هدف پژوهش حاضر بازخوانی « آرمان شهر » از دیدگاه قرآن کریم است. بر این اساس مطالعه حاضر با مطالعه روی 81 آیه از آن که شامل واژه های مرتبط با شهر هستند، و با استناد به تفسیر معیارهای شهر آرمانی از دیدگاه قرآن کریم را با استفاده از روش تحلیل محتوا به ،« المیزان » دست آورده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از نظر قرآن، جامعه مطلوبی وجود دارد که در پناه پروردگار یگانه و با هدف مشخص شکل می گیرد. در...

همنشینی و جانشینی، همان گونه که زبان شناسانی چون رومان یاکوبسون از آغاز اشاره کرده اند، تاروپود زبان را تشکیل می دهد. از این رو، می توان با مشخص کردن مؤلفه های معنایی یک واژه خاص و سپس بررسی ارتباط های واژه های همنشین و جانشین با آن، کارکردهای آن واژه را در زبان در سطح گسترده ای مشخص کرد. با این روش، ابتدا همنشین ها و جانشین های واژه مورد نظر مشخص می شود، سپس بر پایه مؤلفه های معنایی به دست آمد...

در قرآن کریم، ماده «شک» 15 بار به کار رفته است. این واژه در 6 مورد با صفت «مریب» آمده است. اشتراک لفظی این واژه در کاربرد قرآنی «شک» و استعمال زبان فارسی «شک»، زمینه لغزندگی‌ها در فهم معنای این کلمه در قرآن کریم شده است. به دلیل تعلق زمانی کاربرد قرآنی، تلقی اصطلاحی از واژه «شک» (به‌مثابه اصطلاحی شکل‌یافته در حوزه فقه و اعتقادات) وجود نداشته است، درنتیجه پرسشی مبنی بر چیستی معنای آن در کاربردها...

«چندمعنایی» یکی از شاخه‌های دانش معناشناسی است. این شاخه از دانش به واکاوی وجوه متعدد معنایی با توجه به روابط هم‌نشینی واژگان در سطح جمله و بستر کلام می‌پردازد. واژه «ید» از اندام واژه‌هایی است که در سخن خداوند متعال مورد توجه قرار گرفته است. همچنین پیشوای خطیبان و ادیبان امام علی(ع) از این واژه در خطبه‌های خود استفاده کرده است. ایشان با ظرافت خاص از این واژه برای مقاصد خود سود جسته‌ان...

دعا در سراسر تمدن انسان و در تمام فرهنگ ها و ادیان وسیله ای برای رهایی از گرفتاری ها، درماندگی ها، تحقق آرزوها و درمان آسیب های بدنی و روانی بوده است. در قرآن کریم موارد فراوانی از توسل پیامبران و مردمان به دعا آمده است. در این گزارش با پژوهش در هنگامه های دعا در قرآن کریم و توجه به آنچه در هنگامه های روان درمانی می گذرد به پرسشهایی چند پاسخ می دهیم: 1. آیا مراسم دعا با مراحل روان درمانی مقایسه...

واژة کفر یکی از وا‍‍ژه­های اساسی و پرکاربرد در قرآن کریم است. بررسی تحول این واژه از دورة جاهلی ­تا متن قرآن کریم، تحت عنوان معنی­شناسی تاریخی(در زمانی) با بهره­گیری از منابع وکتب لغت قدیم کمک می­کند تا درک عمیق و درستی ازگسترة مفاهیم این واژه و مشتقات­آن بدست­آید. برآیند و حاصل این تحقیق در پاسخ به این سؤال است که چگونه بر اساس قاعدة­ تغییر و توسیع معنایی، مفهوم اولیة این واژه تحول وگسترش یافت...

پروفسور توشیهیکو ایزوتسو، زبان شناس، فیلسوف، اسلام شناس و قرآن پژوه ژاپنی (1914-1993)، علاوه بر این که قرآن کریم را به ژاپنی ترجمه کرده است دارای دو اثر قرآنی به نام های خدا و انسان در قرآن و نیز مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن است که در آن ها با رویکردی معناشناسانه به تبیین ساختار اساسی آموزه های قرآن پرداخته است. وی متأثر از مکتب قوم ـ زبان شناسی یا مکتب بن است، که طبق آن هر زبانی جهان بینی ویژة...

واژه حمد یکی از واژگان کلیدی در حوزه مفاهیم عبادی در قرآن کریم است. این واژه در فرهنگ لغات عربی و تفاسیر قرآن به لحاظ معنای صریح به ثناء و ستایش تفسیر شده است، اما به لحاظ معناهای جانبی در منابع سنتی رابطه آن با معنای شکر و سپاس و هم‌چنین معنای مدح محل بحث بوده است. به نظر می‌رسد با توجه به ابهام مطرح در معنای این ماده، خصوصاً در حوزه معانی جانبی (و نه معنای صریح) تدقیق معنای آن با روش‌های نوین ...

دعا در سراسر تمدن انسان و در تمام فرهنگ ها و ادیان وسیله ای برای رهایی از گرفتاری ها، درماندگی ها، تحقق آرزوها و درمان آسیب های بدنی و روانی بوده است. در قرآن کریم موارد فراوانی از توسل پیامبران و مردمان به دعا آمده است. در این گزارش با پژوهش در هنگامه های دعا در قرآن کریم و توجه به آنچه در هنگامه های روان درمانی می گذرد به پرسشهایی چند پاسخ می دهیم: 1. آیا مراسم دعا با مراحل روان درمانی مقایسه...

نوشتار حاضر به معناشناسی واژه «جسد» در قرآن کریم با روش باهم­آیی می پردازد. در این راستا، آیاتی که این واژه در آنها به کار رفته از نظر باهم آیی تحلیل متنی شده و پس از تعیین مهمترین عناصری که در فرآیند باهم­آیی با این واژه قرار گرفته­اند؛ یعنی جاودانگی، فراانسانی، مصر، یهود و ملک، فرضیة «اندیشة تجسّد» و «مومیایی» دربارة معنای این واژه ارائه و با شواهد قرآنی، از جمله رواج اندیشة تجسّد در کفّار و مشر...