برش گل­بینی در 35 کیلومتری شمال خاوری شهرستان جاجرم، در­بردارنده توالی به­هم پیوسته­ای از سنگ­نهشته­های سازند­های تریاس- ژوراسیک است. با بررسی­های صورت­گرفته روی سازند دلیچای در این برش و در محدوده آشکوب­های ژوراسیک میانی (باتونین-کالووین)، سه عضو سنگ­چینه­ای، 31 جنس و13 گونه آمونیتی شناسایی و مرز این دو اشکوب نیز، مشخص شد. برای این مطالعه، 155 نمونه مغزه جهت‌دار رسوبی از لایه­های سنگ­آهکی و سن...

گسل پیشوا با درازای حدود 35 کیلومتر در جنوب‌خاوری ورامین قرار گرفته است. این گسل در جنوبی­ترین مرز میان ایالت­های ساختاری البرز و ایران مرکزی واقع شده و روند کلی آن شمال‌باختری– جنوب‌خاوری (N38W, 33NE) و دارای سازوکار وارون با مؤلفه چپ­بر همراه با گسل­های ناهمسوی (Antithetic) عادی است. بررسی‌ها...

حوضه آبریز رودخانه ابهر، منطقه‌ای مهم در مطالعات باستان‌شناسی حاشیه شمال غربی فلات مرکزی، غرب و شمال غربی ایران به شمار می‌رود. مطالعه و شناخت این منطقه، با توجه به قابلیت‌های زیست محیطی و موقعیت جغرافیایی‌اش، در درک روابط منطقه‌ای و بر هم‌کنش‌های فرامنطقه‌ای میان مناطق جغرافیایی - فرهنگی یاد شده، بسیار مهم و درخور توجه است. با این وجود، تاکنون توجه چندانی به مطالعات باستان‌شناسی منطقه نشده و د...

  چکیده در خاور ایران زمین­لرزه­های متعدد تاریخی و دستگاهی خسارت بار گزارش شده است، لذا مطالعات دقیق ریخت­زمین­ساختی و پارینه­لرزه­شناسی نقش مهمی در تهیه مدل لرزه­زمین­ساخت این بخش از ایران دارد. گسل قلعه­سرخ با داشتن سابقه لرزه­خیزی و شواهد ریخت­زمین­ساخت جوان، نمونه مناسبی برای مطالعات پارینه­لرزه­شناسی است. گسل قلعه­سرخ با راستای شمالی ـ جنوبی و طول 57 کیلومتر و سازوکار امتدادلغز راست­بر، ...

شش دهه کاوش و بررسی باستان شناسی در ایران بیانگر این نکته است که گستره جغرافیایی امروزی ایران به طور حتم حداقل از دوران پلیئستوسن جدید مکان زیست جوامع انسانی بوده است. اگرچه دانش ما در خصوص جوامع انسانی پیش از نوسنگی در ایران بسیار محدود است، ولی تعداد قابل توجهی از محوطه های باستانی منتسب به ادوار پس از نوسنگی در ایران دارای بقایای اسکلت انسانی هستند. عمده محوطه های کلیدی باستانی در ایران مانن...

محوطه چم­سوران در حوضه رودخانه راوند در غرب روستای لرینی آجودان در شرق شهرستان اسلام‌آباد استان کرمانشاه واقع‌شده و شامل محوطه وسیع و روبازی از دوران پارینه ­سنگی است که پیرامون یک برون‌زد افیولیتی شکل‌گرفته است. این محوطه نسبت به سایر محوطه­ های پارینه­ سنگی روباز منطقه از وسعت بیشتری برخوردار بوده و پراکندگی دست­افزاری نسبتاً زیادی دارد. ازآنجا که منشایابی منابع ماده خام سنگ نقش بسیار مهمی در ...

    الهه ها و نیروی مؤنث در اسطوره ها از جایگاه مهمی برخوردارند و در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از محققان بوده اند. یکی از تجلی های نیروی مؤنث، « الهه ی مادر» یا « الهه ی زمین» یا «مادرکبیر» است که در دورانی طولانی از زندگی بشر- احتمالاً از عصر پارینه سنگی تا عصر مفرغ- برای مردم بسیاری از تمدن های قدیمی شناخته شده بود و به ویژه در دوره هایی که انسان به شدت به زمین وابسته بود ستایش می شد. الهه...

با کشف آتش در دوره پارینه سنگی، از آنجا که این پدیده نقش به سزایی در پیشرفت و تداوم زندگی بشری داشت، به تدریج در باورهای دینی ملل باستان، به ویژه مشرق زمین، از جایگاه خاصی برخوردار شد. بدیهی است که ایرانیان باستان نیز از این امر مستثنی نبوده اند. اگرچه تاکنون تحقیقات علمی فراوانی در عرصه ایران شناسی انجام گرفته است، بیشتر این پژوهش ها درباره اقوام و دولت های آریایی بوده و کمتر به اقوام بومی فلا...