تاریخ‌نگاری صدر اسلام از تاثیر انگیزه‌های مذهبی مصون نبوده است و تفاوت مذاهب کلامی مختلف اغلب در نگاه ایشان به وقایع و شخصیت‌های صدر اسلام نیز بازتاب یافته است، تا جایی که برخی از مذاهب، مشروعیت خویش را از این نوع نگاه کسب می‌کنند. نگرش‌ها به خلیفه سوم، عثمان و مساله قتل او، منشأ اختلافات گسترده‌ای میان مسلمانان بوده است. در این میان، تاریخ‌پژوهان، علی‌رغم تاثر از علایق خویش، با روش‌های علمی به...

بی‌بی‌کوکب بختیار دختر نصیرخان سردار جنگ بختیاری و همسر فتحعلی‌خان سردار معظم بختیاری یکی از زنان فرهنگ‌دوست و دانش‌پرور تاریخ معاصر ایران می‌باشد. او نخستین بانوی ایرانی است که با مسافرت به اروپا و بازدید از شهرها و کشورهای مختلف خاطرات و وقایع سفر خود را به رشته‌ی تحریر درآورد. این بانوی ادب‌دوست در سفرنامه خود نشان داده است که فریب مظاهر و ظواهر عوام فریب فرنگستان و مغرب زمین را نخورده و در ...

امروزه از مهمترین جریان‌های افراطی که در بیشتر کشورهای جهان اسلام شکل گرفته و به فعالیت پرداخته، جریان وهابیت است. از طرفی شاهد نفوذ این مکتب در سرزمین چچن و تأثیر مستقیم آن بر وقایع مختلفی همچون بحران‌های رخ داده هستیم. از آن جایی که بررسی این جریان‌های مذهبی در چچن و نقش آنان در بحران چچن مهم است، بنابراین این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که «وهابیت» چگونه بر بحران چچن تأثیر گذاشته ا...

قیام امام حسین (ع) یکی از وقایع بسیار مهم در تاریخ اسلام است. این واقعه که یکی از حوادث محوری تاریخ تشیع می باشد تأثیرات عمیقی بر فرهنگ ایران داشته است؛ از جمله ادبیات و هنر که نشانه های آن به ویژه درهنر نقاشی قهوه خانه ای ظهور کرده است. هدف این پژوهش یافتن تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم حماسه عاشورا در خلق نقاشی های قهوه خانه ای است. امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) و همراهان آنها بعنوان نماد ان...

هدف این مقاله تعیین وقایع برجسته انقلاب اسلامی در شهر تهران بزرگ، از زمان شروع انقلاب جمهوری اسلامی ایران است. برای این هدف لازم بود زمان شروع جنبش انقلاب اسلامی و تحکیم و تثبیت نظام جمهوری اسلامی ایران، انواع وقایع انقلابی از شروع جنبش انقلابی تا سرنگونی رژیم و از آن زمان تا تثبیت نظام جمهوری اسلامی، معیارهای ارزیابی اهمیت وقایع انقلابی مختلف در دو مرحله فرایند انقلاب مشخص شود. در این پژوهش پس...

دیوار نگاری اماکن متبرکه را می توان یکی از شاخه های هنر عامیانه مردمی دانست. این هنر هرچند دیرزمانی است متداول و مرسوم بوده اما اوج ان به خصوص در ارامگاه ها و اماکن مذهبی به اواخر دوره صفویه و اوایل عصر قاجار برمی گردد. در این بناها هنرمند مضامین مذهبی همچون وقایع عاشورا را در کنار نقش مایه های تزیینی چون گل و پرنده به طرز دلنشینی تصویر نموده است به گونه ای که ذهن هر بیننده ای را به تفکر در این...

این مقاله بر پایه ی رویکردی جامعه شناختی به بررسی و تبیین پیامدهای هویّت دینی در جوامع­غربی می پردازد. اهمّیّت این موضوع ریشه در این واقعیّت دارد که به ویژه طی وقایع جهانی سال های اخیر مانند یازده سپتامبر، حیات و وضعیّت مسلمانان در غرب با تنگناهای جدّی مواجه شده است. این موضوع عمدتاً معطوف به وضعیّت زنان مسلمان است. زیرا نوع پوشش آنان به وضوح نمادهای فرهنگی مرتبط با هویّت اسلامی را در بطن فرهنگ و جامعه ...

هدف این مقاله تعیین وقایع برجسته انقلاب اسلامى در شهر تهران بزرگ، از زمان شروع انقلاب جمهورى اسلامى ایران است. براى این هدف لازم بود زمان شروع جنبش انقلاب اسلامى و تحکیم و تثبیت نظام جمهورى اسلامى ایران، انواع وقایع انقلابى از شروع جنبش انقلابى تا سرنگونى رژیم و از آن زمان تا تثبیت نظام جمهورى اسلامى، معیارهاى ارزیابى اهمیت وقایع انقلابى مختلف در دو مرحله فرایند انقلاب مشخص شود. در این پژوهش پس...

در منطقۀ گیلان به بقاع متبرکه وامامزاده‌‌هایی که برروی دیوارهای آن تصاویر مذهبی نقاشی شده‌باشد بقاع ‌نقشین می‌گویند. موضوع اکثر این نقاشی‌‌دیواری‌‌ها وقایع کربلا وروز عاشوراست. ترسیم اینگونه نقاشی‌‌دیواری‌‌ها ریشه در تاریخ ایران شیعی دارد، که اوج گسترش آن در منطقۀ گیلان در دورۀ قاجار بوده است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که چرا نقاشی دیواری‌‌های بقاع نقشین در منطقۀ گیلان بازتولید م...

سابقة تاریخی رسمیت مذهب شیعه در ایران، از موضوعات درخور پژوهش است. این مقاله، تنها به بررسی این موضوع در «جمهوری اسلامی» می‌پردازد. با سقوط نظام شاهنشاهی در سال 1357 و تأسیس جمهوری اسلامی، و لزوم تغییر قانون اساسی و تدوین قانون اساسی جدید برای نظام سیاسی جایگزین، بحث دربارة رسمیت یا عدم رسمیت مذهب، به موضوعی جنجالی تبدیل شد. برخلاف رسمیت مذهب جعفری در قانون اساسی مشروطة، تعدادی از عالمان و احزا...