این پژوهش به مطالعه ی آراء شیخ محمود شبستری (عارف و شاعر بزرگ قرن هشتم) و تطبیق آن ها با نگاره های معراج می پردازد. اهدافی که در این پژوهش مدنظر بوده اند: - تبیین دیدگاه شیخ محمود شبستری در گ‍ل‍ش‍ن راز، یافتن تأثیر آرای شبستری در نگاره های معراج و در نهایت تحلیل تجسمی نگاره های معراج با تکیه بر آرای شبستری است. به همین جهت در فصل پایانی به بررسی نگاره ها با توجه به آرای شبستری پرداخته شده و تطب...

سخن گفتن در مورد عروج آسمانی آخرین سفیر الهی، اگرچه محال نیست، امّا بس مشکل می‌نماید، سفری که در جهانی فراتر از زمان و مکان اتفاق افتاده است. معراج داستان سفر انسان به عالم ملکوت است. انسانی که شاه بیت غزل آفرینش است و آفریدگار هستی پس از خلقتش خود را با صفت احسن‌الخالقین ستود. موجودی شگفت‌انگیز و دو بُعدی، از سویی آسمانی و از دیگر سو زمینی و پیوسته درصدد بازگشت به خاستگاه اصلی خویش، زیرا مرغ باغ...

کشف و شهود در لغت به معنی رفع حجاب و در یک معنای عام به معنی دسترسی یافتن به اسرار غیبی و الهامات الهی است که در بیداری، خواب و بین خواب و بیداری رخ می¬دهد. انسان از طریق آن با عوالم دیگر ارتباط برقرار می¬کند و کیفیت بهشت و دوزخ و احوال گذشته و آینده بر او مکشوف می¬شود. برخی از متون زردشتی نیز متضمن کشف و شهود است. در این پژوهش، پس از معرفی و بررسی متون مکاشفه¬ای و دیگر متون زردشتی¬ای که بخش¬ها...

در این پایان نامه شناسایی زمینه ای هنر تصویری ایران در منابع موجود و خصوصاً پیشینه نگارگری دینی ایران مورد اهمیت قرار گرفت. معراج نامه شاهرخی یکی از منابع ارزشمند تصویری و مذهبی در دوره تیموری، دارای ویژگی هایی منحصر به فرد از لحاظ طراحی، ترکیب بندی، رنگ آمیزی و القاء مفاهیم براساس متن است. توجه به مضامین بهشت و جهنم به عنوان بخشی از معراج نامه و شناسایی تصویری آن و ساختار بصری و ارتباط آن با مو...

این مقاله کوششی است در بررسی و تطبیق چند معراج نامه که عبارتند از: «رساله الغفران» ابوالعلاء معری، «کمدی الهی» دانته و «آفرینگان» صادق هدایت. وجه شباهت هر سه آن ها، سفر به عالم ارواح و جهان پس از مرگ، و تفاوت آن ها در نگرش دینی «رساله الغفران» و «کمدی الهی» با نگرش نیهیلیستی «آفرینگان» است. هدف مقاله بررسی تاثیرپذیری «کمدی الهی» از «رساله الغفران» و نیز تبیین دو نگرش دینی و نیهیلیستی در زمینه ج...

ارداویراف نامه یکی از متون پهلوی ساسانی است که شرح معراج موبدی به نام ارداویراف به بهشت و دوزخ در آن نگاشته شده است. هرچند این اثر دارای درون مایه ای دینی است ، اما بسیاری از ساختار های اقتصادی نظام ساسانی را می توان در آن یافت . این تحقیق به شیوه اسنادی کتاب خانه ای بر پایه تحلیل محتوا انجام شده است و در پی یافتن رد پای ساختارهای اقتصادی نظام ساسانی در ارداویراف نامه است و هدف آن اعتبارسنجی ای...

اسراء سفر زمینی و معراج سفر آسمانی پیامبر (ص) است که هر دو در یک شب صورت پذیرفته است. پیامبر (ص) از طرف خداوند دعوت می شود تا همراه با حضرت جبرئیل از مسجد­الحرام به مسجدالاقصی و از آن جا نیز به آسمان ها برود و از سدرۀالمنتهی گذر کرده و در آسمان هفتم به لقای پروردگار برسد. این داستان یکی از مهم­ترین حوادث زندگی پیامبر (ص) به حساب می آید که  قرآن کریم در سوره های «اسراء» و «نجم» به آن اشاره کرده ...

بیان‌مسئله: مضمون خرد از بن‌مایه‌های اصلی اندیشۀ فردوسی در شاهنامه است. او در اندیشۀ خردستای خود علاوه بر گرایش‌های فردی و اجتماعی به آموزه‌های مزدایی و فرهنگ اسلامی نیز توجه داشته و خرد را در ابعاد مختلف آن، چه در معنی خرد عمومی و ناب بشری، در دو نوع فطری و اکتسابی، و چه در معنای خرد حکمی، ستوده است. داستان‌های شاهنامه از سویی، همچون بستری منا...

حاصل تمهیدات شگرف هنرمندانی چون کمال‌الدین بهزاد در عرصۀ نگارگری اواخر سدۀ نهم همبستگی آن با معماری بود. به تصویر درآمدن فضاهای معماری و نقوش تزیینی آن در نگاره‌ها در بناهای عظیم و باشکوه اطراف هنرمندان ریشه داشت.. تزیینات فراوان سطح بنا که بر حس وحدت و اثربخشی آن می‌افزود حتی بر لباس پیکره‌ها نیز نقش بست. بدین ترتیب، اگرچه حضور فضای معماری در تصویر اکثراً به‌جهت ضرورت داستان به تصویر کشیده شده ...

ورود چاپ سنگی علاوه بر محسناتی نظیر سرعت بخشیدن به روند تکثیر و در نتیجه آن، قرار گیری کتب در اختیار عموم مردم، دارای کم و کاستی هایی نیز بود. از آن جمله می توان به پایین آمدن کیفیت کتاب ها اشاره کرد. با توجه به تک رنگ بودن چاپ سنگی و حذف رنگ، بسیاری از ویژگی هایی که این عنصر می توانست ایجاد کند نیز، به طبع آن حذف شد. همچنین با ورود نقاشی های غربی که از زمان صفویه آغاز شده بود، و تاثیرات بیش از...