رابطة زبان فارسی و عربی را در سه سطح باید بررسی کرد: تأثیر عربی در فارسی، فارسی در عربی، ادبیات تطبیقی. در این مقاله که به مرحلة نخست می پردازد، نشان داده شده که از دوران ساسانی (= جاهلی عرب)، زبان عربی تعدادی واژة فارسی (105 واژه شناسائی شده) با مفاهیم آنها وام گرفته است. طی چهار قرن نخستین اسلامی، وام واژه های فارسی در عربی سخت کثرت یافت، چندان که تعداد آنها را می توان بین 2000 تا 2500 کلمه ب...

واژۀ «فؤاد» یکی از مهم­ترین مفاهیم قرآنی است که نظر و تدبّر هر اندیشمند قرآنی را به خود جلب می­کند. این واژه تاکنون به­رغم تلاش­های برخی لغویون، مفسرین و علما، با رویکرد معناشناسانه بررسی نشده است. کاربرد این واژه در قرآن کریم 16 مرتبه در 15 آیه هست. این پژوهش با روش معناشناسی که نگاه تحلیلی و دقیق به متن است، به‌تبیین معنای «فؤاد» و استخراج مؤلّفه­های معنایی آن از قرآن کریم پرداخته است. بررسی آی...

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره پانزدهم، اردیبهشت 1395، 100-99 معرفی واژه‌ اختصاری پیکوز Introducing the PICOS Abbreviation محسن رضائیان[1] M. Rezaeian واژه اختصاری پیکوز PICOS در نگارش بخش مواد و روش‌های مطالعات مداخله‌ای (Interventional Studies)، جایگاه و کاربرد ویژه‌ای دارد. این نکته به خاطر آن است که حرف P از ابتدای کلمه بیمار (Pati...

الگوهای واژه گزینی (شیوه ی ایجاد پیوند بین کلمات و مفاهیم) از زبانی به زبان دیگر متفاوت است. مطالعه ی حاضر تاثیر الگوهای واژه گزینی زبان اول بر پردازش لغات در زبان دوم را در یک زمینه ی جمله ای مورد بررسی قرار میدهد. تمرکز این تحقیق بر روی مواردی میباشد که در آن دو معنای متفاوت یک کلمه ی چند معنا در فارسی به دو کلمه متفاوت انگلیسی ترجمه می شوند. مثلا، در زبان فارسی کلمه ی"ماه" بر هر دو مفهوم ماه...

دست‏یابی به فهم دقیق یک حدیث، نیازمند فهم صحیح مفردات آن است که این مهم، فراتر از بررسی واژگانی، نیازمند تحلیل معنای کلمه بر پایه متون روایی، تاریخی و دیگر قراین مؤثر است. یکی از واژگانی که معنای آن با چالش همراه بوده و نیازمند تحلیل و تبیین است، واژه «نَفْس» در خطبه 197 نهج‏‏‏ البلاغه است که به قرینۀ لحظه ارتحال پیامبر 9 به معنای روح دانسته شده است. لکن به دلیل برخی عبارات نا همسو و بعضی ملاحظات...

در شعر شاعران، کلماتی وجود دارند که میدان و عرصه شعر شاعر را به خود اختصاص می‌دهند. یکی از این کلمات و پربسامدترین آنان در شعر دو شاعر پرآوازه ایرانی، ناصرخسرو قبادیانی و سنایی غزنوی، کلمه «جهان» است. این واژه در هر فرهنگ و تمدنی به گونه‌ای خاص ترسیم شده است. ولی در غالب اشعار و آثار ایرانی از مفهومی یکسان برخوردار است. لذا در این مقاله، ما در پی آن هستیم تا تصویری از جهان که ...

این مقاله کشش جبرانی واکه را در گویش کردی سورانی بررسی می کند. در نظریه مورایی، این فرایند به دلیل حذف واحدی از لایه واجی و آزاد ماندن مورای آن در لایه مورایی صورت می گیرد. دو نوع کشش جبرانی در این گویش تشخیص داده شده است: اول کشش جبرانی واکه ناشی از حذف همخوان و دیگری کشش جبرانی ناشی از حذف واکه. در این گویش، چهار همخوان مورایی / ö /،/ h /،/ ð / و/ x / تشخیص داده شده است. این مقاله نشان می دهد...

هدف از این تحقیق توصیف ساختمان تصریفی فعل فارسی بر اساس نظریۀ صرفی کلمه و صیغگان است. تلاش این تحقیق روشن کردن این مساله است که صیغگان یا الگوهای تصریفی فعل در زبان فارسی دارای چه ماهیت یا سرشتی هستند و اینکه  نقش های چندگانه الگوهای تصریفی مانند شخص  و شمار  را چگونه می شود از یکدیگر تفکیک و به طور شفاف بیان کرد. به همین منظور بر مبنای کتاب‏های دستور زبان فارسی جملاتی استخراج شدو ساختارهای موج...

منظور از واژه آرایی با واژه‌های همگون، این است که این گونه واژه‌آرایی بر دو یا چند پایة واژگانی استوار است که به گونه ای چشمگیر با هم، هم‌گونند. به این مفهوم که در ریخت، ساخت، آهنگ و... شبیه یکدیگر‌ند. دو واژة «همگون» را دو پایة جناس می‌نامیم. پیداست که این گونه واژه‌ها در عین این که از یک سو همگونی دارند ناگزیر باید از سویی دیگر ناهمگونی و دوگانگی داشته باشند، در غیر این صورت دو یا چند واژه نخ...

فروغ فرخزاد از چهره‌های صاحب سبک شعر پارسی است. یکی از وجوه مهم سبک‌شناختیِ شعرِ او، زبان متمایز شعرهایش است که در هر دو محور عمدة نحو و واژگان برجسته است. این نوشتار، واژگان شعر فروغ را با شیوة توصیف و ارائه آمار بررسی کرده و هم‌چنین به تبار لغات، دایرة واژگانی، برجستگی واژگان خاصِ مفرد و مرکب و نیز نوع و ساختمان فعلِ اشعار او و پیوند میان سبک واژگانی و عواطف و ذهنیت شاعر پرداخته است.