با توجه به تأثیر سرنوشتساز نهضت ملیّ صنعت نفت در تاریخمعاصر ایران و نقش مهمی که روحانیون ایران در این امر بر عهدهگرفتند، مقاله حاضر برآن است تا نقش روحانیون اصفهان را در اینبرهه تاریخی مورد ارزیابی قرار دهد. روحانیون اصفهان چه اندازه دربه حرکت درآوردن و هدایت جنبشهای مردمی به نفع نهضت نقشداشتند؟ دخالت آنان چه دستاوردهایی را برای نیروهای مذهبی بههمراه آورد؟ آیا آنها توانستند اعتماد نسل جوان را بر...

مقالۀ حاضر درصدد پاسخگویی به این پرسش­ است که چگونه پس از پیروزی نهضت مشروطه و تشکیل مجلس، جناح روشنفکر مجلس اول شورای ملی که شامل طیفی از نمایندگان تندرو و قائل به جدایی دین از سیاست و عدم دخالت روحانیان در امور سیاسی بودند، حاضر به پذیرش لایحۀ هیئت مجتهدان طراز اول مبنی بر نظارت عده­ای از علما بر مصوبات مجلس گردیدند؟ مدعای مقاله چنین است که جناح روشنفکر بدون اعتقاد به نظارت علما بر مصوبات مجل...

جلال آل احمد نویسنده‌ای مطرح و تاثیر‌گذار در ادبیات معاصر ایران است و به دلیل ویژگی‌های فردی و شرایط اجتماعی عصر، او از افرادی است که بحث‌ها و جدل‌های فراوانی را در مورد خود باعث شده است. از ویژگی‌های مهم آثار جلال این است که بیشتر از آنکه ویژگی‌های ادبی و داستانی داشته باشند، ویژگی تاریخی و مستند بودن دارند و به همین دلیل تاریخ و فرهنگ دوران جلال را می‌توان در آثار او خواند و دریافت. در مقاله ...

قدرت‌یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل‌سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث‌گرایانِ سنی‌مذهب شد. همچنین دراثر عملکرد واگرایانه برخیمراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل‌گراییِ شیعی و سنت‌گراییِ اهل‌تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش‌هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل‌تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعا...

بررسی نسبت میان حاکمیت قانون و حاکمیت شرع، همواره از مسائل بحث‌برانگیز و قابل تأمل محسوب می‌شده است. این امر به ویژه در انقلاب مشروطه که حاصل ائتلاف نیروهای مذهبی و نوگرا است، بیشتر خودنمایی می‌کند. نیروهای مذهبی با انگیزه‌هایی همچون نیل به نظام حکومتی مطلوب در جهت اجرای احکام شریعت و قطع دخالت و سیطره اجانب از این سرزمین از نهضت مشروطه حمایت می‌کردند در حالی که نوگرایان برای تحقق ایده‌هایی همچ...

نقد اندیشه ژئوپلتیک قرن بیستم که در حاکمیت نگرش ژئوپلتیک مقاومت در قرن بیست و یکم نمایان گشته است، در یک نگاه انتقادی، توجه خود را از دولت‌های سلطه‏گر و نخبگان طبقه حاکم در تعیین اولویت‎های ژئوپلتیک به نیروهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی موجود در درون یک جامعه مدنی معطوف می‎دارد. در این پژوهش، ژئوپلتیک کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس باتوجه به مؤلفه‌هایی همچون احزاب، اقلیت‎های قومی و دینی، مؤسسا...

هدف این نوشتار، بررسی پیوند میان دیدگاه های دینی و مشروع یا نامشروع بودن برنامه های تنظیم خانواده در ایران است. تجربه دگرگونی های جمعیتی در ایران، شاید با این ارزیابی شتاب زده همراه باشد که رشد سریع جمعیت، ناشی از باورهای مذهبی مردم و فشار نیروهای مذهبی است و این ارزیابی، نه تنها با حجمی از آرا و فتاوی علمای شیعه در ایران، بلکه با شرایط برخی جوامع اسلامی دیگر، که رشد سریع جمعیت را تجربه می کنند...

در میان حکومت‌های پرشماری که پس از فروپاشی دولت ایلخانی، در گوشه و کنار ایران سر برآوردند دولت سربداران، از لحاظ خاستگاه اجتماعی و نیروهای حامی و گرایش‌های مذهبی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است. این امر رویکرد ویژه و متفاوت آنان، به مقولۀ مشروعیت‌سازی را نیز ایجاب می‌کرده است. ازسوی‌دیگر، خصلت بی‌ثباتی و استقرارنداشتن سیاسی که درباره سربداران از برجستگی خاصی برخوردار بود و به‌ویژه، خلع و قتل م...

چکیده: از مهمترین مسائل و موضوعات کابینه شریف امامی چگونگی و نحوه ، رویارویی نیروهای ملی، مذهبی با آن بود.از همین رو پرسش اصلی این پژوهش این است که چرا کابینه شریف امامی نتوانست این گروه های مزبور را با خود همراه ساخته و از نیروی آنان برای فرو نشاندن وضعیت انقلابی جامعه ایران بهره گیرد؟ در پاسخ به این سوال فرضیه پژوهش این است که سابقه و پیشینه سیاسی شریف امامی و وابستگی او و اعضای کابینه اش به...