رئالیسم به معنای واقع گرایی است ، اما از آنجا که کلمه واقعیت تعابیر متفاوتی و متناقضی را القا می کند ، لذا این عنوان در حوزه هنر اشکال متنوعی را بوجود آورده است . در نگارگری ایرانی کمال الدین بهزاد و شاگردانش گونه ای از واقع گرایی را به تصویر می کشند . اما شیوه ی رئالیسم اروپایی از اواخر دوران صفویه کم کم به نقاشی ایرانی رسوخ کرده و در دوران قاجار با سفر چندی از هنرمندان ایرانی به اروپا و بازگش...

قلمدان سازی گونه ای از هنر ایرانی است که در ردیف صنایع دستی قرار می گیرد و قدمت آن در ایران به دوره ساسانیان برمی گردد. ابتدا قلمدانها را از جنس فلز می ساختند، که نقوش روی آنها بسیار ساده و به شیوه قلمزنی بود ولی در دوره های بعد از جنس چوب نیز قلمدانهای زیبایی خلق شد. در دوره صفوی نقاشی زیر لاکی (روغنی) رونق یافت و هنرمندان را بر آن داشت تا قلمدانهایی از جنس مقوا ساخته و هنر خود را روی آن پیاده...

سرو عنصری پرکاربرد و مشترک در ادبیات و هنر نگارگری است. مسئلۀ اصلی تحقیق آن است که چگونه می توان میان عنصر سرو در ادبیات و نگارگری رابطه ای یافت که آن را توضیح دهد. بنابراین هدف اصلی تحقیق دستیابی به رابطۀ معنایی و نشانه ای بین عنصر سرو در ادبیات و نگارگری بوده است و مبتنی بر این سؤالات است که چه رابطه ای میان عنصر سرو در ادبیات و نگارگری وجود دارد و حاوی چه مفاهیمی است؟ بر این اساس در تحقیق حا...

الگوی باغ، مفهوم ذهنی مشترک بین هنرمند «باغساز» و«نگارگر» است که در طول تاریخ تحت تأثیر جهان بینی سرزمینهای مختلف بر نمودهای عینی متنوعی دلالت دارد. باغساز و نگارگر ایرانی به واسطه جهانبینی مشترک ایرانی اسلامی موجود در سرزمین و به دنبال درک مشترک از الگوی باغ، بر نمودار عناصر مشترکی از مفهوم باغ اتفاق نظر دارند. باغسازی و نگارگری از زمره هنرهای تجسمی هستند که با حکومت گورکانیان بر هند از ایران ...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...

یکی از مهم­ترین ویژگی­های نقاشی و نگارگری ایرانی، پیوند با ادبیات فارسی است که به شکل‏گیری زبان مشترک و موضوعات مشابه در این دو حوزۀ هنری منجر شده است. هرچند از دورۀ زندیه، به ویژه از اواخر آن، به دلیل تأثیرپذیری نقاشان از هنر اروپایی و ضعف نسبی شعر فارسی، پیوندهای میان این دو رو به گسست نهاد، اما طی 37 سال سلطنت فتحعلی‎شاه قاجار (1213 - 1176ق)، زمینۀ شکوفایی و همگامی تازه­ای بین شعر و نقاشی به...

این نوشته تحقیقی است در بررسی و شناخت لباس و پوشش زنان در نگارگری دو سلسله صفویه و قاجاریه که به این منظور سعی بر این شده که به تاریخچه ی مختصر و شیوه های نگارگری در این دوره ها پرداخته شود و با توجه به نگاره های این دو دوره با طراحی لباس و پوشش زنان آشنا شویم. هنر نگارگری ایرانی، از دیرباز تا قرن یازدهم ه.ق در خدمت مصور ساختن کتابها و نسخ خطی ادبی بوده است، به همین جهت، برای شناخت پوشش زنان ب...

کتاب‌آرایان ایرانی با توجه به سابقه‌ای که پیش از ظهور اسلام در نقاشی داشتند، از سده‌های چهارم و پنجم هجری به بعد برای لذت بخشیدن به جان و روح انسان، نخست مصحف‌ها و سپس نسخه‌های دیگر خطی را مذهَّب و مصوَّر ساختند. در ابتدا نقوش به کار رفته در حوزه کتاب‌آرایی ایرانی‌ـ اسلامی ساده و مطلق با رنگ‌های محدود و به‌ویژه زر ناب بود و از قرن ششم هجری به بعد عناصر رنگی متنوع دیگر اضافه شد. از این زمان به بعد س...

نسخه خطی مصور شاهنامه داوری، متعلق به سده سیزدهم هجری قمری در دوره قاجار به شماره 599 در موزه رضا عباسی نگه داری می شود که از آثار آقا لطفعلی خان صورتگر شیرازی و برادران داوری است. این نسخه آخرین نمونه ممتاز در هنر کتاب آرایی ایران به شمار می رود. تصاویر این نسخه شاهدی بر واپسین تلاش ها در جهت زنده نگاه داشتن اصول نگارگری ایرانی است. نقاشی قهوه خانه نیز حاصل و ثمره حدود یازده قرن تکوین تدریجی آ...

کادر(قاب) یکی از عناصر تشکیل‎دهنده‎ی اکثر نگاره‎های کتب مصور است که اغلب به صورت چهارضلعی بدون شکست و در مواردی نیز به اشکال گوناگون و چند ضلعی‎هایی فراتر از چهار ضلع، با شکاف و شکستگی ترسیم شده‎است. اشکال مختلف کادر و ترسیم بخشی از نگاره خارج از مرزهای کادر، در نگاره‎های پیش از ایلخانی و به‎طور گسترده در نگاره‎های دوره‎ی ایلخانی و تیموری مشاهده شده‎است. در این پژوهش سعی شده نگاره‏های مکاتب تبر...