سلام واژه­ای است قرآنی با 43  بار تکرار و پنج  جلوه معنایی که خداوند، انبیای خود را با آن درود گفته و مردمان را در جهت تحیّت به آن فرمان داده است. این واژه در ساخت­های گوناگون صرفی و وجوه متعدد نحوی در قرآن آمده است. بررسی وجوه اعرابی و ساخت­های صرفی این واژه و کشف رابطة معنایی آن، رسالت این مقاله است تا با شیوة تحلیلی پاسخی بر این تفاوت­ها بیابد. افق نگاه این مقاله آرای طوسی و گاه مقایسه با آرا...

این مقاله به بررسی پیشینه فنون و صناعات ادبی و مبتکران آن می پردازد، موضوعی که تا کنون تحقیق جامع و دقیقی درباره آن نشده است. بررسی پیشینه فنون ادبی به بحث و تحقیق پیرامون صناعات کمک زیادی می کند و باعث درک عمیق دانش پژوهان در راستای درست تشخیص دادن زیبایی های سخن و بهبود بخشیدن کلام ادبی می گردد.در واقع، هدف از بررسی سابقه صناعات ادبی، آشنایی دانش پژوهان با مبدعان و تحول و تطور آن است تا با مر...

لوکاچ فیلسوف، نظریه‌پرداز و منتقد ادبی برجسته دوران معاصر در آثار خود به تفصیل به صورت‌های گوناگون ادبی پرداخته و ویژگی‌ها و ساز و کارهای آن‌ها را بیان نموده است؛ به همین جهت لوکاچ را می‌توان فیلسوف و نظریه‌پرداز صورت‌های ادبی دانست. حماسه و رمان دو صورت ادبی مورد مطالعه وی است که در آثار خود از آن‌ها بحث نموده و ویژگی‌ها و بنیان‌های شکل‌گیری آن‌ها را بیان کرده است. یکی از مفا...

لوکاچ فیلسوف، نظریه‌پرداز و منتقد ادبی برجسته دوران معاصر در آثار خود به تفصیل به صورت‌های گوناگون ادبی پرداخته و ویژگی‌ها و ساز و کارهای آن‌ها را بیان نموده است؛ به همین جهت لوکاچ را می‌توان فیلسوف و نظریه‌پرداز صورت‌های ادبی دانست. حماسه و رمان دو صورت ادبی مورد مطالعه وی است که در آثار خود از آن‌ها بحث نموده و ویژگی‌ها و بنیان‌های شکل‌گیری آن‌ها را بیان کرده است. یکی از مفا...

در برخی از آثار ساعدی اعم از نمایشنامه و داستان، بیش از همه ویژگی‌های رئالیسم جادویی، آفرینش موجودات وهمی و استحاله شخصیّت‌ها مدّنظر قرار گرفته است. برخی از وجوه این سبک، در آثار برجسته او مانند عزاداران بَیل، مولوس کورپوس، آشفته حالان بیدار بخت و ترس و لرز منعکس است. از جمله این وجوه، عناصر نامتجانس؛ بویژه موجودات عجیب و ترکیبی میان انسان و حیوان در آثار اوست. در این مقاله، برای نخستین بار در نقد...

در این مقاله نقش وجوه اعرابی در ترجمة قرآن کریم مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . نخست وجوه اعرابی به دو دسته تقسیم شده است: 1. وجوه اعرابی که تغییر اساسی در ترجمة آیات قرآن کریم به وجود نمی آورد. 2. وجوه اعرابیی که موجب تغییر بنیادی در معنی و ترجمة آیه می شود. آنگاه نمونه ای از نوع اول‘و نمونه ای از نوع دوم ارائه شده است . نویسنده پس از تبیین مطلب فوق به این نتیجه می رسد که: 1. تا زمانی ک...

ناصرخسرو شاعری بزرگ است که اشعار و آثارش در بیان کلام و فلسفه و عقاید دینی است، این شاعر بزرگ با عنصر خیال و وجوه بلاغت به اندیشه های دشوارکلامی و فلسفی، لباس نرم و لطیف سخن منظوم را پوشانیده است. مفاهیم عقلانی درکلام ناصر خسرو با هنرمندی او در بهره گیری از تشبیه و استعاره و صور خیال به وجوه و تصاویر زیبای حسی و ملموس مبدل گردیده اند. شور و حیات و تازگی درکلام و سخن ناصرخسرو ویژگی دیگری است که ...

اسلوب حکیم یکی از عناصر زیباشناختی در متون است که گوینده بنابر اقتضاهای بافتی وموقعیتی، روش خردمندانه و حکیمانه‌ای برای بیان غرض خود در پیش می‌گیرد. این عنصر اگرچه گاه در بدیع و گاه در استفهام مطرح می‌شود اما به دید غالب در علم معانی و موارد خروج کلام از اقتضای ظاهر است که به کارگیری آن بر بلاغت کلام می‌افزاید و بلیغ بودن قائل آن را ثابت می‌کند. به کارگیری این شیوه‌ی هنری در زبان قرآن که متصف ب...

«باهم آیی» در کلام ادبی، حاصل تداعی ذهنی و ابداع ارتباطات هنری و زبانی میان اجزای کلام در دو محور هم نشینی و جانشینی است. در زبان عادی و رسمی، باهم آیی، یکی از شروط لازم برای انسجام و معنی دار بودن کلام است، امّا در زبان ادبی، انواع خلّاقیّت ها و ابتکارات زیبایی شناختی است که منجر به ظهور انواع باهم آیی ها در سخن می شود. بدین جهت، انواع و دایرۀ باهم آیی ها در زبان ادبی بسیار گسترده تر و متنوّع تر ا...