی اندیشه میشل فوکو دارد. این تحلیل به بررسی روابط بین اجزا و گزاره های برسازنده یک گفتمان می پردازد و این پرسش که چگونه، در چه شرایطی و در قالب چه شکل هایی، چیزی مانند سوژه می تواند در نظم سخن ها ظاهر شود؟ عنوان می کند. پژوهش پیش رو قصد بررسی روابط گفتمانی چهار نمایشنامه از محمد یعقوبی را داشته است. تحلیل تبارش...

«امر واقع» و «مسئله اجتماعی» دو مفهومی ‌هستند که در این مقاله از منظر ژان بودریار مورد واکاوی و نقد قرار گرفته‌اند. بر این اساس، کوشش شده، با اتکای بر آثار بودریار و با به‌کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی، دو مفهوم مذکور استخراج و استنباط شوند. بودریار به عنوان یکی از چهره‌های شاخص رویکرد پساساختارگرایی، موضع نظری قابل توجهی نسبت به رسانه و تاثیرات آن دارد. از یک سو از منظر بودریار، امر واقع در جه...

اگر نگوییم دانستن نظریه‌های ادبی بر هر دانشجو و پژوهنده‌ای که در جهان ادبیات کار و کوشش دارد، واجب است، نمی‌توان گفت که ندانستن آن، نقصی آشکار نیست. امروز ادبیات جهان بنا بر نظریه‌ها و نحله‌ها و مکتب‌ها خوانده می‌شود و این امر اتفاقاً به فهم ادبی و فلسفی متن یاری می‌رساند. در این مقاله کوشش شده است با برخی از نظرها و اصول مقبول اندیشه‌های منتقدان غربی، رو به حافظ شود و حافظ با آن آرا و گفته‌ها ا...