هدف این مقاله نشان دادن ویژگی‌های اجتماعی هنرمندان نقاش نوگرای ایران است. پرسش اساسی این است که آیا می‌توان الگوی ثابتی به‌دست آورد که نشان دهنده تأثیر عوامل اجتماعی بر هنرمند شدن افراد باشد یا خیر. برای پاسخ به این پرسش لازم است ویژگی‏های اجتماعی هنرمندان، در اینجا نقاشان نوگرای ایران معرفی شوند. این مقاله به لحاظ نظری به حوزه جامعه‌شناسی هنر مربوط می‌شود و بر هنرمندان تاکید دارد. چارچوب نظ...

از اوایل قرن بیستم میلادی و با ظهور عکاسی، سینما و شیوه های بازتولید و تکثیر آثار هنری در برخی جوامع غربی، اهمیت مطالعه و ارزیابی فرهنگ عامه بشکلی بارز خود را نمایان ساخت. در همان دوران، آوانگارد رادیکال به شیوه هایی گوناگون در پی از میان برداشتن مرزهای میان هنر و زندگی روزمره بود. گسترش فرهنگ توده ای مدرن در قرن بیستم از طریق رسانه های همگانی،واکنش های گوناگونی بر انگیخته است. به طوری که گروه ...

با توجه به تغییر و تحولات بنیادینی که طی چند قرن اخیر در زمینه های مختلف، از جمله فلسفه، علم، اقتصاد، فرهنگ، و هنر رخ داده و تأثیر بسیار عمیق آن ها بر روابط انسانی و نگرش های اجتماعی، اهمیّت توجه مجدد به مسائل زنان در قلمروهای مختلف، از جمله قلمرو هنر آشکار می شود. یکی از چهره های شاخص که در این حوزه پژوهش های درخور توجهی انجام داده است، لیندا ناکلین است او با طرح پرسش «چرا هرگز هنرمندان بزرگ زن...

در بررسی تحولات تاریخی ایران همواره بر نقش و جایگاه اقشاری همچون سیاست‌مداران، نظامیان و روحانیون تأکید شده است؛ اما در این میان اقشاری چون هنرمندان و صنعت‌گران نیز وجود داشتند که در طی ادوار مختلف از جمله دوره حاکمیت تیموریان بر ایران (913-771ق) نقش و سهم قابل توجهی را در شکل‌گیری این تحولات ایفا نمودند. شکوفایی و فراگیر شدن هنر و صنعت در این دوره و کارآمدی هنرمندان و صنعت‌گران در عرصه‌های مخت...

مطرح شدن دوره تیموریان به عنوان یک مقطع شاخص و مهم در تاریخ هنر ایران از یک سو و حجم کمی و کیفی فعالیت های هنری و صنعتی و آثار تولید شده در این حوزه از سوی دیگر، هنرمندان و صنعتگران را به قشری تأثیرگذار در جامعه این عصر مبدل نمود. این امر خود موجب شکل گیری جامعه ای هنری در این دوره گردید که اگر چه اعضای آن را هنرمندان و صنعتگران تشکیل می دادند ولی این افراد از مقام و موقعیت و جایگاه اجتماعی یکس...

گفتمان «نوسنت‌گرا» در پی راهبردهای کلی ساختار قدرت و زمینه‌های اندیشگیِ روشنفکران در هنر معاصر ایران پدیدار شده است. پشتیبانی‌های فکری روشنفکران در ایجاد گفتمان «ضدغرب‌زدگی» و «بازگشت به اصل»، و همچنین حمایت‌های ساختار قدرت در ایجاد امکانِ پدیدار شدن آن، هنرمندان را در مسیرِ تمایزبخشی به هنر نوگرای ایران در برابر هنر مدرن غربی جهت‌دهی می‌کند. در چنین موقعیتی، هنرمندان هویت حرفه‌ای خود را در فضای گ...

شاهنامه رشیدا با 93 نگاره بدون رقم، متعلق به قرن یازده ه.ق محفوظ در موزه کاخ گلستان، یکی از شاهنامه‌های مهم دوره صفویه به‌شمار می‌رود. خوشنویسی و نگارش زیبای آن به عبدالرشید دیلمی منسوب بوده؛ ازاین‌رو به شاهنامه «رشیدا» معروف شده است. به‌دلیل اینکه این شاهنامه امضا و شناسه‌ای ندارد، این مقاله به بررسی شیوه‌های شکل‌گیری در نگاره‌ها پرداخته و همچنین هنرمندان آن را شناسایی و معرفی کرده است. سؤال ...

مقالۀ حاضر نگاهی تطبیقی و آماری به میزان مراجعۀ هنرمندان منبت‌کار به متون مذهبی برای تزیین صندوق مدفن امامزادگان ساری دارد. مسئله و هدف پژوهش بررسی میزان ارجاعات هنرمندان بومی به مضامین و متون مذهبی در تزیین صندوقچه‌های چوبی مقابر با تعیین اولویت هریک بوده است. برای گزینش جامعۀ آماری این مقاله 297 بنا در مساحت 2157 کیلومتر مربع مورد بررسی قرار گرفته و از بین آنها هشت مورد که دارای صندوق‌های سال...

هدف پژوهش، پاسخ به این سؤال است: آیا می‌توان ارتباط معناداری بین نوع ادراک ِ هنرمندان و سبک آثار هفت اورنگ ابراهیم‌میرزا و عوامل زمانه و زمینه‌مند دوره اول عصر صفوی برقرار کرد؟ با مفروض گرفتن رابطه این سه وجه و کاربست روش جامعه‌شناسی زیباشناختی؛ سبکِ مجموعه هفت‌اورنگ گالری فریر، با توسل به تقابل‌های دوگانه مضمونی و فرمالِ اثر دیدار لیلی و مجنون، بررسی می‌شود. با تمرکز بر ویژگی‌های فرمال، سبک اثر خ...

 در سدۀ هشتم هجری و در میان شرایط آشوب‌زدۀ ایران، هنرمندان بسیاری به‌خاطر حمایت‌های آل‌اینجو به شهر شیراز روی آوردند و باعث رشد فرهنگی و هنری این شهر شدند. حاکمان شیراز در این دوره از هنرمندان حمایت کردند و در سایۀ حمایت آنها نسخ ارزشمندی ایجاد گردید. نسخ بسیاری که گویای توانایی خوشنویسان و مذهّبان مکتب شیراز است. در میان نسخ ارزشمندی که از دورۀ آل اینجو به یادگار مانده است، مصحف معروف به قرآن ت...