در نگاه نخست به داستان رستم و اسفندیار و با توجه به واو تقابلی که بین آن دو هست انتظار می‌رود که سراسر داستان جنگ و چکاچک شمشیر و هیاهو و غوغای مقابله باشد و پرسش این است که بیان فردوسی فنی و هنری و آمیخته با ایماژهای تمثیلی و لفظی و بیانی بوده است یا خیر؟ پژوهندگان پس از مطالعۀ طولی اثر با دیدگاه فنی و لفظی به این نتیجه رسیده‌اند که داستان رستم و اسفندیار که از دیالوگ‌های طولانی میان دو قهرما...

اوزان شعر فارسی عمدتاً متشکل از آرایش ها (ترتیب­ ها)ی متنوعی از هجاهای کوتاه و بلند است. از میان این اوزان، تمام آن هایی که مصراعشان الگوی هجایی متقارن دارد، یعنی می­ توان آن ها را از وسط به دو پارۀ مساوی تقسیم کرد، این امکان را به شاعر می­ دهد که با تطبیق دادن مرز کلمات با مرز ارکان عروضی و دوپاره کردن وزن مصراع، ضرب ­آهنگ شعرش را افزایش دهد؛ اما از این اوزان، برخی «وزن دوری» است؛ یعنی در میانۀ...

فصیحی هروی از شاعران نام آور سده ی یازدهم هجری است که مراحل زندگی و سبک اشعارش از ویژگی های خاصی برخوردار است. با بررسی غزّلیات فصیحی هروی در می یابیم که غزل هایش چنان که از شاعران هم عهدش انتظار می رود، لطیف تر وبا حال تر از دیگر انواع سخن اوست ودر آن ها همان نازک خیالی ها وظرافت ها که در غزل های شاعران گذشته پیدا شده بود ادامه دارد.جدا ازخصوصّیات سبک شخصی که شاعر داشت، بعضی از سخن شناسان دربار...

از دیرباز میان مفسران و محققان درباره دلالت آیه 24 سوره مبارکه یوسف علیه‌السلام اختلاف بوده است. این نوشتار با بازخوانی آیه مورد بحث و با درنظرگرفتن مؤلفه‌های لازم، سعی در ارائه معنایی نموده است که هرچه بیشتر به مراد خدای تعالی در آن نزدیک باشد. در این مسیر، نقش آیات هم سایه و در پیوند با آیه یادشده و بازمعناشناسی برخی واژه‌ها از قبیل «ایتاء حکم»، «ربّی»، «همّ» و «برهان» از یک‌سو و نقش ادبی برخی ...

  در طول تاریخ، هیچ نوشته و کتابی مانند قرآن، در کانون توجه جوامع بشری نبوده و مورد ترجمه، شرح و تفسیر واقع نشده است. نگاهی گذرا به ترجمه‌های قرآنی گویای آن است که اختلاف و ناهمگونی بسیاری در جای جای این ترجمه‌ها دیده می‌شود. مسلمانان در همه جای دنیا، با قرآنی واحد و متنی یکسان سر و کار دارند؛ اما در ترجمه قرآن، با صدها متن و محتوای گوناگون روبرو هستند. بررسی عوامل و زمین...

چکیده: علم لغت به هر زبانی که باشد عبارت است از دانستن و پی بردن به معانی کلمات آن زبان، زبان و تمام عناصر آن پیوسته در حال تحول است. کتاب لغت نباید از این تغییر و تحولات دور بماند، بلکه می باید آینه ی تمام نمای آن باشد. در این پایان نامه مجموعه ی لغات، اصطلاحات، ترکیبات و تعبیرات مشکل دیوان مجیرالدین بیلقانی را که قریب به پنج هزار بیت دارد و مشحون به قصاید، غزلیات، قطعات، ترکیب بندها و رباعیات...

محمد الفیتوری( 1930م) یکی ازبارزترین شاعران معاصر سودان است که از او در ادبیات عربی غافل شده اند وبه اندازه باید و شاید به او توجه نشده است البته بدان معنا نیست که اصلاَ محققان به بررسی او نپرداخته اند بلکه به نسبت جایگاه و قوت شعری که در این شاعر وجود دارد از او غافل مانده اند فیتوری شاعری متعهد است گرایش به ادبیات رئالیستی دارد وبه همین خاطراز طبقه فرودست و مستضعف و زیرین سخن می گوید و دربرابر...

استفاده از اشعار عرب در تفسیر قرآن از عصر صحابه رواج داشته است و تا سده اخیر کمتر تفسیری تالیف شده که از شعر بهره نگرفته باشد.شیخ طوسی (ره) صاحب تفسیر التبیان نیز از این شیوه استفاده کرده و در تبیین و تفهیم مطالب از اشعار کمک گرفته است.ما در این رساله به شرح شواهد شعری التبیان پرداختیم و بروش زیر در این امر عمل کردیم. در ابتدا شاهد را ذکر کرده و آنرا معنی نمودیم و سپس نام شاعر و ترجمه آنرا و اب...

بلاغت مجموعه شگردهایی است که کلام عادی را کم و بیش تبدیل به کلام ادبی می کند یا کلام ادبی را به سطح والاتری تعالی می بخشد. گاهی در مطالعه اشعار به شگردها و فنونی بلاغی بر می خوریم که در حیطه بلاغت سنتی تعریفی برای آن وجود ندارد و حتی گاهی با تعاریف موجود در کتابهای بلاغت سنتی در تضاد است. مثلا در کتابهای بلاغت سنتی صنعت ارصاد و تسهیم _ که در آن اجزاء جمله و نسق کلام به گونه ای باشد که مخاطب بتو...

بعضی از حروف الفبای فارسی در تشکیل کلمه و در نتیجه در املای آن تاثیری استثنایی دارند که ندانستن قواعد مربوط به آنها باعث اشتباهاتی می‌شود که انسان را در معرض تهمت بی‌‌سوادی قرار می‌دهد؛ در این مقاله که به دنبال مقالة دکتر احمد تمیم‌داری در شمارة پنجم فصلنامة پژوهش‌های ادبی تحت عنوان شناسه‌ها و روش‌های نگارش آنها در خط فارسی نوشته می‌شود، دربارة طرز نوشتن همزه، الف، واو، هاء، یاء و تغییرات آنها ...